Выбрать главу

Хацеў бы век, які ўжо на зыходзе,

Забраць мяне з сабой, а я руку

Гарачую працягваю прыродзе —

З дваццатага ў трыццатае стагоддзе.

Сёння значна ўзрасла актыўнасць куляшоўскага слова, актыўнасць яго стылю, які — на новай аснове — уключае зварот да такіх форм абагульнення, як фантастыка, гіпербала, прытча, сімволіка, якія канцэнтруюць у сабе характэрнае для сучаснай рэчаіснасці. Гаворачы пра «Новую кнігу» А. Куляшова, А. Кучар, спыняючыся на радках пра лес — «Яму, без мовы, як называюць вясну вясной?», — вельмі правільна адзначыў, што аўтар «даўно адмовіўся ад застарэлых і ўжо зааўтаматызаваных форм паэтычнасці, калі спяванне птушкі, шум лесу, бег ручая, толькі названыя, былі і паэтычнымі катэгорыямі. Цяпер інакш. Мала сказаць, што лес маўчыць. Як аб прыроднай з’яве, гэтым будзе сказана ўсё. Паэзія з’явіцца ад іншага. Лес нямы. Ён паўстае перад намі як жывая істота, якая мучаецца ад сваёй нематы. А яму без мовы нельга назваць «вясну вясной». Вось у гэтым радку і галоўнае. Здаецца, гэты нямы як бы курчыцца ад натугі, каб выгукнуць ёмістае, агністае слова «вясна».

А. Куляшоў расказаў пра свае творчыя планы (паэма пра Твардоўскага) і прачытаў новыя пераклады вершаў М. Луконіна і К. Куліева. Перакладчык ён выдатны. Перакладаў А. Пушкіна, М. Лермантава, І. Катлярэўскага, Г. Лангфела, Т. Шаўчэнку, С. Ясеніна, У. Маякоўскага, А. Твардоўскага, М. Ісакоўскага, М. Нагнібеду, К. Куліева і многіх інш.

Прыклад. Лермантаўскі радок «И звезда с звездою говорит» да Куляшова перакладаўся так: «Зорка з зоркай гутарку вядзе». Куляшоў перайначыў, пераклаў па-свойму: «Зорка зорцы голас падае». Гэта лепш — болей псіхалагічна напружана, з эмацыянальным падтэкстам. Спакойна гутарыць аб нейкай прычыне нельга, можна толькі падаць голас. Перакладчык супернічае з аўтарам.

30 красавіка. Свята пачалося ўжо ў канцы рабочага дня. Многія на падпітку. Народ падвяселены.

Першы гром. Гэта — казала некалі бабуля Фёкла — грамавік Ілья-прарок едзе па небе на сваёй калясніцы, грыміць калясьмі аб хмары.

1 мая. Стаялі з Тамарай на гасцявой трыбуне. Шмат паказной радасці, трыумфавання, і ўсё прасякнута палітыкай. Але свята ёсць свята. Радасна.

Я малады, жонка маладая і сябры маладыя.

3 мая.У клубе СП адбыўся аўтарскі вечар І. Чыгрынава. Пра раман «Плач перапёлкі» гаварылі А. Куляшоў і Р. Бярозкін. Выступалі І. Шамякін, А. Вялюгін, Р. Мачульскі, А. Залескі, М. Бацвіннік, В. Адамчык. Кожнае прозвішча знакавае, аўтар зрабіў вялікі «склік».

Я таксама прачытаў гэты раман і прысутнічаў на абмеркаванні, але не выступаў, цікава было паслухаць. Заслугу І. Чыгрынава бачу ў тым, што ён паказаў пачатак вайны на сваёй Магілёўшчыне. У нас на Брэстчыне ўсё было інакш. Нямецкія матацыклісты з’явіліся ў Камянцы (гэта мой райцэнтр) ужо к абеду 22 чэрвеня. Каб калі пра гэта напісаць!

Пасля абмеркавання ішлі з Бярозкіным. Рыгор Саламонавіч дадаў да таго, што сказаў на абмеркаванні:

— Але вобраз Цылі яму не ўдаўся. Адкуль ён ведае, якія ў яўрэйкі ногі?

6 мая. І. Я. Навуменка — дырэктар Інстытута літаратуры, змяніў на гэтай пасадзе Васіля Васільевіча. Іван Якаўлевіч непакоіцца, як пойдзе праца, бо акадэмія — гэта не ўніверсітэт. Павінна пайсці — жыццёвы вопыт у Навуменкі вялікі. Ён ведае: кіраваць — гэта значыць не перашкаджаць людзям працаваць.

7 мая. Чатыры засцярогі (пачуў ад Я. Брыля, калі быў у СП на Энгельса):

1. Добра харчуйся.

2. Нічым не пераймайся.

3. Будзь асцярожны на паваротах.

4. Не насі цесных ботаў.