А жонцы майстар сказаў:
– Як вёску адбудуем, купім яшчэ і цяля, і бычка, і кароўку белабокую…
Вось так і паўстала некалі ў нашых мясцінах новая вёска. У памяць пра той пажар Гарэлкамі завецца.
За добрую службу аддзячыў вялікі князь Касцюшку Фёдаравічу, свайму пісару. Атрымаў той грамату на вёску недалёка ад Берасця.
Строгі пан Касцюшка. Конь у яго добры, шабля вострая, чорны жупан на плячах, шапка, лісам падбітая, на галаве. Адразу бачна – едзе новы гаспадар.
Сышліся сяляне павітацца з панам.
– Казалі мне, што першымі на гэтым месцы пасяліліся Перка, Кісель, Ляховіч ды Сяхно, – распачаў гаворку Касцюшка Фёдаравіч. – Дзе яны? Дзе Перка?
– Няма Перкі ўжо, – адказалі з натоўпу. – Адны Перкавічы засталіся.
– А Ляховіч дзе?
– І ён памёр. Засталіся Ляховічы.
– Можа, Кісель жывы?
Выйшаў наперад дзед з белаю барадою.
– Я Кісель. А вунь – мае Кісялевічы.
Абступілі старога дзеці і ўнукі, стаяць, чакаюць, што яшчэ пан скажа.
– А Сяхно тут? Казалі мне, першы майстра быў у вёсцы.
Маўчаць людзі, галовы схілілі. Зняў Касцюшка Фёдаравіч шапку, лісам падбітую, ціха спытаў:
– А дзеці яго дзе?
– Не было ў яго дзяцей. Пасля сябе пакінуў у вёсцы толькі хаты…
Сказаў так стары Кісель і нізка пакланіўся Касцюшку:
– Дзеці і ўнукі мае – Кісялевічы. Ёсць Перкавічы і Ляховічы. Зрабіце ласку, пане: няхай ужо вёска, якую збудаваў Сяхно, Сяхновічамі завецца.
Пагадзіўся гаспадар. З таго часу і жыве ў назве вёскі памяць пра майстравога чалавека.
1. Ёсць на Брэстчыне вёскі Пятровічы, Задвор’е, Багданаўка, Мышчыцы, Жабчыцы, Вярхі, Маціевічы, Бабры, Нагараны, Запруды, Лугі, Ёжыкі. Якія з іх атрымалі назву: а) ад імя чалавека; б) ад назвы жывёлы; в) ад месцазнаходжання паселішча?
2. Чым раней адрознівалася сяло ад вёскі?
3. Адкуль узялося імя ў Крыўлянаў?
4. Скарыстайце легенды і казкі пра вёскі Прышыхвосты, Гарэлкі і Сяхновічы, каб падрыхтаваць невялікія сцэнкі.
5. Якія рэкі далі назву Вялікарыце і Маларыце?
12. СВЯТЫЯ БЕРАСЦЕЙСКАЙ ЗЯМЛІ
У далёкія часы людзі абточвалі камяні і высякалі з іх паганскіх бажкоў. Археолагі называюць іх каменнымі бабамі, ідаламі ці кумірамі. У Брэсцкім краязнаўчым музеі захоўваюцца бабы з вёсак Грабаўцы і Залуззе Жабінкаўскага раёна, а перад Пружанскім палацыкам стаіць Буцькоўскі ідал. Гэтыя каменныя выявы адносяцца да язычніцкіх часоў, калі нашы продкі верылі ў многабожжа. На кумірах можна заўважыць крыжыкі. Яны з’явіліся, калі ў наш край прыйшло хрысціянства.
Хрысціянства – вера, распаўсюджаная ва ўсім свеце. Яна названа ў гонар Ісуса Хрыста. Хрысціяне вераць у адзінага Бога, моляцца ў цэрквах (“Дамах Божых”) і манастырах, дзе жывуць манахі.
Веру Хрыста можна ўявіць у выглядзе ствала моцнага векавога дрэва. З цягам часу на гэтым “ствале” пачалі ўзнікаць вялікія і малыя галіны – канфесіі. Хрысціянства падзялілася на чатыры канфесіі: праваслаўе, каталіцызм, пратэстанства і уніяцтва.
Паміж гэтымі галінамі існавала моцнае суперніцтва, якое асабліва абвострылася ў ХVІІ стагоддзі.
Адам Пацей нарадзіўся на Берасцейшчыне. Ён паходзіў з багатай сям’і, якая жыла ля вёскі Крыўляны Жабінкаўскага раёна. Ужо з юнацкіх гадоў Адам вызначаўся высокай адукаванасцю. Служыў вялікаму князю Жыгімонту Аўгусту, стаў берасцейскім кашталянам. У яго было многа спраў і абавязкаў. Але пасля смерці любай жонкі засмуціўся Адам.
– Няма мне болей шчасця на гэтым свеце…
Раздаў Пацей маёмасць людзям, адмовіўся ад высокіх пасад, нават імя змяніў: быў Адамам, стаў Іпаціем. Стаў Іпацій манахам, а затым епіскапам берасцейскім і ўладзімірскім.
Неяк задумаўся Пацей, чаму няма адзінства паміж хрысціянамі. Чаму католікі з праваслаўнымі змагаюцца? Чаму няма міру ў пратэстантаў з католікамі?
Паехалі праваслаўныя епіскапы ў Рым, да папы. Пачалі прасіць аб’яднаць хрысціян – стварыць унію.
Восенню 1596 года была абвешчана Брэсцкая царкоўная унія. Іпацій Пацей і іншыя уніяты чакалі, што цяпер наступіць мір у Беларусі і Украіне. Але памыліліся: вайна паміж хрысціянскімі галінамі разгарэлася яшчэ больш.