Гэта, мусіць, нейкі перажытак, рудымент — мая пастаянная ўвага да надвор’я, да стану прыроды. Хемінгуэя, думаю, гэта ніколі не цікавіла. Да надвор’я ў яго, пэўна, былі чыста прыкладныя адносіны. Галоўным для яго была яго работа. Мне падабаецца яго патрабавальнасць да сябе: «Я ніколі не раблю таго, што перашкаджае мне ў шэсць гадзін раніцы ўзяцца за работу».
Успомніў. І ўсё ж такі ў першай кнізе апавяданняў-замалёвак «У наш час» (1925) вобраз прыроды ёсць — вобраз лірычны, насычаны драматызмам.
28 лютага. У гэтым нумары «Маладосці» мой артыкул пра паэзію маладых пад назвай «Яны прыходзяць самі». Хацеў, было жаданне, падтрымаць. Не ведаю, аднак, наколькі гэта мне ўдалося. Дапамагала руплівая Вера Сямёнаўна Палтаран — колішняя аспірантка Інстытута літаратуры. Тады ён быў яшчэ Інстытутам мовы і літаратуры.
1 сакавіка. У Купалаўскім тэатры пайшла п’еса А. Макаёнка «Таблетку пад язык». У Маскве яна ідзе ўжо больш як месяц. Масква дае добры прыклад, у тым ліку і для нашага ідэалагічнага начальства, а то яно надта асцярожнае.
5 сакавіка. Вечар Анатоля Вялюгіна ў клубе СП Беларусі. Уступнае слова сказаў І. Шамякін. Выступілі П. Броўка, Е. Лось, А. Махнач, А. Слесарэнка, Р. Бярозкін. Вядома, хвалілі, бо не той момант, калі можна крытыкаваць. Зрэшты, ёсць за што і хваліць. Мне чамусьці перш за ўсё прыгадваецца эсэ Анатоля Вялюгіна «Дубовы лісток»: «На карце свету мая Беларусь як дубовы лісток: такія, вызначаныя граніцамі, як абрысы, густая зеляніна лугавін і дуброў, сінія жылкі рэк — Дняпра і Прыпяці, Нёмна і Бярэзіны.
Залатымі вузламі, глыбока і навечна, сплялося карэнне наскіх дубоў з карэннем смаленскіх, латгальскіх, літоўскіх, чарнігаўскіх...»
Прачытаў я гэтыя радкі і падумаў, што А. Вялюгін і ў прозе застаецца паэтам, верным свайму светаўспрыманню і стылю, які грунтуецца на сакавітым, поўным святла і жыцця мастацкім вобразе. Прыгадваецца яго ж думка:
«Паэзія ўсюды застаецца паэзіяй, калі яна — паэзія». Сакавіты вобраз, свежае, «роснае» слова — гэта, здаецца, адзначалі ўсе, хто пісаў пра яго творчасць. «Аскомай на зубе трашчыць рубін кіславатай брусніцы» — гэта з даўняга верша 1944 года, але з таго часу паэтычны густ Вялюгіна, здаецца, не змяніўся. «Я заўсёды баюся напышлівых выцвілых слоў», — прызнаецца ён у адным з вершаў, і гэтае прызнанне мае прынцыповае значэнне для яго мастацкай канцэпцыі, забяспечанай маральным вопытам паэта, усёй сукупнасцю яго творчай біяграфіі.
Р. Бярозкін тонка падмеціў гэтую ўлюбёнасць паэта ў слова, «якое павінна звінець, быццам медзь, і ззяць, нібы кропелька расы на сонцы», абазначаючы канкрэтную з’яву, прадмет, каларытную падрабязнасць.
Аднак, пры ўсім пры тым, у адносінах да паэзіі Вялюгіна цяжка пазбавіцца ад ўражання, што яна часта залішне халаднаватая, дэкаратыўная, што ёй нестае маральнай завостранасці.
5 — 7 сакавіка. Быў у Маскве на пасяджэнні Савета па беларускай літаратуры. Абмяркоўвалі кнігі маладых паэтаў — Арабейкі, Вераб’я, Дзюбы. Гаварылі пра выхаванне асобы — праз асобу паэта адлюстроўваецца жыццё народа. Паэт павінен вучыцца ўспрымаць падзею, факт усім сваім духоўным досведам, усёй біяграфіяй.
У абмеркаванні ўдзельнічалі маскоўскія перакладчыкі. Прымяраліся, але так, па-мойму, не прымерыліся. Чакаюць, каб галасы загучалі грамчэй, выразней.
Маскоўскае надвор’е — змрочнае. Неба завалакло брудна-шэрай смугой. Ляніва падаюць рэдкія сняжынкі.
Зайшоў у магазін падарункаў па вул. Горкага. Процьма народу. Праціснуўся неяк да прылаўка, падышла чарга. Спрактыкаваная прадаўшчыца спытала:
— Вам падарунак для жонкі ці што-небудзь даражэйшае?
— Даражэйшае, — сказаў я жартам.
— Тады вазьміце гэтыя духі. Французскія.
Заплаціў сорак рублёў.
Нашу дэлегацыю на Беларускім вакзале ў Маскве сустракала супрацоўніца СП СССР, наша зямлячка з-пад Гомеля Валянціна Шчадрына, яна нас і праводзіла.
8 сакавіка. Вярнуўся з паездкі стомлены. Рады быў, што ўжо дома. Павіншаваў Тамару са святам, уручыў маскоўскі падарунак. Кветак купіць не паспеў, але яна прабачыла...
9 сакавіка.Адказаў на пытанні «ЛіМа» пра сучасную беларускую паэзію. Гэта перад чарговым пленумам СП.
Здабыткі нашай паэзіі апошніх год даволі сціплыя, на мой погляд. Магчыма, я памыляюся. «Лицом к лицу лица не увидать...» Пройдзе час, і на адлегласці нешта ўбачыцца ў іншых маштабах. Усё можа быць.
На пытанне газеты «Отечествен фронт» — «Якая ваша думка пра маладую змену літаратараў?» — вядомы балгарскі пісьменнік Г. Джагараў адказаў: «Цудоўныя юнакі. Адзін другога таленавіцей. Такія таленавітыя, што часам немагчыма адрозніць аднаго ад другога. Прынамсі, сёння асоб сярод іх незаўважна».