Дзерваед. А старшыну, мабыць, ад нас забяруць… У штаб дывізіі выклікалі…
Бушцец. Які ён старшына?
Дзерваед. Старшына… Ён старшына і ёсць…
Бушцец. Вайна канчаецца… Што рабіць?
Дзерваед. Жыць…
Бушцец. Жыць… (Падышоў да кавалкаў бюста, пастукаў па галаве прыкладам.) Праўду кажуць, што ён артыстам быў?
Дзерваед. Хто?
Бушцец. Фюрэр…
Дзерваед. Кажуць…
Бушцец. Устроіў спектакль… Слухай, а яго ж нехта і радзіў?..
Дзерваед. Ну, вядома ж, не ў капусце знайшлі…
Бушцец. І што адчувала гэта баба, калі радзіла яго?
Дзерваед. Радасць…
Бушцец. І грудзямі карміла?
Дзерваед. Карміла, мабыць… А то як жа?
Бушцец. І вось не захлібнуўся ж ад мацярынскага малака, паскуда… І радзімец яго не схапіў… Ой, сустрэць бы гэту ведзьму, калі яна жывая яшчэ… Ну чаго глядзіш?
Дзерваед. Не крычы…
У гэты момант з другога пакоя выходзіць Адуванчык. На ім вялікага памеру нязграбны генеральскі мундзір, фуражка з высокім верхам. З-пад казырка тырчыць толькі адзін нос. У руках лялька-галыш. Ціхенька падышоў да патэфона, паставіў пласцінку. Палілася песня. Не бравурная, а так… просценькі нямецкі шлягер.
Адуванчык (блазнавата). Іх бін гойтэ дранг нах остэн!
Бушцец (азірнуўся, спакойна). Во дзіцёнак… (І раптам узвіўся.) Здымі!! Зараз жа здымі гэта, шчанюк!! Я каму сказаў?!
Адуванчык (спалохана скідвае фуражку і мундзір). Чаго ты?! Чаго ты затросся, псіх шалёны?!
Бушцец падымаецца і выходзіць. Каля патэфона лёгка стукнуў прыкладам па пласцінцы. Песня захліпнулася.
Ідзі ў санбат! Табе лячыцца трэба… (Паўза.) Дзед, а я яго баюся! Калі заводзіцца, у яго вочы мутнымі робяцца… А тут генерал жыў… Генерала ўчора выкурылі… Мабыць, і дзеці ў яго былі… Бачыш, во лялька… (Уздыхнуў.) Каб Зоська не згарэла — ёй бы трафей прывёз… (Запіхвае ляльку ў свой рэчмяшок.) Дзед, а куды ты пасля вайны?
Дзерваед. Не ведаю…
Адуванчык. І я не ведаю… Дзед, а паедзем куды-небудзь разам? Га? Мы з Лідкай у Сібір дамаўляліся… Лясоў там! Звяр’я! Страляць навучыліся — на паляванне хадзіць будзем… Рыбу лавіць… Га?
Дзерваед. Дадому трэба… У Максюткі… Я і магілкі сваім не зрабіў яшчэ…
Адуванчык. Дадому не хачу. Хачу туды, дзе абсмаленых комінаў няма… Дзе ціха-ціха…
Уваходзіць Дугін. Ён у той жа засціранай гімнасцёрцы, але з новенькімі капітанскімі пагонамі. На грудзях Зорка Героя. Дзерваед і Адуванчык аслупянела падымаюцца.
Дугін (жартаўліва). Вольна… Сам радавы…
Адуванчык (ашалела). Ёш тваю клёш! За што цябе так?..
Дугін (сур’ёзна). За вайну…
Адуванчык. Дай прымераць, га?
Дзерваед. Гэта не мераюць, Лёнька… (Падышоў да Дугіна, моцна паціснуў руку.) Ну, то віншую… Гэта добра… Чэснае слова, рады…
Дугін. Дзякую, дзед…
Адуванчык. Ды раскажы хоць!
Дугін. Выклікалі да камандзіва… Прыходжу. Па ўсім штабе шорах. Начштаба накінуўся: у чым ты прыйшоў?! Гімнасцёрка, бачыце, засціраная… Хацеў аднаго старшыну раздзець, каб я пераапрануўся… Пайшлі вы, кажу… Заходжу. А ў камандзіва маршал сядзіць.
Адуванчык. Ідзі ты!
Дугін. Што ж ты, пытаецца, старшына, ад узнагароды бегаеш? Вайна ганяе, во і бегаю… Ну, раскажы, як танкі паліў… Я яму пра Маскву давай расказваць. Не тое, кажа… Я пра Сталінград. Не тое! Я пра гэту рэчку праклятушчую, дзе нас «фердынанды» накрылі. Зноў не тое! Ну, тады, кажу, не па адрасу. Шукайце іншага. А пра Курск чаму не расказваеш, пытаецца? Пад Курскам мяне разжалавалі, што тут расказваць? Смяецца… Аказваецца, званне вярнулі адразу ж… Але шпіталь, перафарміраванне — згубілася…
Адуванчык. Гэта ж трэба! А ты столькі ў радавых хадзіў…
Дугін. А мы ўсе ў радавых… Ад маршала да цябе…
Дзерваед. То добра…
Дугін. А потым Зорку дастае… У мяне ў вачах пацямнела… Я думаў, ордэн будзе… Гэта табе, капітан, і за Маскву, і за Сталінград, і за Курск, і за ўсю вайну… (Задуменна і сумна.) За ўсю вайну…
Адуванчык. Ёлкі зялёныя! Герой… Слухай, старшына, цябе ж паважаць трэба…
Дугін. Паважай, паважай… А заадно збірайся, паедзеш у штаб дывізіі… Машына чакае.