1187. SUB-. Subaŭskulti, eavesdrop. Subbruli, smoulder. Subkompreni, infer. Subridi, chuckle. Subvoĉe, in an undertone.
Recapitulation Exercises
1188. “Wordmaking and Wordtaking” Add some accented letters to the ordinary stock. Only roots count as words.
Lexicon and Kan-u-go (obtainable in Esperanto from B.E.A.) are similar games.
1189. Write any long word on the board (e.g., sapfabrikisto). Who can in five minutes form and write down the largest number of roots from letters in that word?
1190. Vary a root by means of affixes, and translate. Take, for example, abat, abbot; abel, bee; akr, sharp; amik, friend; am, love.
(a) Abat (‑a ‑e ‑i ‑o ‑oj). Abat(‑ad ‑an ‑ar ‑ec ‑ej ‑in)-o. Abat (‑ig ‑iĝ)-i. (Ĉef- eks- pra- sub- vic‑)abato. Abat-ejestro, ‑igeblulo, ‑inejo, ‑ineto, ‑iĝanto, iĝinda. Geabatoj, kontraŭabatismo, porabatulino, reabatiniĝi, senabatejo.
(b) Abel(‑a ‑e ‑o ‑oj). Abel(‑ar ‑ec ‑eg ‑ej ‑er ‑et ‑in ‑ist ‑uj)-o. Abel (‑areto, ‑etaro, ‑istaro). Virabelo, geabeloj, geabelistoj, senahelejo, senabeleco.
(c) Akr(‑a ‑e). Akr(‑aĵ ‑ec ‑ul)-o. Akr(‑eg ‑et)-a. Akr(‑ig ‑iĝ)-i. Akrig (‑a, ‑aĉi, ‑anta, ‑ebla, ‑enda, ‑inda, ‑ilaro, ‑ilujo, ‑istino, ‑ita). Repeat with malakr- from the beginning. Neakra, reaikriĝo, forakrigi, fuŝakrigi, misakrigi.
(d) Amik(‑a ‑e ‑o ‑oj). Amik(‑aĉ ‑aĵ ‑ar ‑ec ‑ej ‑et ‑in)-o. Amik(‑ig ‑iĝ)-i. Ĉef-(eks- fi- pra‑)amiko. Amik(‑edzino, ‑inedzo, ‑idino, ‑iĝema, ‑inaro, ‑ineto). Repeat with malamik-. Neamika, ekamikiĝi, geamikoj, aminjo, amiĉjo.
(e) Am(‑a-e-i-o-u-as-is-os-us). Am(‑int ‑ant ‑ont ‑it ‑at ‑ot)-a, ‑o, ‑ino, ‑e. Am(‑ad ‑eg ‑et ‑ig)‑i. Am(‑ebl ‑em ‑end ‑ind)-a. Disami, antaŭami, interami. Am(‑eblulino, ‑egado, ‑emigo, ‑indulo). Geamantoj, perame, proame, sename, sinamo. Repeat with malam-, ekam-, ream-, reekam-, ekmalam-, remalam-, ekremalam-.
(f) Abelamanto, abelamiko, abatinamiko, abatamikino, amikamo.
1191. «Solvoj al problemoj»
153, Sur la mapo.
212, La vojo.
325, La orelo.
329, Kvarteto. 388, Malsekajn.
427, Aŭstralio.
473, Ĝi okazas nur en Decembro.
485, Ok: ĉiu sidis sur la propra vosto.
491, Truon.
595, Ĉe malpaco inter viro kaj edzino estas kulpoj ambaŭflanke.
691, 5+9=14.
696, Ili estas egalpezaj.
703(d), Ok.
719, El ripo. Unua.
816, Neniom: en aŭtuno ĉiuj forfalas. La dua: ĝia meza rapido estis po 45 mejloj: la meza rapido de la unua estis po 40.
824, 28 tagoj. Neniam! La ŝipo leviĝis kun la tajdo.
Li (=P) estis kun sia amiko kaj ties kuzo
Li (=P) estis kun lia amiko kaj ties kuzo
Li (=P) estis kun sia amik(in)o kaj sia kuzo
Li (=P) estis kun sia amik(in)o kaj lia kuzo
Li (=P) estis kun lia amik(in)o kaj lia kuzo
Li (=P) estis kun lia amik(in)o kaj lia kuzo
Jen 10 signifoj. Ripetu ĉion kun “kuzino”; 20 signifoj. Ripetu la 20 kun “Tiu” (=J) “estis …”: 40 signifoj (Se he signifus trian personon, nek P nek J, la frazo povus havi 168 signifojn!)
898, Ne pruntedonu ilin.
901, Ŝu-najlo.
908, La alumeton.
909, Ambaŭ estas samdistancaj.
940, Unu knabo prenu la teleron kun la ovo.
1022, La litero M.
1030, 6p.
1031, 21 funtoj. 82. 24. ¼p. Ĉe la unua drinkejo.
1032, 5¼p.
1033, 2ŝ 6p. Mi mem devus pagi 5ŝ pro mia duono de la vojaĝo: la kosto de la alia duono devus dividiĝi inter ni.
1039, 18.
1040, Jim-Flora, Albert-Mary, Tom-Roza.
1161, La ĝusta ekvacio estas 27−2=25.
Two Prepositions Together
1192. (a) Two prepositions may come together. E.g., Li rigardis al ŝi de post (from behind) la ĵurnalo. Ne forprenu la kusenon de sub (from underneath) mi. Ili pereos de sur (from the face of) la tero. Li prenis el inter ili Simeonon. Li sidas en ŝuldoj ĝis super la oreloj. Similarly: de antaŭ, de apud, de el, je ĉirkaŭ, etc.
(b) Do not join the two words. I.e., do NOT write
(c) For since, either de or post alone is usually the best translation. Mi ne vidis vin de tiam (de kiam vi edziĝis) (post via edziĝo). We sometimes find de post (two words). Redonu tiun elspezon de post tiu tago, kiam … But this is not advisable, because de post tiam logically means: “starting (not from then, but) from some subsequent time”. Better forms are: detempe de, ek de. Detempe de (or Ek de) mia juneco … from my youth up.
«-iv», «-oz», «-iz»
1193. These suffixes are sometimes used tentatively. They are not official, and should be used, if at all, only in scientific or technical works.
1194. ‑IV, which can, is able to (active) (=kiu povas, ‑pova, ‑kapabla). Paroliva (parolpova), which has the power to speak; bruliva, combustible; kondukiveco, conductivity. Cp. sentiva (sentipova), sentient, which has the power to feel, with sentema, apt to feel, and sentebla, which can be felt. (But instrua libro, not instruiva).