У аўтобусах яго маладосці паяўляліся першыя маладыя бацькі, якія займалі месцы пасярэдзіне, з дзецьмі і пакункамі на каленях. Здавалася, што на гэтых чырванашчокіх матак і татак ніхто не глядзіць: нудныя яны, занятыя турботамі, адышлі ў іншы свет... Дык не, да іх спадцішка прыглядаліся дзяўчаты, і гэта балела кавалерам. У прыступах маўклівасці яны так і пранізвалі позіркам дзяўчат: калі я стану інжынерам, дык не так зажыву, як той, лысы і аблезлы; няхай дастану кватэру, пабачыш, якую мэблю куплю, а жонцы не пашкадую футравае паліто з натуральнай скуры, хутка стану майстрам, тады не ў такім касцюме буду хадзіць, як той, надзьмуты, з Вярхлесся. Пойдзеш за мяне замуж — не пашкадуеш, на кожным пальцы пярсцёнак мець будзеш; яшчэ з пяць гадкоў — і мушу дабіцца пасады загадчыка аддзела, бо няма ў нашай установе такіх, якія могуць працаваць рук не пакладаючы і столькі ўзяць на сябе, што я. Глядзі на іх, глядзі, дурніца ты малая, адварочвайся ад мяне, не буду плакаць па табе, знайду іншую, лепшую, беластоцкую, гэтаксама чарнабрывую. Бачыш гатовае і не заўважаеш таго, што цяпер мала прыкметнае, як я, але — з перспектывай!
Пачыналіся паміж кавалерамі жарты, як рэакцыя на горшасць. Іржаў аўтобус, скавытаў шафёр (ён трубіў на кагосьці), крывілася дарога, гайдаліся цені соснаў. Прыходзіць пан да пані, а ў пані ўжо другі пан... Пані прасіла паню, каб пані пазычыла пані, га-га-га-а-а-га-ааа... Рагаталі са значнасцю. I тыя, што пасярэдзіне аўтобуса, паводзілі сябе з абражанай абыякавасцю. Лічылі, што гэтыя кпіны датычаць іх, паноў над панамі! I, як бы ў пацвярджэнне таму, непрыстойна рагаталі з гэтых жартаў яшчэ і тыя, што сядзелі на задніх месцах: ад іх патыхала сапрэлай бялізнаю, валёнкамі ды кажухамі. Ім не было чым хваліцца. Хтосьці з іх тайком курыў, хтосьці з кімсьці вёў напаўтаемную гутарку на дыялекце, балбатліва, не так, як наперадзе аўтобуса, дзе кожнае слова вымаўлялася з падкрэсленай паказнасцю, з той паказнасцю, якою хваляцца дарагім дадаткам да новага касцюма. Зад аўтобуса рэдка чуваць; хіба калі хто п'яна спявае, а потым смачна храпе, выклікаючы гэтым усеагульную весялосць.
Заднія ў аўтобусе таксама глядзяць на сярэднія месцы, але так, як глядзіцца з галёркі на шаноўную публіку ў тэатры. А наперадзе адбывалася «прадстаўленне», часцей — незразумелае. Так было. Андрэеў прыпынак знаходзіўся за вуглом Тодаравага гумна. Ведаў ён навылет, аб чым будуць гаварыць у хаце: бацька стане цвярдзіць, што ўраднікі дастаюць грошы за чалавечую крыўду, якую яны безупынна ўчыняюць, і што гарады так патрэбны людзям, як балячкі — целу; а маці — збіваць яго з панталыку, гаворачы, што Андрэй не першы год жыве ў Беластоку, але, як вядома, не пусціўся ў сабачую скуру. Потым пойдуць яны рэзаць сечку. Калі макрэла на ім кашуля, бацька сам браўся кру-ціць кола сячкарні, азіраючыся на яго вачыма., надта падобнымі да тых, што ў людзей на задніх месцах аўтобуса, неасветлены.
Аўтобусы маладосці былі аўтобусамі ўцёкаў. Аднак жа спатрэбілася шмат вяртанняў у вёску, каб болей не вяртацца да яе. Ён, пакаленне яго, яны былі аддадзены бацькамі ў горад, як бы на пашу, якой на месцы не хапала... I, мабыць, гэтым адрозніваліся ад сучасных дзяўчат і хлопцаў з вёсак, якія выязджаюць у гарады не ў пошуках надзейнага хлеба, але легкахлебнага побыту. Лягчэйшага — якога ніколі не будзе на гаспадарцы. А яшчэ, пэўна, адрозніваліся і тым, што падобныя жаданні сярод іх нараджаліся стыхійна, без нацэленасці, і яны, пераважна, палохаліся таго, што лёс высока выштурхоўвае іх! Няхутка паадважнелі. Наглядалася гэта ў меру таго, як штораз меней і меней адчувалася вяско-вапаходжанская пупавіна, якая з гадамі сохла. Некаторыя з іх употай спрабавалі адкусіць яе, прадаючы або, звычайна, пакідаючы гаспадаркі без ніякай апекі і забіраючы бацькоў у свае, сухія ды цёплыя кватэры. Усё-такі немагчыма нарадзіцца другі раз! Таму нашы пупавіны такія доўгія і жылістыя. Трэба сказаць, што большай паловай нашых амбіцый надалей тайна загадвае вёска. Здабыткі мераем каўдобістымі вёрстамі, якімі праехалі мы з немагчымасці ў магчымасць.
Палявымі вятрыскамі абступалі Андрэя сумненні ў тым, ці з'яўляецца яго пакаленне добрым будаўніком горада. Адпаведным. У яго не было доказаў супраць. I разумеў, што патрабуе таго развіццё вытворчых сіл... Але ў яго былі прадчуванні, што карысць, якую яны давалі, не такая ўжо і вялікая, бо не перастаюць яны шчаслівець ад таго факта, што жывуць і красуюцца ў Вялікім Беластоку. У сямідзесятыя гады, галёкаючы за імянінавымі сталамі, усё болей ганарыліся маткамі, што служылі ў купецкіх, даваенных дамах. Вышуквалі асеўшыя камянічкі з расхістанымі, драўлянымі сходамі, па якіх маці ўвіхаліся служанкамі. Заходзілі ў завулкі мізэрнага перадлёсу, перадматчынасці і выкалупвалі сабе легенду аб нестопрацэнтнай сялянскасці. I сакрэтна цікавіліся датамі шлюбаў бацькоў, і ўчытваліся, на пыльных гарышчах хат, у лебядзіныя паштоўкі з залётнымі словамі прывітання, замазанымі паштовымі штэмплямі вядомых гарадоў... Падстаўлялі вушы пад лаянкі бацькі, які, падзівачэлы ад старасці ды знямогі, выкрыкваў на маці рознае... А ўсё гэта рабілі таму, што, самі не ведаючы аб тым, іхнія бацькі не далі ім таго, чаго не мелі, бо не маглі мець: пачуцця гонару за сябе, за свой род. Яны — без гісторыі! Ці яны яе створаць, сваю, ці, звычайна, прысвояць чужую — час пакажа. Праўда, прысвойванне не свайго дазволіць ім мець толькі тлусты дабрабыт.