1 Мастацтва марнае?
Труп Адметы ў труне з пластыкавых лістоў і ўперамешку негабляваных дошак стаяў на двух зэдліках у яе пакоі. Хаваць яе было вырашана як мага хутчэй, на могілках, дзе ўжо працавалі два нанятыя далакопы. У сувязі з агульнай небяспекай, сваякі Адметы нават не паспелі перас-варыцца паміж сабой за пакінутую нябожчыцай спадчыну.
Засняўшы з іх дазволу труп на камеру, я агледзеў нябожчыцу простым вокам і больш уважліва. Адмета ляжала ў традыцыйнай для хрысціянскага абраду пахавання позе — са складзенымі на грудзях рукамі і свечкай побач. Твар яе меў спакойны выгляд, вочы былі заплюшчаныя, а колер скуры — нават ружовага адцення, што чамусьці навяло мяне на невыразную трывогу.
Скарыстаўшы момант, калі побач з труной заставаліся нейкія старыя і Тодар, я, папрасіўшы таго крыху прыўзняць труп са спіны, сунуў пад яго руку і памацаў падсцілку, на якой ляжала нябожчыца. Далонню я быццам адчуў цеплыню.
“Ці глядзеў яе доктар Арвід?” — спытаў я ў Тодара.
“Так. Ён склаў паперу і сказаў, што цяпер яе можна пахаваць”.
“Я б хацеў, каб яе агледзелі яшчэ раз”, — параіў я.
“Але, навошта?” “Магчыма, яна не памерла”.
“Доктар прыкладаў люстэрка да вуснаў. Пульса не было”.
“Калі так”.
Я паціснуў плячыма і пайшоў. Вампірызм заразны. Стаяла паранейшаму спёка і адчуванне цеплыні пад нябожчыцай магло мне проста прымроіцца. Да таго ж, самым важным для мяне было цяпер нечаканае зняволенне маіх новых сяброў, і я заспяшаўся да
Маркуса, каб абмерка-ваць з ім сітуацыю і параіцца, што рабіць.
Ля майго джыпа сабраліся тутэйшыя абітальнікі пераважна маладога ўзросту, разглядаючы ма-шыну з усіх бакоў. Большасць з іх, асабліва дзеці, былі ў чырвоных плямах і гноевіках ад пакусаў земляных блох, якія неверагодна размножыліся ў апошнія дзесяць гадоў па ўсёй зямлі, але асабліва — тут, побач са звалкамі і магільнікамі адыходаў. Дзеці ўвесь час раздзіралі да крыві свае болькі і струпы бруднымі пазногцямі, ад чаго, пэўна, язвы запаляліся ў іх з новай сілай.
Я ўключыў рухавік і паехаў у бок жытла свайго новага сябра. Па дарозе я ўвесь час думаў пра Мойру, пра тое, як яна пераносіць смерць тых, да каго паспела прывыкнуць, — Платона і вось цяпер Барбі. Безумоўна, яна мужная жанчына, але іншым разам здараецца так, што ў чалавека быццам ірвецца нябачная ніць ягонага жыцця і ў непадыходзячы для гэтага момант, пасля чаго ён робіць самыя неабдуманыя ўчынкі. І хоць Касіус паабяцаў на словах тры дні адтэрміноўкі, каб атрымаць ад мяне выкуп, рэальная пагроза для жанчыны існавала і вырастала з кожнай хвілінай. Варта хутчэй, думаў я, правесці эксгумацыю, забраць Мойру і — прэч адсюль. Вось толькі цікава, дзе зараз знаходзяцца пастар Себасцьян, Юліус Гармата і яго вучань. Можа, іх можна вызваліць, калі яны яшчэ не скіраваныя ў Мегаполіс? А можа, іх выпусцяць? Ва ўсялякім разе — з мяне досыць.
Маркус сустрэў мяне на падворку. Ён меў змрочны выгляд і адразу запрасіў мяне ў пакой, спытаўшы толькі, ці я не галодны.
Я адказаў яму, што цяпер маю грошы і магу дазволіць сабе нават натуральную ежу: смажанага труса, напрыклад, ці бохан жытняга хлеба з лустай сала, але прыехаў да яго не есці, а параіцца, што рабіць.
“З чаго вы так “падняліся”, Берташ? — спытаў ён з іроняй. — Вы ж быццам яшчэ не злавілі ўпыра?” “А вы, я бачу, не верыце ў яго існаванне”.
“Пра гэта потым. Як я казаў вам раней, вайна пачалася. Нашы камрады, пра што вы, пэўна, ве-даеце, арыштаваныя мясцовымі службамі і знаходзяцца пакуль яшчэ тут, у Эдэме, у спецізалятары.
Мой інфарматар паведамляе, што гэта часова і іх, хутчэй за ўсё, неўзабаве дэ-партуюць у горад. Гэта — адно. Другое ў тым, што я не хачу канфрантацыі з дэфармантамі, і вам варта, калі вы нечакана ўзбагацелі, як я вам раней раіў, аддаць Касіусу выкуп за таго апантанага, якога вы разам з Андрушам завалілі на звалцы.
“Я адмовіўся. Яны забілі майго сабаку, і я сказаў Касіусу, што выкупу не будзе”.
“І як ён рэагаваў?” “Даў трое сутак на роздум”.
“Неверагодна. Чым вы яго так кранулі?” “Мяркую, адчуў, што я такі ж амаральны, як і ён”.