– Ну чаму ж… Тут якраз усё проста — калі б насамрэч не было бессмяротнасці душы, дык яе трэба было б прыдумаць…
– Не, давай пра гэта не будзем… Я да чаго вяду ўвогуле. Прароцтва — гэта добра. Але ўсё ж гэта — гульня. Даруй. Калі прадказанне ці прадбачанне сур’ёзнае, то яно непазбежнае, а значыць, карысці ад яго… Ніякай. Вось ты за шахматамі казаў Сцяпану — я ведаю, — што першы прэзідэнт прыйшоў надоўга, што б мы ні рабілі — на значна больш доўгі тэрмін, чым мяркуем цяпер і чым нават запісана ў Канстытуцыі… Дык што рабіць з гэтым веданнем? Нічога… Толькі жыць, проста жыць і чакаць, калі пройдзе ягоны час, што немінуча таксама, бо ўсе мы смяротныя. Так? Так… Я да чаго. Ты можаш лячыць канкрэтных людзей ад канкрэтных хваробаў. Гэта і ёсць тое, на што ты павінен скіраваць свой дар. А не траціць сілы, якіх у цябе і без таго няшмат, на нейкія прадбачанні.
– Я гэта і не раблю.
– Вось і добра. Лячыць, паўтару: дапамагаць канкрэтным людзям, ратаваць іх — найлепшае прымяненне твайго дару.
– Вы так думаеце? А я сумняваюся. Ці не грэх гэта? А як жа быць з прынцыпам — не нашкодзь?.. Людзі да мяне едуць з надзеяй, ім трэба дапамога… а я… я не ведаю нават, як гэта ў мяне атрымліваецца, што я бачу іх хваробы і… і… і… як лячу іх… я зусім нічога не ведаю… не ведаю, ці сапраўды дапамог ім, вылечыў, ці толькі адцягнуў час і… і… і… — Славік, калі хваляваўся, пачынаў заікацца.
– Ну, не перажывай. Не заводзься так. Я ж урач, і я заўсёды побач з табой.
– Дзякуй вам за ўсё… Дзякуй за гэтую размову. Мне сапраўды вельмі цяжка. Я таксама не разумею — навошта мне гэты… дар… Ён Божы? Ад Бога? Не ведаю… Калі я нічога не магу змяніць і ніхто не можа нічога змяніць, дык… Навошта гэтая мітусня… Хрыстос таксама ўсё ведаў. Ведаў, на што ішоў і дзеля чаго ішоў на Галгофу… А чаго дабіўся? Ужо дзве тысячы гадоў без аніякіх зменаў да лепшага цягнецца гэтае змаганне за… за… Божа, даруй, якая каша ў мяне ў галаве!.. Прабачце, Станіслаў Сцяпанавіч, вы маеце рацыю: калі я і сапраўды магу дапамагчы хоць нечым, хоць аднаму чалавеку, дык трэба гэта рабіць… Бо іначай — дзеля чаго я жыву?
– Гэта цяжкія для цябе думкі. Пазбягай іх. Проста жыві… Я табе ўсё ж прынясу кнігу пра Настрадамуса. Цікавая рэч. Павучальная.
– Не трэба… У вас ёсць Біблія?
– Ёсць.
– Прынясіце мне Біблію…
Пра «сваё» Станіслаў Сцяпанавіч так і не загаварыў са Славікам. А, відаць, дарэмна — шкадаваў ён, ідучы дамоў… Дарэмна. Бо хто ведае, да чаго яму рыхтавацца цяпер… Ды і Славіку таксама… А мог бы сваёй цікавасцю папярэдзіць і яго. Зазірнуў бы Славік у маю будучыню, глядзіш, убачыў бы і сваю… А не толькі «камень з даху»…
13.
А ў Славіка і сапраўды пачынаўся крызіс. У галаву лезлі думкі, якія лішнія заўсёды, у любога чалавека, а тым болей у такога, як ён: «Дзеля чаго жыву?.. Навошта я выжыў?.. І ці выжыў… Я ведаю, што я памёр. І гэта ведаюць усе, хто мяне памятаў. І цяпер я жыву… ну, зразумела, жыву пасля смерці, але нібыта ў крэдыт… Ці маё гэта жыццё? Мяне няма ні ў якіх спісах. Адусюль выкраслены. Пахаваны і забыты ўсімі. У мяне няма нават імя і прозвішча, а без гэтага жыць немагчыма. Я магу ўзяць цяпер сабе любое імя, але гэта ўжо будзе іншы чалавек, а не той, што некалі нарадзіўся і жыў да… сваёй… да маёй… смерці. А таго чалавека, можа, ужо няма і ніколі не будзе?
Дык хто тады я? І навошта тут? Чаму мяне вярнулі? Каб людзей лячыць? Не думаю. Каб прадказваць будучыню? Тым болей — не. Дык навошта мяне вярнулі сюды і чаму не пакінулі там? Чым я магу быць карысным, калі нават простае сутыкненне з гэтым жыццём мяне палохае і я не ўяўляю, як буду жыць, калі раптам мяне выпішуць з інтэрната. Хадзіць на нейкую працу, зарабляць грошы на існаванне. І жыць… Дзеля чаго? Навошта…
Зрэшты, гэта можна прыдумаць. А вось як?.. Як я буду жыць, абсалютна непрыстасаваны да тых умоваў, у якіх жыве большасць у гэтай краіне? Я ж зусім не той чалавек, які жыў ува мне да… да маёй смерці. Я іншы. У мяне іншая карма, бо іншы дзень народзінаў, іншы знак, а значыць, іншы лёс: нельга двойчы ўвайсці ў адно і тое ж жыццё…
Дык навошта вяртацца ў ранейшыя ўспаміны, якія, магчыма, ужо і не мае, шукаць родных, якія, можа быць, даўно забыліся пра мяне — для іх я мёртвы. А мёртвыя таксама паміраюць — паміраюць тады, калі пра іх забываюць жывыя… Я зусім не ведаю таго чалавека, якім я быў дагэтуль. Цяпер я Славік… Маё жыццё тут і толькі тут. І трэба пачынаць яго з нуля, а не корпацца ў сабе з надзеяй згадаць тых людзей, якія мяне забылі, пахавалі… лічаць мёртвым і зусім не чакаюць, а можа і не жадаюць, майго вяртання ў іхняе жыццё…