"Мне захацелася пражанага мяса, — расказваў Расцiслаў Васiльевiч. — Я пайшоў на Камароўскi кiрмаш i ўзяў кiлаграм свежыны. Пераплацiў , але ж адна мякаць без костак i сала. Я пражыў яе ў шкляной рандэлi з бульбаю, цыбуляй, морквай, чорным перцам i лаўровым лiстом. Ты не ўяўляеш, як прыгожа глядзеўся той нацюрморт на маленькiм агнi. А водар якi! Увесь iнтэрнат заглядаў на кухню i любаваўся сакаўною свежанiнаю, што калiхавала ў шкляной рандэлi. Нават Мулявiн заходзiў, я, дарэчы, нi разу не бачыў, каб ён нешта гатаваў, акрамя яечнi на сале. Гадзiну я любаваўся сваiм творам. I калi мяса згатавалася, я пагасiў полымя, узяў рандэлю за тоўстыя вушкi i... Бог мой! Рандэля так напалiлася, што я не змог яе ўтрымаць i ўпусцiў на падлогу. Выбух. Феерверк са шкла, мяса, бульбы, морквы... Я ледзь не заплакаў".
А галоўнае, калi глядзiш на Расцiслава Васiльевiча, — узнiкае радасць. Радуешся i сам не ведаеш — чаму. Падобная радасць з'яўляецца, калi глядзiш, як у алюмiнiевай конаўцы гарыць спiрт.
Занатоўкі мастака
ЗАЧАРОЎВАЕ...
* * *
Зачароўваюць хутказменлiвыя аблокi на густа-блакiтным шаўковым небе, асаблiва апошнiмi цёплымi вераснёўскiмi днямi.
* * *
Паркавы вадаспад спачатку клiча... Падыходзiш, глядзiш на заслону з тонкiх струменяў, на лёгкiя пухкiя шапкi шуму, на вiрлiвыя пераплаўленнi чорнае глыбiнi... Вадаспады зачароўваюць.
* * *
Люстэркi, пастаўленыя адно насупраць аднаго, зачароўваюць; яшчэ больш зачароўвае невялiкi пакой, сцены, столь i падлога якога абшыты люстэркамi. Адна, хай i вельмi вялiкая люстраная сцяна, нiколi не зачаруе.
* * *
Восеньскiм ранкам, калi я хадзiў у дзiцячы сад, нашую групу вадзiлi на прагулянкi ў парк. Мы збiралi ў кiшэнi i шапкi жалуды, а кляновыя "носiкi" падкiдалi ў кастрычнiцкую сiнечу. "Носiкi", мы iх называлi верталётамi, круцячыся, апускалiся долу. А мы iх падкiдалi зноў - хто вышэй? Мяне i цяпер зачароўвае палёт кляновага верталёцiка.
ЛЁГКА ЗАПОМНІЦЬ...
* * *
Лёгка запамiнаюцца прозвiшчы старшакласнiкаў i старшакурснiкаў. Спытаюць: з кiм ты вучыўся? I пачынаеш называць спачатку старэйшых, потым аднагодкаў i амаль нiколi не называеш малодшых.
ПОМНЮ З ДЗЯЦІНСТВА...
* * *
Добра помню з дзяцiнства будынiну гарадскога халадзiльнiка - доўгiя высозныя сцены без вокнаў i вялiзарныя плямiны цвiлi на iх.
* * *
Мамiна мацi, баба Ядзя, каляндарным лiстком падпальвала ў печы.
* * *
Бацькава мацi, баба Броня, казала, каб не даваў руку старым людзям, калi яны збiраюцца памiраць. Тлумачыла тым, што чортава сiла не дае лёгкай смерцi, а праз руку можна гэтую сiлу перадаць iншаму чалавеку, што жанчыне лягчэй перадаваць хлопцу, а мужчыну лягчэй, калi руку падасць дзяўчына. Баба Броня, калi расказвала, сядзела на ложку, а я тым часам, седзячы за сталом, маляваў чырвоныя дзверы дзедавай хаты. Прайшло, можа, хвiлiн пяць, я i забыўся пра бабiны словы. А яна раптам на ўсю хату: "Прасiць будуць, а ты не давай рукi!".
Так i запомнiлася папярэджанне.
* * *
Этажэркi вымерлi.
У нас была этажэрка з дыхтоўнымi палiчкамi, са стойкамi, састаўленымi з нiтачных катушак. Суседзi мелi этажэрку з бамбуку. Былi i лазовыя этажэркi - светлыя, з выпаленымi рыскамi арнаменту.
Я ўжо гадоў дзесяць не сустракаў "жывой" этажэркi.
Мэбля, як i жывёлы, вымiрае цэлымi вiдамi.
Этажэркi вымерлi.
* * *
Мой сваяк - Казiмiр Кiсель - шрот i насенне захоўваў у аднолькавых мяшэчках.
РОБІЦЦА НЯЁМКА...
* * *
Няёмка робiцца, калi ў час размовы пазяхнеш. Дзiўна яшчэ й тое, што ў няёмкае становiшча трапляеш не толькi сам, а i ўсе прысутныя - i тыя, што гавораць, i тыя, што слухаюць, i нават тыя, што не слухаюць.
ПРЫЕМНА Ў РУЦЭ ТРЫМАЦЬ...
* * *
Прафесiйна i таму крыху нядбайна завостраны аловак прыемна трымаць у руцэ.
* * *
Толькi што знойдзеную ў археалагiчным шурфе касцяную шахматную фiгуру прыемна паказваць, узважваючы на далонi.
* * *
Прыемна ў руцэ трымаць пясочны гадзiннiк; здаецца, пакладзi ты яго на бок - i спынiцца час.
* * *
Добра выдадзены, нiкiм не прачытаны асобнiк кнiгi твайго любiмага пiсьменнiка прыемна ў руцэ трымаць, прыемна пагартаць старонкi i прачытаць адзiн-два сказы.
МЕСЦЫ, ДЗЕ ЛЮБЛЮ БЫВАЦЬ...
* * *
Нiкуды не збiраючыся ехаць, люблю прыйсцi на вакзал i пашукаць людзей, што прыйшлi сюды не сустракаць i не ехаць, а паглядзець, як гэта робяць iншыя.
* * *
Дом хутка знясуць. У такiх, асуджаных на знiшчэнне, дамах з выламанымi дзвярыма i павыбiванымi шыбамi адчуваеш, як скразнякi выносяць чалавечы дух. Цяжка сцвярджаць, што люблю бываць у такiх вось дамах, дакладней будзе - не магу абмiнуць.
* * *
Люблю наведваць закiнуты стадыён. Брама павалiлася i, лежачы ў плыткай калюжыне, iржавее. Асфальт на сцежках патрэскаўся. Трыбуны i поле пазарасталi высокай травою. На прыступках зелянеюць купiны моху. Спакой...