Пачынаецца заўсёды з малога. Перад Новым годам далі стыпендыю, і ў хлопцаў настрой адразу прыўзняўся. Гуртам ішлі дадому, ля ларка выпілі па куфлю піва. Коўзаючыся па свежым, але ўжо ўтрамбаваным да бляску снезе, яны рушылі ў інтэрнат, несучы хто што: бохан хлеба, кавалак кілбасы, селядзец, бутэльку кефіру. У дні стэпендыі папаўняліся спустошаныя за месяц запасы ў тумбачках.
— Колькі чалавеку трэба для шчасця,— гаварыў Малец узнёсла.— Вось далі нам стыпендыю, і адразу свет перамяніўся. Гляджу на ўсё — і здаецца, лакам пакрыта. А да гэтага ўсё было такое шэрае, непрыветнае. І людзі на людзей не падобныя — усе нібы чужыя. А цяпер кожнага абняць хочацца, усе сталі як сваякі ці сябры.
Звярнулі к вакзалу, мінулі плошчу. Амаль што ля самага інтэрната сабраўся натоўп — нешта здарылася.
Хлопцы спыніліся, сталі пытацца ў людзей, што тут такое, але толкам ніхто нічога не сказаў. Тады яны самі пачалі рассоўваць натоўп і пасоўвацца да яго цэнтра.
Убачылі зусім звычайны, не такі ўжо і рэдкі малюнак: на тратуары, раскінуўшы рукі, ляжаў прыстойна апрануты чалавек гадоў пяцідзесяці, з голенай галавою. Твар яго, як і ўся галава, быў сіне-белы, без крывінкі, і амаль не вылучаўся на спрасаваным снезе. Непадалёку ляжала каракулевая папаха, якія звычайна носяць палкоўнікі.
Адзін, што стаяў побач з хлопцамі, тлумачыў: ішоў чалавек, пакаўзнуўся — і ўсё, няйначай забіўся насмерць.
— А мо п’яны быў?
— Цяпер не разбярэш. Выклікалі «хуткую дапамогу».
— Каб жа яна хутка прыехала...
— Тут, відаць, патрэбен катафалк...
Патрохі людзі сталі разыходзіцца.
— Хадзем, хлопцы,— сказаў разважліва Малец.— Мы тут не паможам.
Ішлі моўчкі, толькі Ярошка адзін раз працытаваў Мальцавы словы «Колькі чалавеку трэба для шчасця», але ніхто яго не падтрымаў.
Ужо ў пакоі, распрануўшыся і перакусіўшы, хлопцы вярнуліся да перарванай гутаркі.
Малец хацеў разварушыць як-небудзь і Рака, але асцярожны Рак адмоўчваўся.
— Ну, што ты хочаш ад Прафесара? Навошта яму дарма траціць дарагую энергію свайго інтэлекту? Не выклікаючы яго на доўгія дыскусіі, я толькі хацеў бы пачуць ад Прафесара, што такое грошы і колькі іх трэба, як кажа Малец, для поўнага шчасця.
Рак надзьмуўся, упарта нагнуў галаву:
— Пачытай «Капітал» Маркса. Што я табе буду тлумачыць? Грошы ёсць грошы...— І ён, нічога болей не сказаўшы, узяў чайнік і выйшаў з пакоя.
— Куды ты? — закрычаў Ярошка.— Пастой! Ты «ізрэк» абсалютную праўду. Хто можа абвергнуць гэты сілагізм: грошы ёсць грошы? Ніхто! — перайшоў на свой жартоўны тон Ярошка.— А няма грошай — значыць, няма грошай. Як Шолам-Алейхем гаварыў пра талент... Але давайце пагадаем, хто з нас будзе мець больш грошай.
— Не дзялі шкуру таго мядзведзя, які яшчэ спіць недзе ў сваім берлагу,— асадзіў яго Малец.
— Дзяліць не дзяліць, але прымераць можна. Я так думаю, што Прафесар нас усіх пакіне ззаду. Па-першае, ён вельмі ашчадны чалавек. Здаецца, ён гэтыя туфлі з доўгімі задранымі насамі носіць з першага курса, і яны яшчэ як з камісійнага магазіна. Есць ён мала, не курыць, на дзяўчат не траціць. Па-другое, маўчанне— само золата. Яшчэ Чацкі гаварыў: «А впрочем, он дойдет до степеней известных...». Нібы пра яго...
Увайшоў Рак, паставіў чайнік на стол. Ярошка паглядзеў на яго, як на здань, што з’явілася тады, калі яе не чакалі.
— Дзякуй, Прафесар... Не буду паўтараць. Пра цябе я сказаў усё... За ім ідзе наш паэт. Ён будзе мець цёплыя ганарары, калі набудзе добры камертон-тон. Трэцяе месца належаць будзе мне, калі шкляны бог не прарве дзіркі ў маім скарбовым мяшку. І апошні будзе Стары. Ён усё будзе рассылаць: сёстрам, братам, нябогам, унукам, усім няшчасным, якія толькі яшчэ застануцца на зямлі ў той час.
— Па-мойму, наконт Старога ты памыляешся,— умяшаўся Антановіч.— Не забывай, што ў яго будзе багатая, як старыя кажуць, жонка. Ды, можа, яна яго трохі навучыць беражлівасці.
— Эх, пяхота! Ты бачыш толькі тое, што ляжыць зверху. Спытай у мяне, я ўсё скажу,— стукнуў сабе ў грудзі Малец.— Мо сам Стары гэтулькі не ведае пра сваю Абушэнку, як я.
— А што ты пра яе ведаеш? Раскажы! — зацікавіўся Антановіч.— А то Стары ўвесь час маўчыць.
— Расказваць? — спытаў Малец у Русіновіча. Той кіўнуў галавою, трохі збянтэжаны.— Яна адна дачушка ў бацькоў... Як адна? Ёсць два браты, лётчыкі, старэйшыя за яе. Бацькі настаўнікі. Так што расла яна і гора не ведала. Але цяпер не тое. Іх бацька пайшоў да нейкай другой жанчыны. Ці ведаў ты пра гэта, Стары?