Там, за пагоркам лабатым,
пад галінастым дубам
чакаў у рамонках хмельных
яе Сцяпан светлачубы.
Хоць ён бядняк, хоць са зрэб'я
у Сцяпана кашуля,
ды што ні вечар ляцела
ў рукі яго казуля.
А потым па вуліцы вёскі —
няўжо ж угледзяць аконцы? —
на белых плячах насіла
яго пацалункаў сонцы!..
I вось да яго зноў імчала,
і ёй — па лытках, па лытках —
галоўкамі шлёгалі смолкі,
шчаўе ды хвосткая снітка.
I раптам — дзяўчына не знала,
як атрымалася гэта,—
ледзь яе з ног не збіла
праезджага пана карэта.
— Тпру! — нацягнуліся лейцы
і з карэты багатай
скочыў на дол травяністы
пан той, круглы, вусаты.
Штосьці сказаць хацеў ён,
ды з паўадкрытым ротам
так і застыў на месцы —
бы мову яму адняло тут.
Красы такой аніколі
нэ бачыў ён і за морам:
тварык — як месяц ясны,
а вочы яе — азёры.
Апамятаўшыся неяк,
загаварыў з Вуллянай,
што палахліва глядзела
на незнаёмага пана.
— Калі ты і праўда ява,
а не сон і не казка,
будзь жонкай маёй ад сёння
сказаў ён дзяўчыне з ласкай.—
Я — князь, і за мною таксама
станеш сама ты княгіняй,
у крышталёвых палацах
будзеш ты гаспадыняй.
Я ўсё табе дам, ты будзеш
жыць без турбот, як галубка.
Будзеш віно залатое
піць з сярэбраных кубкаў.
Ад ласкавых слоў тых Вулляна
уся расцвіла, як вяргіня —
якая ж паненка, скажыце,
не марыла б стаць княгіняй!
Есці смачныя стравы,
у шаўкі апранацца!..
У думках была ўжо Вулляна
ў сонечных тых палацах.
Ды ўспомніла тут дзяўчына
мілую ўсмешку Сцяпана...
Як жа яна прамяняе
каханне сваё на пана?
— Не,— аглядзела Вулляна
панскі ўбор асцярожна,—
я не магу даць згоды,
князю яснавяльможны...
Ты мне даруй за гэта
і не судзі мяне строга:
пайсці б за цябе я рада,
ды... я кахаю другога.
— Хто ж ён? Якога звання? —
нахмурыўся твар у пана.
— Кравец ён, Сцяпанам клічуць,-
горда ў адказ Вулляна.
— Што? Ты смяешся з князя?
падскочыў пан, як ад джала.—
Я не дарую! — I віхрам
карэта з тым князем памчала.
Нідзе дасюль і ніколі
Не ведаў князь перашкоды:
прывык ён, што б ні надумаў,
свайго дабівацца заўсёды.
Не думаў і тут адступаць ён,
разгневаны не на жарты.
— Ты будзеш маёй, ганарліўка! -
сказаў сабе князь упарта.
Была падуладна князю
не толькі гэта зямля ўся,
але і нябёсы: ён нават
з самім усявышнім знаўся!
Князь да яго і пастукаў
ў нябесныя дзверцы.
На чорную справу ўсявышні
даў згоду — не меў, пэўна, сэрца.
На крыллях сваіх нябачных
памчаў туды, дзе на грудзе
сядзеў Сцяпан каля дуба,
адзенне шыючы людзям.
Сыпнуў на Сцяпана паганым
зеллем з нязнаных гародаў,
і хлопец светлавалосы
каменем стаў назаўсёды.
Прымчала Вулляна птушкай
на стрэчу чаканую з любым,
ды замест хлопца сустрэла
камень немы пад дубам.
Падбегла туды і з плачам,
што трос яе плечы рыўкамі,
акамянелага хлопца
абхапіла рукамі.
А князь той ужо Вулляну
чакаў ля зялёных пагоркаў,
ды, не прычакаўшы, пад'ехаў
к дзяўчыне,
што плакала горка.
— Не плач дарэмна, Вулляна,—
крануў яе князь нецярпліва,—
пакінь гэты камень — ты станеш
у свеце самай шчаслівай.
Ды князя нават і слухаць
Вулляна не пажадала —
да сэрца тулячы камень,
яшчэ мацней зарыдала.
Так плакала несуцешна,
што ад слёз яе горкіх
між незабудак і братак
пабег ручаёк з пагорка.
А потым у полі зялёным
пад зарою калянай
сама слязамі сышла ўся
і стала ракою
Вулляна.