як павольна паўзе па скарынцы вострава ланцужок-вужака асветленых вокнаў электрычкі, і думаў, што японцу не трэба было выпраўляцца за трыдзевяць мораў і тры акіяны, каб адкрыць «исконно руские земли», выйшаў ён у двор па малой патрэбе, агледзеўся ў прыемную хвіліну волі, калі няма чаго больш рабіць, апроч як любавацца наваколлем, і — о, нечаканасць! — адкрыў Курылы яшчэ за тысячу гадоў да існавання Кутузава-Галянішчава, Рымскага-Корсакава, братоў Карскіх, а тым болей Галаўніна
з Карсакавым ды Невяльскім, якія шукалі не экзотыкі, не краю свету і не новых земляў імперыі, а простага чалавечага шчасця… і не думалі, што «адкрылі» гора — турму, катаргу для кагосьці, для братоў-славянаў; не, гэтыя астравы сталі не проста турмою, бо з турмы можна ўцячы ў звычайнае жыццё, адсюль — не ўцячэш, не ўцёкшы з жыцця… як у царскія часы, так і сёння… і «начныя матылькі» з усяго СССР ад безвыходнасці ўсё часцей і часцей пачыналі абіраць такое выйсце: апранаць на сябе кукалку-труну,
каб хоць матыльком выпырхнуць на волю, асабліва «падсаджаныя» на кайф ад мілавання з любым мужчынам, абы мужчынам, і нават не з мужчынам, а з тым, што робіць мужчыну мужчынам, бо нават самага плюгавага і непатрэбнага там, на «вялікай зямлі», тут самай найпрыгожай прыгажуні не купіць сабе ні за якія грошы… востраў «начных матылькоў», а па-іншаму — Шыкатан, мае мыс з назовам Край свету, і на той Край свету ён і пайшоў у першы свой дзень «на экскурсію» — сустрэць заход (узыход) сонца,
які тут найпрыгажэйшы на Зямлі — з адзінаю японкаю, што была цяпер на ўсіх Курыльскіх астравах, японкаю паходжаннем з Масквы, куды яе продкі прыехалі гадоў сто таму з Кіота, каб навучыць рускіх выразаць з дрэва «исконно русские» нацыянальныя сувеніры — «матрёшки», прыжыліся, пабылі «японскімі шпіёнамі» ў 30-х, а потым і ў 40-х, але пакінулі ўсё ж семя, якое ў 80-я, па прычыне, пэўна, гейшавага мінулага прабабуляў, стала самай высокааплатнай прастытуткай сталіцы СССР, але і гэта
не ўратавала яе ад высылкі ледзь не да каранёў свайго роду, да амаль Радзімы: на самую блізкую ад Японіі савецкую, «исконно русскую» глебу (тут гэтая «исконность» падкрэслівалася настойліва і нахабна на кожным кроку шыльдамі і шыльдачкамі); ён мог толькі здагадвацца: хто яна і чым займаецца на «вялікай зямлі», дакладней, чым зарабляла раней на жыццё, аднак на той момант яго гэта цікавіла менш за ўсё, ён бачыў перад сабою амаль дасканалае жаночае стварэнне, найпрыгажэйшую жанчыну (дзяўчыну яшчэ,
можна сказаць, бо японскія жанчыны хай і хутка старэюць, але да таго доўга трымаюць сваё дзіцячае аблічча), у іншых варунках недаступную яму, нават за вялікія грошы, а тут адданую служку са страхам у вачах, што ён можа знікнуць за любою скалою, за кожнай сопкай гэтаксама нечакана, як з’явіўся ў ейным жыцці… цікава: а каго яна бачыла ў ім? думаецца, у апошнюю чаргу «заходняга» ці «сталічнага» журналіста, якім быў насамсправе, але і не кліента, і тым больш не патэнцыйнага каханага (мужа — ха-ха!),
проста ёй трэба быў нехта, і гэтым «нехта» ў гэты час і ў гэтым месцы якраз і апынуўся ён — у яе не было выбару, а ён мог выбіраць з тысячаў, мог, але толькі да таго моманту, як убачыў яе — пасля і ў яго ўжо выбару не было; ён згадвае яе зноў і зноў, хацеў бы апісаць, ды не можа: найпрасцей было б працытаваць каго з японцаў, што пісалі ў хоку ды танка пра сваіх жанчынаў нешта кшталту — стройная, як сакура(?), свежая, як лілея(!), пяшчотная, як персік(…), і ўсё гэта было б праўдай (зрэшты, не — японскія паэты
ніколі так не пісалі, яны ў сваіх параўнаннях былі больш канкрэтнымі і карэктнымі; каб падрэсліць прыгажосць, казалі: «у яе воблік бадысатвы», альбо: «яна мела ўсе трыццаць дзве адрозныя прыкметы Буды», альбо параўноўвалі з эталонам прыгажосці паэткай Камаці, а не нейкімі там сакурамі ды персікамі — і чытачы іх разумелі…), бо побач з ім быў цуд — уважлівы, удзячны, клапатлівы, адданы, мілы, ласкавы, пяшчотны, спакуслівы, умела-сарамлівы… словаў ні адной мовы не хопіць: ап’яняльны, трапяткі,
гарэзны, нястрымны, свавольны, шалёны, адчайны, дагаджальны, шчыры… няма словаў… ёсць толькі глыбокае неба над імі, вялікае, як Акіян, ёсць толькі акіян перад імі, вялізны, як Неба, як Каханне, што засцілае вочы, засціць думкі, сціскае зямную прастору нат не да маленькага вострава, не да аднаго чалавека, што цяпер побач, а да ягоных вачэй, у якіх зліваюцца блакіт неба з сінечай акіяна, да вуснаў, то гаваркіх, бы акіян, то адчайна маўклівых, бы неба, і ўжо забытыя клопаты, што прыехалі з ім