Троцкі думаў, каму даручыць гэту далікатную місію — вывезці бацьку, сясцёр з Адэсы. З яго дапамогай не памруць і ў галоднай Маскве!
А Ленін думаў: як назваць гэтую хваробу ультрарэвалюцыянізму? І раптам знайшоў ёмкае і трапнае вызначэнне. Кароста! Употай усміхнуўся знаходцы. Пасля пахмурнеў і, стоена ўздыхнуўшы, падумаў: «Пакутлівая хвароба — кароста. А калі людзі пачынаюць хварэць на каросту рэвалюцыйнай фразы, то адно ўжо назіранне гэтай хваробы ўчыняе пакуты нясцерпныя».
Хацелася перапыніць прамоўцу і сказаць:
«Таварыш высокаадукаваны марксіст! Каб любы мужык пачуў вас зараз, то, напэўна, сказаў бы: табе, пан, не дзяржавай кіраваць, а ў слоўныя клоуны трэба запісацца ці проста ў лазеньку схадзіць, папарыцца, каросту прагнаць».
Але стрымаўся — не сказаў. Аднак запісаў гэтую думку: спатрэбіцца.
У кабінет увайшоў Крыленка, вінавата папрасіў прабачэння, што спазніўся. Аднак члены ўрада разумелі, што магло затрымаць Галоўкаверха. Усе павярнуліся да яго, прагнучы пачуць апошнія звесткі з фронту.
Ленін паглядзеў на яго строга запытальна. Крыленка вачамі паказаў на дзверы: чалавек чакае там, у пакоі сакратарыята.
Ленін надзвычай рэдка выходзіў у час пасяджэнняў. А тут напісаў Свярдлову: «Вядзіце пасяджэнне» — і хутка выйшаў. За ім выйшаў Крыленка.
Членаў урада гэта ўстрывожыла і зусім збіла з панталыку «карослівых» прамоўцаў.
Прапаршчык Турчан, франтавы калега і сябра савецкага галоўнакамандуючага, убачыўшы Леніна, падскочыў, выцягнуўся.
Уладзімір Ільіч працягнуў яму руку, павітаўся. Адразу спытаў:
— Ахову маеце?
— Даём двух чырвонаармейцаў,— адказаў Крыленка.
— Ім задача вядома? Яны — вашы дублёры. Што б з вамі ні здарылася, пакет павінен быць дастаўлены камендату Дзвінска. У гэтым канверце,— Ленін паказаў на Гарбунова, які трымаў пакет,— наша ўратаванне. Разумееце, як гэта важна?
— Так точна, таварыш Ленін.
— Як едзеце?
— Даём спараныя паравозы,— сказаў Крыленка.
— Перадайце па лініі. Камісарам станцый. Усюды павінны быць зялёныя семафоры.
Гарбуноў уручыў Турчану засургучавалі канверт. Той паклаў яго ў палявы планшэт, надзеты цераз плячо.
Ленін уважліва прасачыў, наколькі надзейна схаваны дакумент. Застаўся задаволены. Але дарагая кожная хвіліна! Зноў працягнуў Турпану руку, моцна паціснуў, зазірнуўшы пранікліва ў вочы.
— Чакаем вас, таварыш, з адказам. Добра, каб вы вярнуліся заўтра ўначы.
— Зробім усё, што залежыць ад нас, таварыш Ленін.
Уладзімір Ільіч задумліва паўтарыў:
— Але... Што залежыць ад нас.
Калі Турчан, спытаўшы дазволу, павярнуўся па-вайсковаму і выйшаў, Ленін яшчэ хвіліну стаяў пасярод пакоя ў задуме, як бы слухаючы крокі пасыльнага ў калідоры. Потым павярнуўся да Крыленкі і нечакана весела спытаў:
— Мікалай Васільевіч, вы хварэлі на каросту?
Камандуючы збянтэжыўся.
— Што вы, Уладзімір Ільіч!
Яго збянтэжанасць яшчэ больш развесяліла Леніна, ён ціха засмяяўся.
— Уф! Якая брыдкая хвароба кароста! І якое цяжкае рамяство чалавека, якому прыходзіцца парыць у лазні карослівых... Але трэба парыць! Трэба! — і пайшоў у кабінет прадаўжаць весці пасяджэнне Саўнаркома.
Троцкі зноў прынімаў Локарта.
Пасля зрыву мірных перагавораў і пачатку нямецкага наступлення неафіцыйныя прадстаўнікі былых саюзнікаў Робінс, Локарт і нават сацыяліст Садуль актывізавалі сваю дзейнасць, цяпер ужо не толькі па ўласнай ініцыятыве, як зрабіў гэта ўпачатку Садуль, але па сакрэтных інструкцыях сваіх урадаў.
Локарт убачыў, што англічане з-за сваёй кансерватыўнай пазіцыі — ніякіх зносін з бальшавікамі! — шмат страцілі, - што было сілы кінуўся наўздагон за старэйшым сапернікам — Робінсам.
Самаўпэўнены, надзвычай дзейны, пралазлівы да нахабнасці выхаванец Кембрыджа і дыпламатычнага каледжа (там ён прайшоў курс у спецыяльнай сакрэтнай групе перад тым, як паехаць консулам у Маскву ў пачатку вайны), англічанін быў занепакоены тым, што Ленін ні разу не прыняў яго, а Робінса, як ён разведаў, за гэты час, як ён, Локарт, прыступіў да выканання сваёй місіі, прыняў двойчы.
Акрамя трывогі за брытанскія інтарэсы ў Расіі, гэта біла па яго самалюбстве. Выходзіць, Ленін ігнаруе яго. Хто ж каго не прызнае? Урад Лойд-Джорджа — бальшавіцкі ўрад? Ці Ленін — урад «уладаркі мораў»?
Няўдачы трапіць на прыём да прэм'ера Локарт як бы кампенсаваў сустрэчамі з наркомамі, з партыйнымі лідэрамі, у першую чаргу з Троцкім і Бухарыным, бо атрымаў указанне яшчэ ў Лондане пастарацца наладзіць кантакты з гэтымі людзьмі.