Ні стуль ні ссюль, самому сабе да ўздзіву раптоўна раз'юшыўся я з болем і з дрыжыкамі. I толькі цудам устаяў, не грымнуўся вобземлю. З маіх вуснаў паляцелі фразы, за якія брат — зусім справядліва — мог бы даць мне ў зубы.
— Я бачу, абражае цябе мой клопат пра бацькаўшчыну?! — закіпеў я. — Кажуць: пакажы родзіча свайго, а мы скажам, хто ты сам ёсць! Ты ахвотней байструком хацеў бы быць?.. Цябе найагідная лаянка не апякае так, як беларуская мова!.. Не вырачвайся, калі ласка, на мяне!.. Халоп ты!.. Падонак эпохі!.. Адукаванец, якому здаецца, што і тэлефон згарыць ад нашага слова роднага!.. Забабоннік, якому ўсякае зло жыццёвае толькі ад беларушчыны можа быць... Думаеш, напраўду вылез ты з хлявоў на паркеты?!. Сынок твой саромеецца цябе, бо ты яму чарнамазнік, але табе гэта падабаецца, бацьку князя як быццам будучага, ідыёт!.. I жонка твая, як і ты!.. Абое рабое! Парабкі, што не могуць жыць без пана, дык дзетак сваіх панкамі гадуюць, цемната вучоная, але нявыхаваная!.. Бядота халерная пры грашах, але без душы!..
Брат энергічна сеў у машыну і ад'ехаў.
Я вынлёўваў з сябе ўсенька і безразумна плакаў на ўвесь свет.
Давалокся да прыгарадка, калі ўжо сцямнела.
У гарадскім аўтобусе я напружана супакоіўся; у пераходзе бушавалі маладзікі, па якіх адразу было відаць, што яны за падобнае сама меней адзін раз забілі б мяне...
— Найагідней мне паш уласны хам, бо ён хам з хамаў! — збалбатнуў Алекс, ды яны наогул не зразумелі яго. ён зашапацеў пачкам папяросаў «Вега», ненатуральна прагна закурыў. — Ну што ён, такі, дзецям сваім пакіне, боўт, апроч грашыскаў тых або і мураванкі!.. Чуеце?
Бугаіна ж са Слепаком, — а кажы ты сабе, што хочаш! — выпілі, аблізваючыся, яшчэ па шклянцы жытнёўкі, купленай за долар.
— Та-ак, — сказаў сваё Бугаіна і, разваліста, устаў ад стала, збітага з аполкаў, каб пахадзіць: другі месяц будзе, як ён не курыў. Ен вышуквае гідраўлікаў тым, хто будуецца пад Жарабцовай Гарою; дакладней, не хваліцца гэтым сваім прыбытковым пасрэднічаннем. Калі ж гаварыць пра Слепака, то карысці сабе ён дабіваецца на плантацыі чорных парэчак, пра якую ніхто толкам нічога не ведае. Робіць яму на ёй — некалі сам жа выгаварыўся — дзядзька, якога забраў да сябе з бальніцы для псіхічнахворых, што ў Харошчы.
I Сляпак падаў голас:
— Угу-у...
Яны з'ехаліся да Алекса ў гэтую яго незакончаную вілу. Да кожнага з іх знайшлася ў яго неблагая справа. Бугаіна здагадваўся ў сваім, а Сляпак круціўся на зэдліку ад прыгневу па Алекса за тое ўсё-такі, што ў яго надалей не выходзіць «прасіць у сакрэт» так, каб без сведкі. (Чаго добрага, возьмецца гутарыць зараз наконт пазыкі яму!) «Пра якую гэта ты мне пазыку?» — вышчарыцца ён у адказ Алексу, косячыся на Бугаіну. Яму, якому нераўня нават разам узятыя Бугаіна са Слепаком, пану такому, што любіць быць з тугім кашальком у кішэні. Зварыць яму галава: «Я вас, хлопцы, запрасіў да сябе, паслухайце, каб пачаставаць адмысловай жытухаю экспартовай. Вы ў мяне вартыя таго... Дык прахліснем!» I яны насцябаюцца яе, неяк без радасці: Алекс, вядома, так сабе скажа тое, дзеля прыліку. Шчыраваць жа з імі мог бы на яго месцы хіба што цалкам балванец.
— Бывала, Алекс, бывала, — неўпапад загаварыў Бугаіна, акурат як той, каго чакае прыемнае, і яму ўсё роўна пра што азвацца.
Сляпак жаваў вэнджаную рыбіну, нешта ўвесь стуліўшыся ды паплёўваючы асцюкамі на засмечаную падлогу. Ягоная часіна пакуль не настала, ён зойдзе да Алекса потым — заўтра ці бо з нядзелі.
Алекс зламаў у попельніцы (з перакуленай кафлі) папяросіну і вяла ды моўчкі прыкурыў ад яе другую.
— Груманіны тае будзе ў мяне тутака, слухай, на тыдзень які, — угледзеўся ён у Бугаіну.
— Та-ак...
— Твайму паўбандыту гэтаму няхай не здаеца часам, што я азалачу яго і за абы халтуру: долары ў мяне не для хамутоў!
— Ясна-а...
— I хачу бачыць яго ў мяне па рабоце цвярозым ды штодзень! Вось так, чуеш?
— Ну, будзе... Гэты дурань усё ўмее, што трэба.
— А форсу ён, скажы, ужо капічыць ці адно толькі хочацца яму таго? — крыва заўсміхаўся Алскс. «Прымітыў заўсёды свету за грашыма пе бачыць».
— Чаму гэта ты так? — Бугаіна зноў захадзіў, а Сляпак наставіў вушы.
Алекс шпурнуў недакураную «Вегу» ў заваконне.
«Там жа стружак поўна, возьме і пажару начаўпе,— спачатку падумалася Слепаку. — От, няхай жа згарыць, сабака!»