Кіраўнік дастаў з шуфляды копіі данясенняў, на якіх чырванелі пячаткі сакратарыята.
Андрэй спыніў кантроль, паабяцаў прыйсці заўтра.
Што ж далей?
Андрэй прыгас. Ён нібы паменшаў, выглядаў чалавекам, якому не ўдалося выканаць чыюсьці просьбу.
Потым крыху палягчэла.
«Не вер тым, хто стараецца размаўляць з табою вельмі міла. Вельмі міленька. Памятай, што гэта — падлюгі!!!»
Вярнуўшыся з работы, ён паспеў толькі распрануцца і падысці да ўмывальніка, калі ў дзвярах пачуўся працяглы званок — як на трывогу.
«Мо гэта прыбіральшчыца прыйшла палохаць мяне судом?»
— Ледзь знайшоў тваю кватэру, — раздаўся голас сваяка з паўзабытай вёскі, успацелага, з пасінелай скурай ад рэдкага галення. — Нахадзіўся я! Будынкі на тваёй вуліцы, хвароба на іх, аднолькавыя. Пытаю, дзе жые Андрэй Антошка. Ніхто не ведае, — ён скінуў шапку-вушанку. — Мо з гадзіну так хадзіў я, ад будынка да будынка, пакуль не зайшоў у гэты дом, дзе адна баба, тоўстая, сказала, што ведае цябе... — чалавек з прасторы звычайна гаворыць голасна.
— Заходзь, сядай... — Андрэй не памятаў нават яго імя.
— Шматок часу не бачыліся мы, мусіць, ад Стэфчынага вяселля... Калі гэта было яно; у яе ўжо дзеці вялікія. Ты — ажаніўся? Бачу, пасыцеў ад таго часу, угадаваўся. — гаварыў, нібы даваў вымову. — Чаго табе, добра маешся: мэбля блішчачая, дываны, хоць качайся на іх, сцены чысцюткія, бы ў шпіталі. У Беласток, вядома, прывозяць усяго, усякай усячыны. Горад, яно сюды і трэба! Нам, у вёску, не прысылаюць мэблю: ездзім па яе фурамі...
— Выбачай, — да сваяка. — Я памыю рукі.
— Нашто? Чыстыя! На тваёй рабоце гною з хлявоў выкідаць не трэба...
Андрэй мыліў гладкія далоні, змываў з іх штосьці, чаго не ўдасца змыць... «Трэба чвэртку гарэлкі. Вып'ем з ім».
Быць сваяком — гэта ўсё роўна, што мець долю ў чужым капітале.
Андрэй сяк-так падрыхтаваў выпіўку.
— Кажы, што баліць?
— Дзякаваць Богу, здароў я, — не зразумеў Андрэя.
— Здароўе — гэта самае важнае для чалавека, — нудзіўся з ім. — Без здароўя свет траціць сэнс. Уеё перастае існаваць з нашай смерцю. Чароўныя жанчыны, браток, пасля саракоўкі, гэта ўжо абвешаныя мясам шкілеты. Глядзіш такой у твар, а бачыш чэрап!..
— Хай Бог крые і ратуе! — сваяк, здаецца, аглянуўся на дзверы. Адным вокам, па-хітрэцку.
— Вып'ем.
— Вып'ем, — сваяк каўтнуў. — Багата зарабляеш, Андрэй.Ты, мусіць, на высокай пасадзе?
— Эт, што значыць пасада! Нічога! На Выгодаўскіх могілках стаіць аздобны помнік служачаму Беластоцкай скарбовай канторы. Начальніку! Што засталося ад яго. Помнік. які праз трыццаць гадоў разваліцца, рассыплецца... — наліў зноў. — Яго скабы абмераюць археолагі і нават не будуць ведаць, чые яны былі: напішуць— славянскі тып... — Андрэй адпіў з чарачкі, ён усяе не выпіваў. — Еш, бяры еш, — заахвочваў сваяка, падсоўваючы яму кавалак свінога лыча, зваранага ў капусце.
— Калі не хочацца есці...
— Ты ж з дарогі!
— Мо потым...
— Вып'ем.
— Ну.
Сусед зноў біў дзяцей. Павісквалі.
— А я да цябе, Андрэй, справу маю, — пасля трэцяй чаркі, не закусваючы; сваяк упіваўся. — Чалавек я дурны, нідзе не вучыўся: пачатковай і той не закончыў. Гарую на гаспадарцы. Праўда, някепска мне: накупіў машынаў, працуецца з імі лягчэй. Аднак жа ніякі з мяне вучаны чалавек, прасцяк я, — пакалупаў у лычавіне. — Сын мой, ведаеш, надта ж шпаркі да навукі, школу канчае на пяцёрках. Хачу, каб вырас на талковага чалавека, не такога, як я... — памаўчаў. — Я падумаў сабе, седзячы вечарам дома, што паеду да Андрэя — жыве ў Беластоку, начальнікам: з настаўнікамі, пэўна, знаецца, дапаможа майму хлопцу дастацца ў добры тэхнікум, найлепш у механічны, дзе і розуму дадуць яму, і адпаведную прафесію, на ўсё жыццё, — сваяк не сумняваўся. У ягоных зубах захрумсцеў агурок, квашаны.
— Калі твой сын выдатнік, дык у любую школу прымуць яго. З вялікай ахвотай, — гаварыў сваяку.
— Ён-то малайчына, мой сын. Але сам ведаеш, як гэта прымаюць у школы: перш за ўсё дзяцей знаёмых. Таму я і выбраўся да цябе, Андрэй.
— Здараецца, — Андрэй так і не здолеў успомніць яго імя — Знаёмствы патрэбны тады, калі няма шанцаў афіцыйна ўладзіць справу, — у Андрэя не было знаёмстваў: ні ў механічным, ні ў іншым тэхнікумах. Але не выпадала прызнавацца ў гэтым.
Сваяк:
— А я так сабе думаю, што калі ты зойдзеш у школу і папросіш, каго трэба, каб прынялі майго хлопца, дык яго напэўна прымуць. Я ж не пайду, бо што я для іх значу? Дурны мужык, ды столькі! — ён падумаў. — За фатыгу, вядома, я дам...