Парады маскоўскіх лекараў і «знахароў» таксама падтрымліваюць маё жаданне падключыцца да чаго-небудзь істотнага і пастаяннага.
Я ведаю, што ў «ЛіМе» было (на вашым аддзеле) пастаяннае месца з акладам і работай. Калі яно не занята, ці згодзіцца гэтая арганізацыя' ўзяць мяне, прытым — зусім не часова?
. Само сабою, скардзіцца, што галава не цягне, я не буду, ды і маё адчуванне абяцае быць лепшым, чым мінулагодняй вясною, калі я нейкім чынам йраходзіў пэўную «пробу» ў газеце.
Хай падасца дзіўным, але на «ЛіМ» я разлічваю як на пэўную пляцоўку росту. Бо спадзяюся, што змагу тут иераадолець двухгадовую (ці болей) спячку.
Аднак натуральна спытаць: а што з аспірантурай? Спакуса самаадукавацца ў спакойных умовах аказалася не па мне. Глядзець на дысертацыю як на скачок пешкі ў ферзі — прыніжэнне годнасці навукі і насмешка над ацэнкай вартасці чалавека. . ...
Я спрадвеку быў містыкам, і праскапія (здаецца, такая назва) — адчуванне ўласнай будучыні — была мне здаўна ўласціва. Калі паміж намі, то ты, пэў«е, памятаеш той «вопль», якім я ацэньваў свой «майбутні» лёс у аспирантуры (адразу пасля паступлення)...
Сугуба паміж намі:
Я лічу, што дысертацыя мною ўжо зроблена — часткова на паперы, поўнасцю галаве. Праецыруючы яе на агульны ўзровень, спадзяюся, што абарона прайшла б.
Але — па безлічы прычын — спяшацца не хачу і не магу. Калі кінуць вокам на рускія, украінскія і беларускія даследаванні таго часу, то, спадзяюся, па крайняй меры ў абагульненнях я болей паслядоўны і настойлівы...
...Я не паэт, не празаік, не крытык і як чалавек — мнагазначны мінус... але літаратуру я люблю, ёю жыву. Любоў гэта большая за лапчную неабходнасць адмовіцца ад кніжак і пашукаць нелітаратурнай сферы прылажэння сваіх сіл.
Пісьмом я апераджаю свой прыезд з Масквы, каб потым, калі месца ёсць, не пытацца знянацку...»
5. III. -
Тут і заканчваецца мая Масква — у Мінску. Вечарам я выйшаў з бібліятэкі і пехатою ішоў да Беларускага вакзала. 3 Масквою, з якой я, здаецца, не дружыў, было шкада развітвацца: цяпер усё здавалася мілейшым, яшчэ больш вясновым: і скразнякі метро, і хітрыя позіркі масквічак, і людскі тлум, і бязмежнае мора дамоў, і рознахарактарных вуліц, вуліц, на якія пала ў апошнія дні процьма талага снегу і тры тыдні майго жыцця. Ад’язджаць не хацелася, і я збіваўся, блудзіў, без мэты і сэнсу заходзіў у магазіны, па дарозе пра нешта разумна і лірычна думаў, пакуль не спахапіўся: мала часу. Давялося рэшту дарогі Праскочыць у метро.
Шукаю форму і збіраю думкі для паслядоўнай, рашучай і настойлівай барацьбы з дэмагогіяй. 67-мы год — двайная гадавіна. 50, але яшчэ 30 ад 37-га. У імя пяцідзесяці будзе жывой хай нашая памяць аб 37-м годзе. Нельга выпрамляць і падчышчаць дарогу гісторыі, як і не дазволена заасфальтаваць, як гэта зрабіла пад прыезд М. С. Хрушчова Мінская РОС...
М. Проботов. «Московский школьник» («ДЛ», 2—67):
А ты все смеешься, не хочешь мириться,
Тебе ненавистны фальшивые лица,
Тебе непонятны трусливые души,
Пустых разговоров не хочешь ты слушать.
Чего же ты хочешь? Не знаешь, приятель.
Спроси-ка у девочки в пепельном платье:
Она тебе скажет, чего тебе надо,
А может быть, скажет, что выпить бы надо.
А это не дело, не дело, ты знаешь,
Живешь ты, смеешься, минут не считаешь,
А время еще не ушло, но уходит,
А ты не моложе становишься вроде.
Ты старше становишься, старше и хуже,
И ты никому абсолютно не нужен;
И хоть ты на свете все видишь и слышишь,
Ты книг настоящих уже не напишешь.
Ты знаешь неправду, а правды не знаешь.
Живешь ты, смеешься, минут не считаешь.
Сюжэт: перад аўтобусам сустракаюцца два былыя сябры, інтэлігент і рабочы. Рабочага высяляюць з кватэры (4 чал. сям’я), бо ўстанова перадала ведамасны дом прыватнай асобе. Рабочаму набалела, ён расказвае, потым маўчыць, палячы сябе клопатам. Інтэлігент разумев яго, спачувае, але ён стомлены, хоча змяніць прадмет гаворкі. У машыне ён рашае чайнворд, але, каб як супакоіць сябра, хоча яго разварушыць. 3 намаганнем жартуе, далучае яго да рашэння чайнворда. Рабочы глядзіць са злосцю, успрымае жарты як самадавольства і г. д.
11.ІІІ
Са стэнаграмы аб’яднанага сходу секцыі прозы, секцыі крытыкі і літаратуры Саюза пісьменнікаў. 3 сак. 1967 г.
Скрыган: «Упоравень са словам Радзіма заўсёды стаіць мова. Без мовы не можа быць народа. Калі памірае мова, памірае народ, сходзіць з гістарычнай сцэны.