Выбрать главу

Плач той працягваўся яшчэ з паўгадзіны. Потым, моцна заляскаўшы ключом па замку, Ядвіга Антонаўна замкнула свае дзверы, адчыніла — у машбюро. Яе твар быў чырвоны і прыпухлы ад слёз. Насунуўшы на твар штосьці накшталт усмешкі, яна сказала:

— Усё, дзевачкі, бывайце. Дзякуй за сумесную працу.

Нават калі за ёю зачыніліся дзверы, ніхто не зварухнуўся з месца. Сядзелі, бы кіпенем аблітыя. У Светы Кумачовай я, выбраўшы момант, запыталася: што здарылася? Вета была самая вясёлая, простая ў калектыве, нягледзячы на тое, што яе муж Леанід займаў высокую пасаду. Яна адказала, што выганяюць Ядвігу Антонаўну, каб ачысціць месца для жонкі аднаго райкамаўца — Новікава.

Мне было цяжка ў гэта паверыць, бо Ядвіга Антонаўна працавала ў машбюро ледзь не з дня заканчэння вайны. На работу ляцела бы на крылах і заўсёды задоўга да яе пачатку. Яна была ўжо на пенсіі і таму ведала, што рана ці позна ёй прапануюць "адпачываць". Таму нярэдка ў яе вырывалася:

— Ой, дзевачкі, калі мяне адправяць на пенсію, разваліцца машбюро. Вы ж асноўную работу цяп-ляпаеце, а ўсё імкняцеся налева друкаваць.

Дзяўчаты і не думалі крыўдзіцца. Яны ведалі, што за словамі гэтай жанчыны хаваецца клопат і аб іх саміх, і аб выніках працы. Бо глыбока ў душы Ядвігі Антонаўны было шмат дабрыні.

І сапраўды, літаральна на наступны дзень у вызвалены кабінет зайшла новая загадчыца — Валянціна Антонаўна Новікава. Магчыма, яна не ведала, з якім болем развіталася са сваім працоўным месцам яе папярэдніца, таму была вясёлая. Кантраст між імі быў выразны. Валянціна Антонаўна не спяшалася на працу. Дакладней, прыходзіла тады, калі адпускалі хатнія клопаты. Па ўсім было бачна, што яна — шчаслівая жонка і пяшчотная маці.

— Чаму яна так вольна наведвае працу? — аднойчы запыталася я ў дзяўчат.

— У яе дзве маленькія дачкі і яны часта хварэюць, — не то спачуваючы, не то з асуджэннем адказалі мне.

... Калі сталі вядома, што ў прэзідэнцкіх выбарах перамог Лукашэнка, у доме Канаплёвых быў наладжаны з гэтай нагоды сапраўдны баль. Ледзь не да раніцы трэслася ад танцаў хата. На той баль былі запрошаны ўсе "правыя" і "левыя" рукі Лукашэнкі і ўвогуле ўсе "самыя-самыя". А мы, мясцовыя апазіцыянеры, узяліся за ўмацаванне нашых дэмакратычных радоў. Хоць і нялёгкая была гэта справа з-за пасіўнасці людзей, але ядро арганізавалася моцнае. А ў хуткім часе я ўступіла і ў першую ў маім жыцці партыю — БНФ.

... На 14 мая 1995 года былі назначаны выбары ў Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь. На гэты раз на Шклоўшчыне было зарэгістравана ажно шесць кандыдатаў (у алфавітнам парадку): дырэктар эксперыментальнай базы "Спартак" У.В.Громаў, галоўны памочнік прэзідэнта Рэспублікі Беларусь У.М.Канаплёў, старшыня праўлення калгаса імя Кірава А.У.Качанаў, выкладчык Шклоўскага ПТВ-139 У.П.Лабадаеў, журналіст райгазеты "Ударны Фронт" В.М.Паўлава (г.зн. аўтар гэтага аповеду), начальнік упраўлення па справах ваеннаслужачых, воінаў-інтэрнацыяналістаў і членаў іх сем'яў Міністэрства сацыяльнай абароны П.У.Шэцька.

Але каб зарэгістравацца кандыдатам, неабходна было сабраць пэўную колькасць галасоў у падтрымку сваёй кандыдатуры. Менавіта з гэтага і пачаліся мае цяжкасці. Яны ўзмоцнены былі тым, што старшынёй раённай выбарчай камісіі прызначылі У.Л.Клюйко — чалавека, які ўсю ваду, здаецца, якая была ў наваколлі, ліў на млын Лукашэнкі, а ў даным выпадку яго стаўленіка У.М.Канаплёва. Як раней за Лукашэнку, так цяпер за Канаплёва подпісы збірала ледзь не паўраёна. Нашых дэмакратаў абмяжоўваў вольны час, паколькі яны не маглі пакінуць асноўную працу — змушаны былі зарабляць грошы "на хлеб надзённы". Усялякія іх адлучэнні з працоўнага месца кантраляваліся "канаплёўцамі", і імгненна інфармацыя перадавалася "куды трэба".