Гаварыў і гаварыў, не ў стане ўпэўніцца, ці падабаецца план новаму загадчыку...
— Курыце? — той працягнуў Андрэю пачак дарагіх папяро-саў, з пазалотаю.
«Ён не слухае мяне, — Андрэй з прыемнасцю зацягнуўся пахкім дымам. — Усё гэта мала цікавіць яго. Дзе ж ён працаваў раней?»
Загадчык паглядзеў на Андрэя, быццам кравец, які прымае заказ на касцюм. Запытаў:
— Якія, на вашу думку, галоўныя недахопы ў дзейнасці нашага аддзела? Прабачце мне за грубаватую шчырасць, але я не меў на ўвазе вас, — натрэніраваным жэстам страсянуў попел з папяросіны. — Скажам, па арганізацыйным фоне...
— Якія? — замаруджанасць з адказам часам прадрашае многае. — Як вам сказаць... — дымок хмурынкай. — У сваіх прапановах я ўспамінаў аб тым, што ўсё залежыць ад людзей, — пацягнуў носам: «Трэба падкусіць гаспадарніка, сабаку!» — Дык вось: самым слабым звяном у аддзеле з'яўляецца гаспадарчая секцыя, — у загадчыка не ўздрыгнула нават скулінка. — Не раз гаварылі аб гэтым дырэктару, але ў яго, вядома, больш важнае ў галаве... — змоўк. — Тэхнічная секцыя, па-мойму, працуе добра. Там няма, выбачайце за слова, перастрахоўніцтва. Яе кіраўнік, па меры магчымага, дае сабе раду сам. Ён досыць самастойны ў дзейнасці. Затое дрэнна з транспартнікамі, асабліва шафёрамі. Тыя, што працуюць у нас, гэта пераважна бадзягі. Што рабіць? Ламаў я тут галаву, сушыў: павысіць ім плату? — змарыўся, нібы той конь, што доўга ішоў, пакуль не наткнуўся на купіну, і тады стаў, звесіўшы галаву.
— Ішоў я сюды, верачы людскім словам, — сказаў загадчык, як бы намерваючыся дадаць: «Ашукалі мяне! Казалі, што тут усё ўладжана. Ды вось як абстаяць справы!» Пагасіў папяросу: — А дырэктар дапамагаў вам?
Дырэктар? Ну як вам сказаць... — далей ён мог і не гаварыць. — Дырэктар добры чалавек, але ў яго пяць перамен за адзін дзень: хто вобразней пераконвае яго, таму і верыць. Кожны свой загад ён мяняе па некалькі разоў...
Андрэю спатрэбілася яшчэ каля года часу, каб цалкам зразумець, што ягоны ўпадак пачаўся якраз ад гэтай гутаркі.
Працягнулася яна дапазна.
Не запальвалі святла. Адзін другога бачылі ў бляску ад вуліцы.
— ...Як можа быць дабро ў нашай дырэкцыі, калі рашаючы голас у некаторых кадравых справах належыць, пардон, прыбіральшчыцы! Праўда, прыгожай, як няшчасце! — Андрэй: «Бессаромны я: гэта ж падобнае на дробязную помслівасць!»
— Ого!
— Або, для прыкладу, метады работы, з якімі я сустракаўся. Пасылае мяне дырэктар, каб я праверыў тэхнічную секцыю, адразу даючы зразумець, а нават падказваючы, што там — балаган! Што трэба проста хапаць за карак. Іду ў тую секцыю. Пачынаю капацца. Бачу, яе кіраўнік смяецца мне. ў вочы: даведваюся ад яго, што ва ўсіх справах гэтай секцыі апошняе слова належыць дырэктару, а не мне, выконваючаму абавязкі загадчыка аддзела... Словам, загадчык — фігура фармальная, для паслуг! — Андрэй. «Тут я, дурань, залішне сабе дазволіў! Не трэба было так... Не выправіўся я: бяру разгон і губляю меру». — Думаю сабе: чаго ты, дырэктар, пасылаеш мяне правяраць, калі сам добра ведаеш, што там, гэта значыць у той тэхнічнай секцыі, практычна беручы, няма балагану, пра які ты мне наспяваў... Пасылаеш мяне — думаю — дзеля таго, каб асмяшыць, ці што? Бо як жа іначай усё тое зразумець? Толькі так: паслаў на пасмешку, на сварку. Бо тэхнік, трэба вам, пан загадчык, гэта ведаць, нібы жывая га-рачка: як закіпіць, як забегае, закрычыць, рукамі замахае... Ах, — раптоўна закруцілася ў галаве: «Нервы, каб іх гарачка!» — Зусім другая полька з гаспадарнікам: гэты быццам гальбою голіць. Добранькі, калі баіцца. Тады ой які добранькі. Ну а калі не баіцца, тады...
— Тады без кія не пяройдзеш міма яго, — ашчэрыўся загадчык. — Прабачце, што перабіваю вае, але... кіраўнік тэхнічнай секцыі ўсё-такі абавязакы быў перш за ўсё кансультавацца са сваёй непасрэднай уладай, гэта значыць з вамі.
— Гэтак і я лічу, — Андрэй: «Наводзіць мяне на размову пра дырэктара. Зразумела!»
— Як жа іначай?
Новы загадчык, відаць, няшмат ведае пра дырэктара, разважаў Андрэй, штораз глыбей маўклівеючы. Ён, пэўна, рэкамендаваны генеральнай дырэкцыяй. У яго ёсць уплывовы знаёмы, і таму ён смела правацыруе. Калі б было інакш, дык пабаяўся б; яго ўвогуле не было б тут!