— А гэта пра што ты зноў?
— Не, дык не...
— У мяне часу няма на такія глуповіны!
— А ці я кажу, што ў цябе ёсць? Думаеш, у мяне яго поўна?
— Ну, хопіць, — Пугаўка прыняў позу тонкае энергічнасці. — Да пабачэння.
Малявіцкая Кабыла аціх, быццам хуліган, які раптам дастаў у зубы ад свае ахвяры. Міжвольна падумалася яму: «Няўжо ён што пранюхаў?..»
— Табе спешна кудысьці? — ён уважліва прыгледзеўся да Пугаўкі вачмі таго начэплівага тыпа, што, неспадзеўна самому сабе, убачыў у свайго размоўца новыя, лепшыя, якасці.
— Не, — адказаў ён Малявіцкай Кабыле коратка, як камусьці малафарматнаму.
— Гэ-гэ, касмічнае становішча. — Трэба было разумець гэта наступным чынам: немагчыма за што-колеч ухапіцца.
Адзін з іх павінен зараз жа ўстаць, каб развітацца. У такім становішчы, якое ўжо ўзнікла, не было б важнае — менавіта хто, хоць зусім натуральнае тое, што гэта зрабіць належыць Малявіцкай Кабыле.
— Што ж: толькі. напісанае застаецца...
Пугаўка, з нейкаю заядласцю, нічога не адказаў, і ён, Малявіцкая Кабыла, памутнеў, апусціў вушы, можна сказаць, пахарашэў далікатнейшымі рысамі твару, што праявіліся на ім ад няўдачы.
Малявіцкая Кабыла ніяк не спадзяваўся гэткага рэагавання ў Пугаўкі. Ён ад таго нават, даволі сваевольна, усміхнуўся, яшчэ раз выбліснуў радасцю, быццам; сонейка, што заходзіць за пахмурны небасхіл. «Э-э-эгэ-гэ-гэ-э, — хацеў, здавалася, азвацца Малявіцкая Кабыла. — Ты, Пугаўка, аказваецца, разжыўся на начальніцкія гуморы. Ну і ну, ашаламіў ты мяне, братка. Э-э-гэгэ-э, не адзін свет змяняецца, але і людзі на ім...»
Каб не прамарноўваць часу, ён вырашыў, што паспее сёння наведаць Булаву і ўладкуе з ім іншае, няхай сабе і ў запас. «Вунь колькі прырода патраціць крылатага насення, пакуль вырасціць аднаго клёніка!.. Гэтак і са справаю: бегай, ног не шкадуючы, сушы галаву сваю думкамі ды хітрыкамі, круці-выкручвайся», — асэнсоўваў сваё Малявіцкая Кабыла, выходзячы з даваеннага будынка дырэкцыі прадпрыемства для закупак утыльсыравіны і прастуючы ў Гандлёвую вуліцу, што ў Пяскоўскім квартале з уцямнелымі камяніцамі.
У сераду пад абед.
Уздоўж Брукавай, усё неасфальтаванае, маячыла недаваленая сцяна часовага домрабочага, пад якою ляжалі, — у выкачаным пустазеллі, — мардатыя мужчыны ў камбінезонах і пілі з бутэлек. Вецер гнаў на іх шмаццё газеты, сыплючы пяском у вочы. Пахацела спелым асатом ды асаблівай сумессю ад удзірванелых пажарышчаў.
Наперадзе ж, сярод садоў нязнішчанае вайною Сасновай, па-местачковаму высілася будыніна майстэрняў механічнае школы, з дабудаваным потым другім паверхам, а таксама з прыліплай унізе кузняй на падабенства маянтковае дрывотні. З нястрымнай чуллівасцю, не вельмі жаданай мною, я глядзеў туды, дзе менавіта пачыналася сваё першае і ўласнае адчуванне фабрычнага горада, пілавіння металу, грукату, маторнага рыку... Ужо тады з халадком у мяне да людзей, непазбежным у кожнага, як аказваецца, ды з сумотаю, гэткім бессяброўем, апрыкрэлым мне ў сталасць.
Ад цэркаўкі, што на гары Магдаліны, відаць Сасновую і Брукавую за прыплюснутымі дахамі задворкаў і амфітэатр. які прафануе частку жыдоўскага могільніку. Тут чамусьці лепей уяўляць твары сяброў, заўчасна памерлых; забываюцца яны таму, што не паспелі пакінуць пасля сябе чаго-кольвек важнага. Падабнюткія — да іх! — згледзіш у велікоднае гасціннае падарожжа праз нашы беларускія лясы, аднак і ад таго ўсё роўна не верыцца ў смяротнасць. Непаўторныя — ці то ва ўсмешцы, ці ў задуменні, хоць і адчувальна далёкія ад разумення жыцця (у якім самая вялікая рызыка, гэта заставацца бескарыслівым). — Калі без пакут не бывае чалавечнасці, дык ці варта зайздросціць Георгію, ніштаватаму перадпенсіянеру, ягонай мужыцкай задаволенасці тратуарнай лёгкахлебнасцю, здольнасцямі выдушваць прапацелыя грошы нават з камення?!
Я, цалкам бязвольна, прыйшоў у гэты закутак непатрэбшчыны, да якогасьці прывакзалля, што на вялікагарадскім пайку; калі можна так сказаць, з закляклаю душою. Не ведаючы, што з сабою рабіць ды куды падзецца (?). З тым настроем, які апаноўвае мяне па меры паглыблення ў старасць, што лічу прычынаю нашае дбайнасці пра месцы вечнага спачыну блізкіх.
На Сасновай я зараз перажыў нешта такое, з чым дагэтуль не сутыкаўся. I не знайшоў назвы на вызначэнне яго — ні ў суме, ні ў радасці, ні ў абыякавасці. З гэткім пачуццём, невядома якім, відавочна гутарым з паўзабытым знаёмым, выпадкова наткнуўшыся на яго і выходзячы з нейкага свайго завулка. Шчабятліва ў нас гэта: адбываецца, хуценька і сонечна. Справа ў тым — заўважваю я па сабе, — што, з гадамі, усё цяжэй даецца размова з кімсьці, хто можа зразумець або разумее мяне. А ці не таму якраз я болей не паказаўся на ростанях Сасновай з Брукавай ля зруйнаванага млына, па-пад вокнамі ў вішнёвай квецені, якія, як бы па-хуліганску, абступілі наваяўленыя вышынныя дамы ў форме надуманых кварталаў. У рэштцы майго першасвету, якую рыюць віславухія бульдозеры і па-жураўлінаму абселі дзікавысокія краны, пераважна жоўтыя, безгаловыя (быццам уваскрэслая цывілізацыя паводле Гоймара фон Дзітфурта)...