Уладзімір Правасуд
Соль і перац
Кнігу «Соль і перац» склалі новыя байкі, гумарэскі і мініяцюры. Уладзімір Правасуд выкрывае бюракратаў, падхалімаў, гультаёў, якія пакуль не перавяліся і перашкаджаюць нашаму руху наперад. Творам маладога паэта ўласцівы пільнасць назіранняў і трапнасць гумарыстычных дэталяў.
АБАВЯЗАЦЕЛЬСТВЫ
У лесе пад вялізным пнём
У Барсука быў дом.
Там жыў ён са сваёю Барсучыхай
Лагодна, ціха.
Барсук хадзіў заўжды на паляванне,
Вяртаўся са здабычаю штодня.
Былі і любасць там, і мілаванне.
Жыла, як кажуць, дружная сям'я.
І хоць нічым Барсук не вызначаўся,
Каля яго шумок узняўся:
— Узорны сем'янін! І працаўнік выдатны!
І на ўсе лапкі майстар здатны!
Ніхто да Барсука ў лесе не дарос!
Той шум і шырыўся, і рос.
І вось дайшоў ён і да льва, нарэшце,
Магчыма, іншы на ільвіным месцы
І ўвагі б не звярнуў. Ды толькі Леў
На гэта погляд асабісты меў.
— Так, так,— зазначыў цар звяроў,—
выдатны вопыт.
Бяру я на сябе галоўны клопат:
Так на ўвесь лес раззвонім пра яго мы —
Каб быў адразу ўсім вядомы...
Ну, словам, закруцілася машына.
Пайшла ў тым лесе пісаніна.
Леў размаўляў са зверам кожным асабіста.
Падпісваліся ўсе чыста,
Што, як Барсук, заўсёды
З сям'ёю будуць жыць у згодзе:
Дамоў у час прыходзіць,
Штодня хадзіць на паляванне,
Да рэшты ўсю здабычу жонцы аддаваць
І ёй ва ўсім дапамагаць,
І берагчы сваё каханне...
Прызнацца,
Абавязацельствы так пішуцца часамі:
На працу — не спазняцца!
Штомесяца — выконваць план бяромся самі!
Заказчыка — ніколі не падводзіць!
Заўжды актыўна выступаць на сходзе!
А ўсім вядома без падказкі —
То ж кожнага прамыя абавязкі!
ДАВЕДКА
Леў напісаў загад,
Што зверанят
Пры родах могуць не прымаць
Яноты-фельчары ды лісы-акушэркі,
Але абавязкова мусяць выдаваць
Ім адпаведныя паперкі,
А без даведак тых нікога не рэгістраваць,
Каб не паблытаць стан звяроў, іх званні.
(На што было асобнае ўказанне
Накіравана ў зверазагс.)
Дарэчы,
Прыйшла вясна, і разліліся рэчкі.
І ў гэты час, нібы на ліха,
Абрадзілася Бабрыха.
І ёй у тым ніхто не дапамог,
Бо да Бабрыхі праз ваду дабрацца аніяк
не змог.
Калі ж вада у берагі вярнулася назад,
Бабёр з Бабрыхаю прыйшлі у зверазагс.
Лісліва іх сустрэў Барсук:
— Ды хто ж у вас — унучка ці унук?
— Сынок! — Бабёр з Бабрыхай адказалі,—
Таму і завіталі,
Барсуча, у тваю мы установу,
Каб нам малога зарэгістраваць.
— Гатоў паслугу вам я аказаць,
Ды толькі атрымаў загад я новы,
Што трэба мець належную паперку
Ад Ліскі-акушэркі,
Што нарадзілася ў вас Бабранё.
— Барсуча, ды пратры свае ты зёлкі.
Глядзі, ды вось жа тут яно,—
Ўзмаліліся Бабёр з Бабрыхай.
— Ды бачу сам, бо маю зрок нядрэнны.
Але ж даведка мне патрэбна.
— Даведка? На якое ліха...
Ды ты, нібы той бюракрат.
— Не гаварыце так! Я быў бы вельмі рад
Прыемнае зрабіць. Магу вось пабажыцца.
Ды толькі б мне даведку ад Лісіцы.
Бабёр з Бабрыхаю тут да Лісы, а тая
Хвастом віляе,
Але наважыла ўсё ж на сваім стаяць:
— Я паважаю вас, Бабры, заўсёды,
Але ж я не прымала роды,
Таму даведку не магу вам даць.
Ідзіце, мо Барсук і так зарэгіструе.
Бабры да Барсука шыбуюць.
Адтуль — зноў да Лісы.
Няхай паходзяць,
Ім гэта не пашкодзіць.
Вось часам бюракрат, калі заварыць кашу,
Дык гора сербанеш тады парадкам —
Бо ўсюды наўтыкае ён рагатак:
Хто ёсць ты сам?
Які узрост і званне?
І мноства разнастайнейшых пытанняў.
Каб адказаць на іх, жыцця бывае малавата,
Забудзеш, ходзячы, і пра сям'ю, пра хату.
КРЫТЫЧНЫ ХОД
Ў газеце «Быт жывёлы» Конь
Надрукаваў аднойчы фельетон.
У ім штукарствы апісаў Казла на ферме,
Які займаў пасаду фуражыра.
Гаворачы па праўдзе, шчыра,
Удала вельмі
І ўсё праўдзіва так,
Што сказ ні прачытай — дык факт.
Казёл на гэта не, не абураўся,
А нават у тым-сім і сам прызнаўся.
Маўляў, мне на карысць
Вось крытыка такая —
Памылкі выпраўляць яна дапамагае.
А у каго памылак не бывае?
Ён на пасадзе утрымаўся.
А Конь?
Расплачвацца пачаў за фельетон.
Казёл яму не дараваў:
Ва ўсе інстанцыі заявы напісаў.
А ў іх чарніў Каня і так, і сяк,
Што той не працаўнік — лайдак
Ды сквапны да чужога вельмі:
Так і глядзіць,
Каб што сцягнуць дзе з фермы.
Каня сваёй ён мераў меркай
(Калі ж заява ёсць —
Дык будзе і праверка).
І вось праверка не адна — мо дваццаць:
Спрабуюць у паклёпе разабрацца.
І, ведама,
Нічога не знаходзяць.
А Конь ад тых праверак ледзьве ходзіць —
Яны звялі яго дазвання.
Не вытрымаў тут Конь
~ 1 ~