Узвышаючыся па-над горадам, на высокім п’едэстале, стаяла статуя Шчасьлівага Прынца. Ён быў увесь пакрыты тонкімі лісткамі золата, вочы меў з устаўленых двух ясных шафіраў, і вялікі чырвоны рубін палаў на ручцы ягонага мяча.
I, сапраўды, ім надта захопліваліся.
"Ён такі прыгожы, як той пеўнік-паказьнік ветру, што стаіць на даху," заўважыў адзін э Мястовых Раднікаў, жадаючы відавочна здабыць сабе рэпутацыю чалазека з артыстычным смакам. "'Толькі ён ня ёсьць гэткі карысны," дадаў ён, баючыся, каб людзі не палічылі яго за непрактычнага чалавека, бо ён у сапраўднасьці такім ня быў.
"Чаму ты ня можаш быць, як той Шчасьлівы Прынц?" спыталася разважная маці свайго малога хлопца, каторы крычаў няведама чаго. "Шчасьлівы Прынц ніколі ня плача з-за чаго-колечы".
"Я рады, што ёсьць хоць нехта на сьвеце цалком шчасьлівы," прамармытаў расчараваны чалавек, глянуўшы на цудоўную статую.
“Ен зусім, як ангел," сказалі дзеці з прытулку, выходзячы з катэдры ў сваіх ясна-чырвоных пальцечках і чыстых беласьнежных хвартушкох.
"Скуль вы ведаеце, як выглядае ангел?" — спытаўся Настаўнік Матэматыкі. "Вы-ж ніколі ня бачылі яго".
"Аж, мы бачым яго часта ў нашых снох,"— адказалі дзеці. А Настаўнік Матэматыкі нахмурыўся і выглядаў надта сурова, бо ён не пахваляў дзіцячых сноў.
Аднае ночы пралятала над горадам Ластавачка... Яе прыяцелькі ўжо шэсьць тыдняў, як адляцелі ў Егіпет; яна асталася адна, бо ...закахалася ў прыгожым Чароце. Яна спаткала яго раньняю вясною, шыбаючы над рэчкай за вялікім жоўтым матылём; тады, зачараваная ягонай стройнай постацьцю, яна затрымалася, каб пагутарыць з ім.
"Ці магу я пакахаць цябе?" спыталася Ластаўка, прызвычаеная падыходзіць адразу да справы. А Чарот ёй нізка пакланіўся.
Ластаўка закружыла навокал яго, датыкаючы крыльлямі ваду, на якой разьбягаліся серабрыстыя зыбкія хвалі. Гэтак заляцалася яна праз усё лета.
"Якая сьмешная прывязанасьць!" шчабяталі іншыя ластаўкі; "ён-жа бедны і мае занадта многа сваякоў". І, сапраўды, уся рэчка была парослая чаротам. А як восень прышла, яны ўсе адляцелі ў вырай.
Пасьля іх адлёту Ластаўка пачулася адзінокай, і ёй пачало дакучаць каханьне. "Ён заўсёды маўклівы, я думаю — ён толькі жартуе, як заўсёды фліртуе і з ветрам". І, сапраўды, як толькі павяваў вецер — Чарот ветла кланяўся. "Я здагадваюся: ён — дамасед," гаварыла яна далей, "а я люблю падарожнічаць, і мой муж, значыцца, таксама павінен любіць падарожжа".
"Хочаш ты ісьці разам са мной?" спыталася, нарэшце, яго Ластаўка, але Чарот патрос чупрынай: занадта ён быў прывязаны да свайго дому.
"Дык ты толькі жартаваў са мной?" ускрыкнула Ластаўка. "Ну, дык я паляту да пірамідаў. Бывай здароў!" I яна адляцела прочкі. Цэлы дзень мкнула яна без адпачынку і к ночы прыляцела да гораду. "Дзе-ж я цяпер спынюся?" сказала яна; "я думаю, што горад адпаведна падрыхтаваўся".
Тады ўбачыла яна статую на выоокім п’едэстале.
"3аначую тут," ускрыкнула яна радасна; — "тут прыгожа і шмат сьвежага паветра".
I яна асела ў заглыбленьні ля ног Шчасьлівага Прынца.
"Я маю залатую спальню," сказала яна задаволеная да сябе, азірнуўшыся навокал, і прыгатавалася да сну. Але якраз, калі яна туліла галаву пад крылца, вялікая кропля вады ўпала на яе. "Што за дзіўная праява,'' зьдзівілася Ластаўка; "на небе — ніводнай хмаркі, зоры ярка сьвецяць і зьзяюць, а тут падае дождж! Клімат у паўночнай Эўропе, сапраўды, немагчымы. Чарот любіў дождж, але гэта было звычайнае самалюбства."
Раптам упала другая кропля дажджу.
"Што-ж за карысьць з гэтай статуі, калі пад ёю ня можна нават схавацца ад дажджу?" сказала яна; "лепш пашукаю які-небудзь добры схоў у падстрэшніку ля коміна", і яна зьбіралася ляцець далей.
Але перш чым здолела распрастаць крылцы, на яе ўпала трэцяя кропля. Яна глянула ўгору і ўгледзела — ах, што яна ўгледзела?
Вочы Шчасьлівага Прынца былі поўныя сьлёз, і сьлёзы сьцякалі па яго залатых шчоках. Ягоны твар у сьвятле месяца быў гэткі прыгожы, што сэрца Ластавачкі напоўнілася жаласьцю.
"Хто ты?" — спыталася яна.
"Я — Шчасьлівы Прынц".
"Дык чаго-ж тады плачаш?" — спыталася Ластаўка; "ты зусім змачыў мяне".
"У той час, калі я яшчэ жыў і меў чалавечае сэрца”, адказала статуя, "я ня знаў, што значаць сьлёзы, таму што жыў у палацы "Сан-Сусі" "Без Клапот", дзе ўваход для суму недазволены. Удзень забаўляўся я з маімі сябрамі ў садзе, а ўвечар праводзіў час у танцах у Балёвай Залі. Сад навокал быў абведзены вельмі высокай сьцяной, але я ніколі ня ўздумаў спытацца, што знаходзіцца па-за ёю: навокал было так прыгожа і раскошна. Мае прыдворныя называлі мяне Шчасьлівым Прынцам. І, садраўды, я быў шчасьлівы, калі толькі весялосьць ёсьць шчасьцем. I гэтак я жыў да самай сьмерці. І цяпер, калі я ўжо памёрлы, мяне пасадзілі так высока, што я магу бачыць усю нястачу і ўсё гора майго гораду, і хоць маё з волава, я не магу стрымацда ад плачу".