— Я вам дам піць! Я вам пакажу піць! Мала нешчаслівых выпадкаў, ну, мала табе! — ды рвануў. — Аддай.
— А гэта ты бачыў?! — шафёр ушчаперыўся за шыйку і вытузнуў тую чвэртку з рукі Андрэя ды бразнуў ёю вобземлю — распырснулася, шкло забліскацела, бы ранні лёд на аселіцы, калі, прыйшоўшы са школы, яны гулялі там або — звычайна — галаслівілі.
— Ты так?! — Андрэй асіп. Засвярбеў яму кулак, але ўсё ж гамаваўся ад няўпэўненасці, падвойнай: дастаў бы па скабах ад здаравілы, акампраметаваўся б бойкай ды пазбыўся бы пасады. I страх быў. — Памятацьмеш мяне, п'яніца! — уз'ятрыўся па-вясковаму.
— Ідзі, ідзі, дарэктар!
Пачуўшы «дарэктар», Андрэй вярнуўся да яго. А той працягваў:
— Ідзі сабе, гэта не тваё. Бач ты — ухапіўся! Вынюхаў. Адкуль табе, дарэктар, вядома, што не на мяніны я купіў?..
Збіраўся натоўп.
— А вы чаго тут не бачылі? — Андрэй — быццам даўні войт да малазямельных. У вушах гудзеў паўзабыты голас бацькі, з якім калісь малаціў авёс і спрачаўся.
Адыходзіліся. I чым далей, тым гучней гаварылі, паціскалі плячыма. Некаторыя адкрыта смяяліся — хоць ты вазьмі ды разгані ўсё гэта зборышча. Біў бы: удар у дыхавіну, потым — у карак! У дыхавіну, у карак...
Шафёр абапёрся аб кабіну машыны і, з рукамі ў кішэнях, капціў папяросіну, якая зажаўцела ў куце рота.
«Гэты лыч асмяшае мяне! Хам! Сынок крамніка, якому вёска існуе толькі для таго, каб ён меў з каго напацяшацца, падонак!» — Андрэй з цыркавай бадзёрасцю пераступіў разбітае шкло і папраставаў да сябе.
Услед яму хтосьці шпурнуў жалезінай.
— Звяжыце мяне з камендатурай міліцыі, — загадаў Андрэй машыністцы, якая замяняла сакратарку. Тая няўцямна страпянулася. — Хутка!
— Міліцыі?
— Міліцыі!
У кабінеце паслабаніў гальштук.
— З капітанам прашу! — запатрабаваў, калі неўзабаве затраскатаў тэлефон, дырэктарскі. — Зараз жа!
— Капітан заняты...
— Ведаю: пераключайце!
Не выпытвалі.
Азваўся капітан. Андрэй мамантальна пазнаў яго. Назваў яму сваё прозвішча.
— Слухаю вас, — неяк драўляна адказаў капітан.— Сцябаюць гарэлку? А дзе ж не хлебчуць яе, гэтую гару... I кідаюць за вамі жалезам? Ну, гэта ўжо залішне, але што ж мы можам? Не паважаюць, — ён яўна абражаў Андрэя. — Допыт? Дапытаць можна, ды што з таго: выбухне сенсацыя, і вы шмат згубіце на ўсёй цырымоніі... — ізноў абразіў. — Не, вы дрэнна зразумелі мяне, пане Антошка. Так. Мне чамусьці захацелася пажартаваць у такой сумнай абстаноўцы, пра якую вы... Не, я не чакаю, пакуль вас заб'юць... Я толькі думаю, што гэта ваша ўнутраная справа... Што? За спробу забойства? Ну, вы тут перабольшваеце... Калі хочаце, я прышлю. Добра, сяржанта. Так... Да пабачэння.
Пра тыя валасы ён нібы і забыўся... Сяржант прыйшоў праз дзве гадзіны. Адразу да рабочых.
Ацдрэй чакаў у кабінеце, але ён да яго не заявіўся. Тады выклікаў кадравіка. Загадаў яму звольніць з пасады таго з «байструком».
— Няма падстаў!.. — запярэчыў кадравік, не дадаўшы далікатна, што на такое ўпаўнаважаны адзін дырэктар.
— Звольніць! — разбушаваўся Андрэй. — Яму авёс у с... коле. Ён п'е, буяніць, кідае жалезам, чым папала, у чалавека. Ім міліцыя цікавіцца, разбойнікам!
— Але ж...
— I слухаць не жадаю! Якія ў вас сумненні? Ну, выкладвайце іх, — кадравік, збіты з панталыку, бедніўся. — Я ж сам, асабіста, знайшоў у яго гарэлку, чуеце? — змарыўся. Трохі суняўся: — Сяржант да вас не заглядваў? — і павіс зрокам на ім.
— Не, не было яго ў мяне, — кадравік усё-такі асекся.
— Зойдзе, — сказаў пра сяржанта. — Зрэшты, падшукаць падставу для звальнення — гэта ваш занятак. Я сцвярджаю, што яго трэба гнаць з работы — п'яніцу і хулігана. Забойцу!
— Кажаце — кагосьці забіў?
— Калі не, дык учыніць тое! Мы павінны распыліць гарэлачнае брацтва...
— Не піў, не буяніў, не цікавілася ім міліцыя...
— Вы зусім не ведаеце, якая сітуацыя сярод нізавых кадраў, не ведаеце нават таго галоўнага, за што і атрымоўваеце грошы жа...
— Дазвольце, пан загадчык, заўважыць, што я рэгулярна аналізую нашы кадры, аб чым вядома.
— I што з гэтых вашых аналізаў...
Яны скаўзнуліся з прыбярэжжа на сярэдзіну плыні, дзе тонкі лёд.
— Мне крыўдна чуць такое, пан загадчык. Я ж...
Абарваў яго:
— Ну, якая карысць? Самі добрасумленна падумайце! Даволі было мне выпадкова пракантраляваць, напрыклад, шафёраў, і бачыце, якое шыла з мяшка выйшла! Ліпавыя яны ў вас — аналізы! Во як: ліпавыя!!!
Кадравік папялеў.
— Калі я непрыдатны да гэтай пасады, пан загадчык, дык — калі ласка — перамясціце мяне на іншую.
— «Перамясціце, перамяеціце...» — перадражніваў неяк без зласнечы. — Лёгка вам сказаць: перамясціце. Куды? Дарэчы, трэба ж некаму вучыцца дзейнасці, а не ўцякаць ад работы, — Андрэю падумалася: «Ого, які ганарлівы! Улэўнены, круцель, у сваіх сувязях. Якіх? Разлічвае ён на дырэктара? Аж на ягоную падтрымку? Я яго мушу, аднак, прыручыць!» — Гэта, калі хочаце ведаць, неганарова так заяўляць: перамясціце! Трэба перамагаць цяжкасці...