Odpowiedź nie padła. I wtedy Masema stał się jednym z pustką i koziołkując runął w morze bezgranicznej czerni.
1.
Łzy ze stali.
Koło Czasu obraca się, a Wieki nadchodzą i mijają, pozostawiając wspomnienia, które stają się legendą. Legenda staje się mitem, ale nawet mit jest już dawno zapomniany, kiedy nadchodzi Wiek, który go zrodził. W jednym z Wieków, zwanym przez niektórych Trzecim Wiekiem, Wiekiem, który dopiero nadejdzie, Wiekiem dawno już minionym, wokół alabastrowej iglicy zwanej Białą Wieżą zerwał się wiatr. Wiatr ten nie był prawdziwym początkiem. W obrotach Koła Czasu nie istnieją początki ani zakończenia. Niemniej był to jakiś początek.
Wiatr tańczył wokół wspaniałej Wieży, muskając precyzyjnie dopasowane kamienie, szarpiąc majestatyczne proporce. Jakimś sposobem budowla wydawała się równocześnie wdzięczna i solidna, co znakomicie pasowało do tych, które zamieszkiwały ją od ponad trzech tysięcy lat. Niewielu przyglądających się Wieży byłoby w stanie zgadnąć, że jej serce pękło i zgniło. I że każdy z tych procesów trawił ją teraz oddzielnie.
Wiatr wiał dalej, gnając przez miasto, które bardziej przypominało dzieło sztuki niż zajętą codziennymi sprawami stolicę. Każdy budynek był prawdziwym cudem i nawet najprostsze granitowe frontony sklepów skrupulatne ręce Ogirów wyrzeźbiły tak, aby wywoływały u widza poczucie piękna i zachwytu nad geniuszem twórców. Tu kopuła ukształtowana na podobieństwo wschodzącego słońca. Tam fontanna wytryskująca ze szczytu budynku i wieńcząca tympanon w formie dwóch zderzających się fal. Po przeciwnych stronach brukowanej ulicy dwa wąskie trzypiętrowe budynki z fasadami w kształcie kobiecych sylwetek. Marmurowe konstrukcje – na poły rzeźby, na poły domy mieszkalne – sięgały ku sobie kamiennymi dłońmi, jakby pozdrawiając wzajemnie; ich kamienne włosy zastygły na zawsze, nieruchome, jednak wykończone przez artystów z taką subtelnością, że każde pasmo zdawało się tańczyć w podmuchach igrającego w nich wiatru.
Ulice przedstawiały się dużo mniej imponująco. Oczywiście ich układ był doskonały – rozbiegały się od Białej Wieży na wszystkie strony niczym promienie słońca. Jednak padające na nie światło gubiło się wśród śmieci i ogólnego nieładu, jaki powstał na skutek zatłoczenia wywołanego oblężeniem. Lecz być może nie była to jedyna przyczyna tego stanu rzeczy. Szyldy sklepów od dawna nie były polerowane, markizy domagały się prania. Gnijące śmieci gromadziły się stertami w bocznych uliczkach, przyciągając muchy i szczury, a odstraszając wszystkie pozostałe żywe istoty. Na rogach ulic stały groźnie wyglądające zbiry. Kiedyś żaden nie odważyłby się na taką demonstrację, a już na pewno nie okazywałby przy tym takiej arogancji.
Gdzie była Biała Wieża, gdzie było prawo? Na te słowa młodzi głupcy śmiali się, mówiąc, że kłopoty miasta są skutkiem oblężenia i wszystko wróci do normy, gdy tylko bunt zostanie stłumiony. Starsi mężczyźni kręcili posiwiałymi głowami, mrucząc pod nosem, że tak źle nie było jeszcze nigdy, nawet kiedy dzicy Aielowie oblegali miasto przed dwudziestu laty.
Kupcy nie zwracali uwagi ani na młodych, ani na starych. Mieli własne problemy, głównie na Południowej Przystani, gdzie handel rzeczny został niemal całkowicie wstrzymany. Na nabrzeżu, pod okiem Aes Sedai w szalu z czerwonymi frędzlami, uwijali się barczyści robotnicy – kobieta Jedyną Mocą usuwała zaprawę i osłabiała kamień, oni zaś rozbijali skałę i odciągali gruz na bok.
Robotnicy mieli podwinięte rękawy, odsłaniając masywne, włochate przedramiona. W rękach dzierżyli przecinaki i młoty, którymi kuli starożytne kamienie. Pot z ich czół spływał na kamienie i w wody zatoki. Celem ich mozolnego trudu było odsłonięcie kotew łańcucha, który blokował drogę wodną do miasta. Obecnie łańcuch w połowie składał się z niezniszczalnego cuendillara, zwanego przez niektórych prakamieniem. Praca nad wyłupaniem go z mocowań i otwarciem drogi do miasta była nadzwyczaj znojna, a kamienna konstrukcja nabrzeża – wspaniała, silna, podbudowana samą Mocą – stawała się powoli jedną z bardziej widocznych ofiar cichej wojny między zbuntowanymi Aes Sedai, a tymi, które władały Wieżą.
