Між іншым, бардак у прамым сэнсе разводзіў у інтэрнаце і сам Станіслаў Сцяпанавіч. Зрэшты, дзіўна было б, калі б ён не змог скарыстаць сваё становішча. Бо, па вялікім рахунку, ён быў тут не проста гаспадар — ён быў цар і бог. І не толькі Славік хадзіў у ягоных улюбёнцах. Было ў яго і некалькі маладых дзяўчатак, якіх Станіслаў Сцяпанавіч час ад часу «прымаў» у сваім кабінеце. Праз некалькі месяцаў, відаць, нападпітку, бо атрыманы на інтэрнат спірт ён трымаў у сябе, Станіслаў Сцяпанавіч нават прапанаваў адну з іх Славіку. Той катэгарычна адмовіўся.
– Як урач кажу табе — не пярэч мне: лепшага лячэння, чым тэрапія маладой дзяўчынай, чалавецтва яшчэ не вынайшла, — сказаў Станіслаў Сцяпанавіч, — я табе раю скарыстацца: хутчэй на папраўку пойдзеш… І яшчэ не тое ўспомніш… — падміргнуў. — А яна — дэбілка, усё роўна нічога не разумее…
«Ага, не разумее… — падумаў Славік. — Вы ж не такі наіўны… Яна якраз добра разумее, бо з усіх інстынктаў гэты самы жывучы… І тое, што яе топча менавіта галоўурач, а не нейкі там прыдурак ці нават санітар, у сваім асяроддзі скарыстоўвае напоўніцу…» Ён не раз чуў, як «алігафрэнкі» хваліліся сваёй сувяззю са Станіславам Сцяпанавічам — гэта іх узвышала ў вачах іншых і абараняла. «Я эсесю ськажу», — шапялявіла бяззубая Галька, калі ёй пад халат лез Убю, і той адступаў. Проста Славік раней не даваў таму веры: навошта тое Станіславу Сцяпанавічу? Ды і — няўжо яму не брыдка?.. Не мог і Станіслаў Сцяпанавіч не ведаць пра пахвальбу. Але і ён, пэўна, скарыўся сваім невынішчальным інстынктам і пляваў на ўсё, што пра яго маглі гаварыць. Бо разумеў: размовы гэтыя ўсё роўна пойдуць, нават калі будзе ён свяцей за святога. Бо жыць у такім куратніку і не скарыстаць мажлівасці паласавацца… Ніхто яго не зразумеў бы, і ніхто ў рэшце рэшт, нават манах з манахаў — праз год, праз два, праз дзесяць — не ўстояў бы, не змог захаваць сваю «чысціню» тут, сярод блуду і спакусаў… А ён доўга трымаўся. І «здаўся» не так даўно — гадоў пяць таму, калі зразумеў, што баяцца яму ў такой глухамані пры суцэльным бязладдзі ў краіне няма чаго: далей гэтай вёскі не пашлюць; калі падумаў раптам: яшчэ пару гадоў, і ён шкадаваць будзе, што не пакарыстаўся вольніцай… Адважыўся адзін раз і далей ужо спыніцца не змог — рассмакаваў… Спачатку яшчэ ацверажаў яго абавязак перад жонкай, а потым супакоіў сябе, што дзяцей у іх усё роўна няма, — і аддаўся волі лёсу… Таму і раіў цяпер Славіку не стрымлівацца. Да таго ж, відаць, пакуль нічога не ведаў пра стасункі, якія завязаліся ў таго з Таняй…
Але пасля гэтай «шчырасці» Славік зірнуў на Станіслава Сцяпанавіча па-іншаму. І зразумеў, што ў гэтым сяміпавярховіку пасярод лясной, далёкай ад цывілізацыі, вёскі самы няшчасны не прыкаваны да ложка алігафрэн, якога ўсе завуць Залатаром, бо ходзіць ён пад сябе і есць сваё дзярмо, калі санітаркі не пачуюць смурод і не паспеюць вымыць, і не Сонька-мамулька, якую… э, ды што там казаць — ніхто з ўсіх тутэйшых хворых-калек, інвалідаў не такі няшчасны, як галоўны ўрач Станіслаў Сцяпанавіч, які добраахвотна сядзіць за гэтымі кратамі ў выглядзе ўзыходзячага сонца ўжо дваццаць пяць гадоў…
Частка трэцяя. Палескі Настрадамус
1.
Славіка перавялі на першы паверх: бліжэй да зямлі — там было, аказваецца, некалькі палат для «выбраных». Каб гуляў у двары, сярод кустоў і дрэваў, ды набіраўся на свежым паветры сілаў. Яму трохі шкада было развітвацца з Сашкам, да якога прывык, як да роднага, але ён разумеў, што гэта трэба. Дый недалёка яго пераводзілі, не ў іншы інтэрнат, а значыць, у любы момант ён мог прыйсці да Сашкі ў пакой «у госці», як і той да яго…
Славік быў рады, што нарэшце пакінуў прапахлы прыбіральняй, спермай ды лекамі калідор пятага паверха і апынуўся ў гэтай цішы і раскошы. У невялікім, метраў сто на сто пяцьдзясят, інтэрнацкім дворыку, агароджаным вакол высокім — метры тры ці больш — шчыльным плотам, ён знайшоў сабе зацішнае месцейка, дзе ўпадабаў сядзець. Сядзець і думаць. Думаць і згадваць. Зрэшты, згадваць — гэта не зусім дакладна, бо калі ён і сапраўды намагаўся зазірнуць у мінулае, у яго пачынала балець галава і ад бяссілля нешта ўспомніць накочвалася хваля болю, а потым — гневу на сябе, злосці, роспачы і ледзь не істэрыкі. Ён стрымліваўся і пераводзіў вочы на высокае блакітнае неба, на павольныя белыя хмаркі, на зялёныя вершаліны акацыяў, а думкі — на нешта цяперашняе, ад чаго галава не балела, бо было яно зразумелым, вядомым і простым. Успомніць нешта сваё, пра сябе альбо пра тое, што было з тым чалавекам, які жыў у ягоным целе першыя дваццаць пяць ці трыццаць гадоў, яму па-ранейшаму ўдавалася толькі ноччу ў паўдрымоце, паўсне-мроіве, і ён верыў і не верыў таму, што згадваў. Не верыў, бо мог лічыць гэта снамі, а не тым, што было на яве, не верыў, бо не верыў і самому сабе.