1. Чым вядомы ў гісторыі дзень 22 чэрвеня 1941 года?
2. Якія подзвігі здзейснілі лётчыкі Рабцаў і Жмаеў?
3. Чаму Брэсцкую крэпасць называюць крэпасцю-героем?
4. Як фашысты спрабавалі запалохаць жыхароў Беларусі?
5. Дзе і калі ўтварыўся першы партызанскі атрад? Якія партызанскія атрады дзейнічалі ў тваім раёне?
6. Што ты даведаўся пра Здзітаўскую абарону?
7. Як ты думаеш, чаму дзень Перамогі называюць “святам са слязьмі на вачах”?
8. Якія вёскі людзі называюць “вогненнымі”? Чаму? Ці ёсць у вашай мясцовасці такія вёскі?
24. ПЛЫВЕ КАСМІЧНЫ КАРАБЕЛЬ…
Нярэдка можна пачуць: “Вось раней было не тое, што цяпер! І зімы былі снежныя, і рэкі рыбныя, і песні душэўныя, і людзі шчырыя…”
Аднойчы я вырашыў праверыць гэта на сваіх вучнях і прынёс ў клас старыя чорна-белыя фотаздымкі. Вакол сабраліся хлопчыкі і дзяўчынкі, а я ім задаю пытанне:
– Паглядзіце, як жылі раней людзі. Вось вам тры здымкі і тры хвіліны на адказ: “Чым ранейшае жыццё адрозніваецца ад цяперашняга?”
Але не трэба маім “чамучкам” тры хвіліны. Ужо праз хвіліну адказы пасыпаліся, як бульба з меху:
– У такой сарочцы цяпер па вуліцы не ходзяць. Я такую адзежу толькі ў музеі бачыла, – сцвярджае адна дзяўчынка.
А другая ёй пярэчыць:
– А я такую сарочку і хустачку апранала, калі летась у клубе святкавалі Каляды. Мы там спявалі ды танчылі. Гэта было цікава і прыгожа!
Гляджу яшчэ адна дзяўчынка рукою трасе.
– Можна я, ну, можна я?! Я таксама адрозненне знайшла! Паглядзіце на плот!!!
Паглядзелі. Нехта фыркнуў:
– Што глядзець? Няма тут ніякага плота…
– А я пра што?! – узрадавалася дзяўчынка. – Цяпер па вёсцы пройдзеш – навокал платы стаяць да неба, а на іх грозна напісана: “Асцярожна, злы сабака!” А можа, гэта злыя людзі ў будках схаваліся? Раней жылі бядней, чым цяпер, гэта бачна, без кампутараў і іншых разумных машын, але за платамі не хаваліся…
Тут да размовы далучыліся хлопчыкі. Ім, вядома, цікавей даведацца пра вайсковыя справы.
– У яго на капелюшы не зорачка, а арол. Гэта якой арміі салдат, рускай ці амерыканскай?
– Польскай, – адказваю.
– Дык ён паляк?
– Не, беларус. Але да вайны нашы землі ўваходзілі ў склад Польшчы, таму многія берасцейцы служылі ў польскім войску… А на здымку мой дзед. Ён загінуў у трыццаць гадоў, склаў сваю галаву ў сорак пятым, за некалькі месяцаў да Перамогі. Праз шмат гадоў мы з бацькам адшукалі дзедаву магілку ў польскім горадзе Радам. Пра гэта мой бацька напісаў верш. Вось паслухайце:
Ціха стала ў класе. Ніхто больш руку не цягне, ніхто не крычыць і не смяецца. А мне раптам захацелася зноў пабачыць іх рукі.
– У маёй сям’і ёсць трохкутнік – апошні ліст з фронту, напісаны дзедам. Вось ён… А праз некалькі месяцаў мая бабуля атрымала па ім пахавальную…А ў вашу сям’ю завітала бяда? Падніміце рукі, у каго нехта з родных загінуў на Вялікай Айчыннай вайне.
Ціха было ў класе. І ў гэтай цішыні асцярожна пачалі ўздымацца рукі…
Цішыню рэзка перарваў школьны званок. Нехта спытаўся:
– А што нам за ўрок?
– Усім “выдатна”!
З крыкам “ура!” школьнікі пабеглі на перапынак.
А вось так было заўсёды: і раней, і цяпер…
Некалі апаліла вайна сваімі вогненнымі крыламі Беларусь. Спатрэбіліся доўгія гады, немалая праца, каб адрадзіць разбуранае. Таму мы паважаем людзей, што ахоўваюць спакой нашай зямлі.
Стаяла цёплая майская ноч 1996 года. Дзесьці высока над зямлёй, пакідаючы бялёсы след, гудзеў самалёт. Цудоўныя моцныя крылы ў жалезнай птушкі. Маняўровая, хуткасная машына здольная выконваць самыя небяспечныя віражы.
За штурвалам вопытны пілот – падпалкоўнік Уладзімір Карват. Ён нарадзіўся восенню 1958 года ў Брэсце. Яшчэ хлапчуком Валодзя з замілаваннем углядаўся ў неба, марыў пра крылы, здольныя ўзняць яго над зямлёй. Закончыўшы ў Расіі лётнае вучылішча, вярнуўся ў родную Беларусь.