Wiatr zostawił za sobą rozleniwionych dokerów, przyglądających się robotnikom odłupującym kamień kawałek po kawałku, i widmowymi sylwetkami zamigotał w chmurach szaro-białego pyłu, osiadającego powoli na wodzie. Jeszcze jeden omen spośród tych, o których ludzie obdarzeni zbyt dużym rozumem – a może wręcz przeciwnie, zbyt małym – szeptali, że zwiastować mogą tylko jedną rzecz. Że wielkimi krokami nadchodzi Tarmon Gai’don, Ostatnia Bitwa.
Tymczasem wiatr odfrunął tanecznie od doków i przeleciał ponad wysokimi białymi umocnieniami, noszącymi nazwę Lśniących Murów. Tutaj można było wreszcie dostrzec oznaki dbałości o czystość i porządek, ale w końcu murów strzegły szeregi Gwardii Wieży z łukami w dłoniach. Gładko ogoleni, w białych kaftanach, na których nie znać było bodaj śladu brudu czy znoszenia, łucznicy spoglądali sponad kamiennych osłon z groźnym zdecydowaniem węża szykującego się do ataku. Ci żołnierze nie mieli najmniejszego zamiaru dopuścić do upadku Białej Wieży podczas ich warty. Tar Valon nigdy nie poddało się wrogowi. Choć Trolloki zdobyły jego mury, zostały wyrżnięte na ulicach. Sam Artur Jastrzębie Skrzydło nie zdołał wziąć miasta. Nawet Aielowie w czarnych zasłonach, którzy pustoszyli okoliczne ziemie w trakcie wojny nazwanej później Wojną z Aielami, nigdy nie rzucili miasta na kolana. Wielu uznało to wówczas za wielki triumf. Inni zastanawiali się, co by się stało, gdyby Aielom naprawdę zależało na zdobyciu miasta.
Wiatr minął zachodnie rozgałęzienie rzeki Erinin, zostawiając za sobą wyspę, na której leżał Tar Valon i minął z lewej strony most Alindaer, który wznosił się ku niebu, jakby kusząc wrogów, żeby go przekroczyli i zginęli. Za mostem wiatr przeleciał ponad Alindaer, jedną z licznych wiosek otaczających Tar Valon. Wioska była obecnie prawie całkiem wyludniona, gdyż mieszkańcy uciekli za most, szukając schronienia w obrębie murów miejskich. Wroga armia pojawiała się jakby znikąd, bez ostrzeżenia, niczym zawierucha. Niewielu zastanawiało się, jak to możliwe. Armią buntowników dowodziły Aes Sedai, a ludzie żyjący w cieniu Białej Wieży rzadko gotowi byli z przekonaniem twierdzić, że wiedzą, co jest możliwe, a co niemożliwe dla Aes Sedai.
Buntownicza armia była potężna, lecz w jej poczynaniach dostrzegało się jakąś niepewność. Ponad pięćdziesięciotysięczna siła zaległa masywnym kręgiem namiotów, otaczając mniejszy obóz Aes Sedai. Obozy wewnętrzny i zewnętrzny oddzielone były od siebie ciasnym perymetrem, który ostatnimi czasy służył głównie jako bariera dla mężczyzn, zwłaszcza tych, którzy władali saidinem.
Patrząc na obóz, ktoś mógłby pomyśleć, że rozbito go tu na stałe. Trwające w nim prace toczyły się w spokojnej atmosferze codziennego życia. Wszędzie uwijały się postacie w bieli, jedne w formalnych strojach nowicjuszek, inne w ubiorach mających jak najbardziej je przypominać. Jednak z bliska obserwator z łatwością dostrzegłby, że wiele tych postaci dawno już wyszło z młodego wieku. Włosy niektórych z nich już posiwiały. Mimo to zwracano się do nich per „dzieci” i jak dzieci były też posłuszne w swych licznych obowiązkach, obejmujących pranie, trzepanie dywanów i szorowanie garnków pod okiem Aes Sedai o niewzruszonych obliczach. I nawet gdyby ten ktoś dostrzegł, że te rzekomo niewzruszone Aes Sedai nazbyt często zerkają w stronę sterczącej ku niebu smukłej sylwetki Białej Wieży, musiałby się z pewnością mylić, dopatrując się w tych spojrzeniach jakiejś nerwowości czy obawy. Aes Sedai panowały nad sytuacją. Zawsze. Nawet teraz, gdy miały za sobą gorzką porażkę – Egwene al’Vere, Zasiadająca na Tronie Amyrlin buntowniczek została schwytana i uwięziona w Wieży.