— Дзед, — кажу, — ты ж бачыш, як мне хочацца адбудаваць хату. Памажы мне. Памажы, — кажу, — дзеда.
Шурык сказаў, што падумае да Радаўніцы.
***
А вы ведаеце пра традыцыю падпальваць цыгарэту і класці на магілу памерламу курцу? Мой дзядзька зараз так «курыць». Учора да яго прыязджалі мае дваюрадныя сёстры, прывезлі пакурыць.
***
У скарбонку беларускай лаянкі: «Маць яго дыхала!». Перакладаецца так: «Шурык такі-сякі, але няхай робіць што хоча, я больш умешвацца не буду».
***
Радзіва «Прудок». Паведамленне з лініі фронту: «Прудокнаш».
***
Маша цікавіцца, чаму я не жыву ў Варшаве. А я сёння пасадзіў буракі, моркву, рэдзьку, цыбулю, часнок, кроп, пятрушку. Зараз пайду па лазу, каб сплесці кошык. Што, у той Варшаве кроп зелянейшы, Маша?
***
Сублімую сексуальную энергію ў пасеў гародніны. І будзе ў мяне восенню сексуальны ўраджай. Вельмі-вельмі-вельмі багаты.
***
У Каленкавічах дзеўкі ў кароткіх спадніцах і высокіх ботах. Мабыць, пра такіх казала баба Параска, калі перасцерагала мяне ад жонкі-лацугі.
Але я на тых дзевак глядзеў яшчэ да таго, як памыўся. Нямытым адно што глядзець можна. Калі памыўся, дзевак ужо не ўгледзеў. А калі б і ўгледзеў, то што?
Вы праслухалі новую радзіварэфлексію «Горват і дзеўкі». Не пераключайцеся.
***
У мяне зноў расце барада. Не наўмысна яе рашчу — проста няма ўмоваў галіцца, дый у люстэрка сябе бачу, толькі калі прыязджаю да цёткі Волі ў Каленкавічы (опа, а я зноў барадаты). Адзін дзядзька ў Прудку сёння сказаў, што я падобны да святара. Параіў павесіць на страху крыж, а ў хаце — абраз. Людзі будуць прыходзіць маліцца. Абраз у мяне ўжо ёсць. Мая бабця прыцягнула з Пскова Дзеву Марыю.
***
Колісь ліштвы вокнаў па-паганску аздаблялі сімваламі сонца, каб у хату не трапіла штосьці цёмнае і злое. Гэта ніякая не навіна, нават самы лянівы этнограф пра гэта ведае. Але чытаць пра тое ў кнігах не тое самае, што ламаць сабе галаву: мой дзед, калі выразаў сонейкі, хацеў абараніць хату ад цёмнага і злога ці проста аздобіў вокны традыцыйнымі сімваламі без усведамлення іх значэння?
***
Не ведаю, што сёння зрабілі вы, а я дык зрабіў нейкую драўляную хярню-вешалку. Сяджу, гляджу на яе і радуюся.
Пакуль я рабіў вешалку, Ромка спаймаў сваю першую мыш. Як той кажа, усе пры справе.
Расказвае мне, што яму падабаюцца мышы і што я мушу менавіта такую ежу купляць яму ў краме. Я таксама люблю мышэй, але жывых, таму раблю выгляд, што нічога не разумею.
— Гэта твая прырода, — кажу. — Калі-небудзь і цябе зʼядуць.
***
Учора быў у Боруску. Дзядзька Валодзя сказаў, што адчувае пах дыму і што вецер нехарошы. Я нічога не адчуваў. Ён мне ўвесь час:
— Ну, от зараз панюхай.
Вечарам прачытаў пра пажар ля Чарнобыля. Раніцой не ўбачыў свайго леса: ён стаў сівым ад дыму. Праз гэты дым няможна дыхаць. Як гаворыць баба Васіліна з Каранеўкі — у грудзях зацінае.
***
На Палессі маленькіх кусачых мошак называюць маскалямі.
— А хто то так казаў?
— А то шчэ колісь казалі.
травень
***
Усё самае страшнае пачынаецца словамі: «Ничто не предвещало беды». Ранак. Восем гадзін. Заліты сонцам сад. Сяджу пад ігрушай, пʼю сырадой з пернікамі. І ў гэты момант на мой агарод нясецца зграя разʼюшаных калгасных кароваў. Схапіў дубца і рынуўся ім насустрач.
А як дзень пачынаецца ў вас?
***
Штораніцы ў 7:40 міма маёй хаты на лісапедзе праязджае маладая жанчынка. Штораніцы яна гучна крычыць: «Добрае утра!». З гэтага ўтварылася традыцыя. Я мушу паспець прачнуцца, прыбраць ложак, пакарміць Ромку, распаліць вогнішча, прыгатаваць каву і сесці на ганак. Яна мусіць здалёк пабачыць мяне, падʼехаць бліжэй і гучна вымавіць: «Добрае утра!». Тады будзе добры дзень.
Сёння будзе добры дзень.
***
Радзіва «Прудок». Перадача «Тэатр ля мікрафона».
Рома знайшоў сабе чорную котку. Ужо мо тыдзень начуе ў яе, дадому прыходзіць толькі падсілкавацца.
— Што, палюбоўніца не накарміла? — кажу. — Ты зразумей, Ромка, яна возьме ўсё, а потым зробіць выгляд, што і не ведае цябе. Трэба як я — будаваць хату і дбаць пра пограб, каб на зіму было куды бульбу пакласці. Дзеўкі выціснуць з цябе ўсе сокі ды знойдуць сабе новага ката — маладога ды энергічнага.
– Каў.
— Паеў бы хоць, пане Каханку.
— Каў. Каў.
Ледзьве жывы, але пайшоў мой дурань да сваёй брунеткі. А я тварог раблю.
***
Мой першынец — Гарох Андрэевіч. Ён такі малы, а я ўсміхаюся. Корпаешся ў зямлі, націраеш рукі-ногі, спальваеш спіну, а тут бац –