Ад убачанага і пачутага веяла суладдзем, спакоем і веліччу. Ран адчуў сваю мізэрнасць перад галіністым дрэвам і ў той жа час ведаў, што праз гэтую мелодыю навек знітаваны з дрэвам.
Яму захацелася ўведаць таямніцу вечназялёнага дрэва, якое напаўнялася тым цёмным і загадкавым, што ўвесь час падымалася ад каранёў да лісця.
І яшчэ, як гэта часта бывае ў снах, Ран чамусьці ведаў, што гэтае дрэва не ёсць Той усемагутны, — ён якраз і стварыў гэтае дзіўнае дрэва... [6]
З заплаканымі вачыма Ран і ачомаўся. Азірнуўся вакол. Адчуў, як частачаста тахкае сэрца. Дзіўная мелодыя ўсё яшчэ гучала і гучала ў ім, — бы вершаліны сосен шумелі пад парывамі мяккага ветру: шш-шууу, шш-шшу... І час ад часу сярод гэтага рытмічнага шуму звонка і радасна, як птушыныя посвісты, прабіваліся дзіцячыя галасы, а ўслед чуліся тужлівыя і працяжныя жаночыя... Гэтая мелодыя была такая магутная і ўсясільная, што, здавалася, гайдала ўсяго Рана.
Агонь амаль схаваўся ў чорным вуголлі. Му і Галу спалі.
Трызненне было такім яркім, што Ран рукою працёр вочы. Адчуваннямі поўнілася цела, — і захапленне, і слодыч перапаўнялі Рана.
Бываюць яркія сны, якія чалавеку доўга помняцца. Здараецца, у сне ён бачыць штосьці незвычайнае, што надта ўражвае: ці то — дзіўныя агромністыя, як воблакі, збудаванні ціха плывуць і плывуць над ягонай галавою, і ў тых збудаваннях бачыць людзей, якія звысоку махаюць рукамі, ці то — зялёныя лугі, усеяныя агромністымі яркімі кветкамі. Пры гэтым ён нават чуе, як пахнуць кветкі, там ён страчаецца з прыгожымі людзьмі, якія гавораць яму ласкавыя словы і тады, прачнуўшыся, чалавек днямі ходзіць суцішаны, усміхаецца сам сабе, баіцца распляскаць у сабе пачуццё шчасця, недаступнае яму белым днём.
А бываюць такія сны, пра якія чалавек саромецца гаварыць, пра якія нікому ніколі не раскажа. Штосьці брыдкае, няправільнае, пра што белым днём не думаецца, рэальна напаўняе цела незвычайнымі адчуваннямі. Пасля такіх сноў чалавек ходзіць, як з завязанымі вачыма.
Здаецца, што ў снах да чалавека прыходзяць людзі, якіх ён даўно не бачыў, якіх і не ўбачыць ніколі, але якіх добра ведае. І тыя людзі гавораць з ім, раяць яму нешта ці папярэджваюць аб нечым...
І часта думаецца чалавеку, што ў снах ён сустракаецца з іншым светам, дзе іншае жыццё...
Што ёсць сон? [7]
Намёкі на шчасце, да якога чалавеку трэба імкнуцца?
Папярэджанні бедаў будучых?..
Раніцаю трэба было ісці далей. Але пакідаць вялікую спажыву было няварта. Таму Ран, узяўшы вялікі кавалак мяса, абвязаўшы лазовым лыкам, падвесіў яго да дзіды, як некалі падвесіў да яе галаву сома. Цяпер ім не трэба было думаць пра ежу. Удвух з Галу яны неслі на плячах дзіду з мясам, а Му нёс усё астатняе: сякеру, дубіну, скрабок, палачкі ў кошыку, у якіх хаваўся агонь.
Мінуўшы топкую балацявіну, паляўнічыя выбраліся на ўскраек лесу, за якім зелянела лугавіна. За ёю высіўся жаданы бераг ракі. Гледзячы на той бераг, Ран успомніў, што там трэба будзе ісці ўбок ад ракі, — туды, дзе высілася белая гара, з якой можна здабыць крэмень.
Нечакана здарылася тое, чаго ніхто не чакаў.
Недалёка ад іх з лесу выйшлі людзі. І тыя людзі ўбачылі паляўнічых.
Людзей было столькі, колькі пальцаў на руцэ Рана. Мабыць, яны выбраліся на паляванне. У іх гэтаксама меліся дзіды і дубіны. І яшчэ, што Ран адразу ж заўважыў, за іх плячыма матляліся доўгія сагнутыя палкі. Канцы тых палак былі сцягнуты жыламі.
Людзі былі нізкарослыя, цёмнатварыя ад праменняў Сонца. Такіх людзей Ран ніколі не бачыў.
Ён чуў ад бацькі і старых паляўнічых, што недзе далёка-далёка ў тым баку, куды бяжыць Пры, ёсць дзіўныя мясціны, дзе на дрэвах жывуць людзі.
Тыя людзі бегаюць па зямлі на чатырох лапах, як бегаюць усе звяры, яны аброслыя поўсцю і крычаць гэтак жа, як крычаць птушкі.
Але гэтыя людзі, якіх цяпер бачыў Ран, нічым не адрозніваліся ад людзей ягонага роду. Наперадзе чужынцаў стаяў нізкарослы паляўнічы, на твары якога меўся вялізны шрам, — амаль гэткі ж, які застаўся на целе Ваі пасля нападзення рысі. Шрам паласаваў не толькі твар, але і грудзі, — мабыць, той звер, які нападаў на чужынца, быў большы за рысь...
Групы паляўнічых застылі. А потым чужынцы імгненна выхапілі з-за спін сагнутыя палкі і, прыклаўшы да жылаў маленькія лёгкія дзіды, нацэліліся на Рана і ягоных сяброў. Ран і Г алу паклалі дзіду з мясам на зямлю. Г алу тут жа схапіў у рукі каменную сякеру. Му трымаў у руках дубіну.