— Так... недахопы... Вы, пан Андрэй, мабыць, заўважылі, колькі ў нас марнуецца макулатуры, каштоўнай утыльсыравіны?
— Яно праўда, пан загадчык.
— Я, чуеце, пан Апдрэй, абдумаў праект распараджэння аб правілах збору і вывазу макулатуры на базу утыльсыравіны, — акуратненька адчыніў шуфляду пісьмовага стала і адтуль выняў скрутак. — Я шмат думаў пад гэтым, — дыскрэцыёзна пахіліўся да Андрэя. — Нічога не зробіш, пан Андрэй: дырэктар не мазгуе, дык я вымушаны ўсё трымаць, — гаворачы гэткае, ён працягнуў руку да радыёпрыёмніка і ўключыў музыку, каб сакратарка не падслухала размову. — Так, наш дырэктар, самі разумееце, які ён, — у чатыры вочы можна дазволіць сабе на надта многае! — Дык вось: прадбачваю матэрыяльную зацікаўленасць ад збору макулатуры — па пяць грошаў за кілаграм. Я запрасіў вас, каб параіцца, між іншым, і наконт гэтай жа зацікаўленасці, бо вы лепей арыентуецеся ў настроях калектыву, так сказаць, знаходзіцеся бліжэй да мас, хэ-хэ-хэ...
— Баюся, што не апраўдаю вашых спадзяванняў, — адказаў Андрэй высокім тонам, як бы даючы яму адчуць наступнае: «Не пытанне аб зборы макулатуры тут істотнае. Прыглядаецеся да мяне, учуваецеся, ці магу стаць вашым саюзнікам. Магу! Ды якімі словамі паведаміць вам аб гэтым?» — Мне падабаецца ваш праект, як і праект распараджэння аб узмацненні дысцыпліны.
— На жаль, не ўсе такой думкі, пан Андрэй, — загадчык дапіў чай. — Людзі хочуць лёгкага хлеба. Клопат нямалы кіраваць гультаіскамі, ды няма выбару, — ён устаў і прайшоўся. — Існуе дзіўная правідловасць у паводзінах гэтых людзіскаў: яны не гультаяцца ў перашкаджанні! Спрабуеш прасунуць дапераду нешта важнае — і адразу — супраціўленне!..
— Гэта натуральна, пан загадчык. Скажу банал: крылам для палёту неабходнае яно. Найстрамчэй узлятаецца менавіта пад вецер, — Андрэй: «Як гэта ўдалося мне так сказаць? Ён не настолькі вульгарны, каб недацаніць гэткага параўнання!»
— Гэта цэльнае суцяшэнне, Андрэй, — ён стаяў перад ім, быццам паўнамоцны.
— Не, не толькі, — сумленна пярэчыў Андрэй.
— Работа ў адміністрацыі дае ўпэўненасць у тым, што ты ўдзельнічаеш у лагічнай частцы свету. Такое пачуццё — правільней будзе гаварыць тут менавіта аб пачуцці — з'яўляецца як вынік тваёй падпарадкаванасці, веры ў арганізацыю, якая, так здаецца, надае лёсу прывабнасць гармоніі, стройнасці. З кавалачкаў утварае цэласнь, на падабенства саліднай будыніны, узведзенай з непатрэбных каменняў, што ля дарог і ў гуляйполлі... Не думаецца аб тым, што каменні застаюцца імі назаўсёды, чаго нельга сказаць пра — нават самае дасканалае, самае трывалае — збудаванне...
Людзі, збудоўваючы адміністрацыю, з выгляду ўпарадкоўва-юць жыццё. Кідаюць краты на воды імклівай рэчкі, і таму яна здаецца з нейкіх частак...
Ці гэта так?
Жыццё Андрэя Антошкі — з кавалкаў яно. Пасечанае.
«Нашто мне ягонае — ты?! Мне б спакою пабольш!» — ірытаваўся ён загадчыкам.
Націснуў капялюш па самыя бровы.
Адліжны ветрык пырскаў пляўкамі дажджу, забеленага сняжынкамі. Сустрэчныя людзі гнуліся да тратуару, быццам палохаючыся, што зямля ўцячэ ім з-пад ног і яны паразбіваюць насы.
На Фабрычнай ён пляснуўся ў балота. Паслізнуўся.
Настаў тэрмін падліковай справаздачы, і Андрэй у гэту урадніцкую касавіцу забыў пра ўсё.
Пасля Новага года ў будынку дырэкцыі свяцілася дапазна. Андрэй працаваў — няспешліва, але заўзята. Браў ён з сабою бутэрброды і тэрмас з чаем (каб не выходзіць на абед). Нехта падказаў наладзіць складчыну, каб купіць электрычную плітку. Дакупілі і гаршчочак, у якім рыхтавалі стравы з канцэнтратаў. Часам забягалі, на хвілінку, у клуб, што знаходзіўся ў суседстве, — там стаяў каляровы тэлевізар. Глядзелі навіны. Аднаго супрацоўніка высачылі, як ён цалаваўся з чарнабрывай прыбіральшчыцай: прыпалохвалі яго дырэктарам.
Больш працавітыя закончылі свае справаздачкі праз няцэлы тыдзень. Загадчык падганяў адстаючых. Ён наведваўся вечарамі, звычайна на паўтары-дзве гадзінкі. Выходзіў дамоў пераважна перад пачаткам паказу тэлевізійнага дэтэктыў-фільма. Падпільнавалі і яго: папіваў гарэлку, і, каб перабіць пах з рота, смактаў мятныя цукеркі. Піў адзін, што некаторыя лічылі праявай крайняга адзіноцтва...
— Зайдзіце да мяне, калі ласка, — аднойчы асабліва настойліва папрасіў Андрэя,
Андрэй працёр сваё памутпелае аблічча.
— Не забудзь прынесці ад яго мятных, — укалоў Андрэя рэферэнт з аддзела кадраў. — Ён, мабыць, высмажыў чарговы праект чарговага распарадку...
Андрэй малавеле не адказаў яму: «У цябе ёсць свой шэф, а ў мяне — свой».
— Хачу, пан Андрэй, даведацца, як у вас са справаздачай? — прамовіў загадчык, калі Андрэй апынуўся перад ягоным акуратным сталом. (Ні следу выпіўкі!)