Свята пчалы

З усімі шчырэў i палонны немец,
густа мох накладаў
i часта хакаў.
Яму гаварылі:
— Старайся зараз, хай цябе немач,
Навошта паліў хату.
Немец бянтэжыўся i пярэчыў,
паказваў рукамі, што ён тут нявінен.
Уся талака невялікая
гарачую бульбу ела вечарам.
I на апошні вянец
імхом баравым клаліся
дымок ад агню
i цёплы туман,
што плыў з лугавіны.

*

Маці сталярыла i цяслярыла
без гэбля, без ватэрпаса.
Сякера была адна,
як доля ўдавіная, чэзлая.
З усяго, што можна было прыбіць
цвікамі іржавымі,
маці падлогу масціла,
калі аполак які вытыркаўся,
пад яго падкладвала трэску
або сякерай тупой
спадыспаду счэсвала.
Палавік, сатканы з розных акраўкаў,
падлога нагадвала —
дошкі з зялёных i сініх дзвярын,
a у кожнай сукоў,
як зор у Галактыцы.
Блішчала пяць фарбаваных дошак,
астатнія — аполкі шурпатыя.
Па іх было страшна ступаць
босымі нагамі.
Маці, відаць, цэлы гай
сярдзітых гальнёў сшаравала,
пакуль падлога зрабілася гладкая.

*

Газетамі покут спачатку абклеілі,
па часе — i усе чатыры сцяны
аж да запеччыка.
Багатыя дні выдаваліся —
хлеб i цыбулю лютую
запраўлялі алеем.
Газоўка хліпала вечарам.
Узыходзіла сонца — глядзела ў вакно,
вышэй падымался — другое лашчыла.
За глухой сцяной паўднявала яно,
а ў застрэшку мецілася насяліцца,
відаць, сваячка даваеннай ластаўкі.
Нарэшце
сонца ў пас пачало паўднявадь —
акно прарэзалі трэцяе.
Праз колькі год
сонца ў чацвёртым акне заходзіла.
Сталі вятры вераснёўскія
пасляваенныя яблыні трэсці...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Матчына хата,
для мяне
яна так i стаіць
у 1944 годзе...

*

Кожнай вясной,
калі раўчукі бягуць
і, як сярдзітыя вожыкі,
вухкаюць,
калі з-пад брылёў удалеч
круглым вокам глядзяць шпакоўні,—
матчына хата слухае,
ці ўсё на зямлі спакойна?
Вяз ачунялы дрэмле
стамлёным аленем рагатым,
сніць, што ён ужо ў лісце апрануты
з нізу да верху.
Сялянка сціплая —
матчына хата
пры самай дарозе ўдавее.

1963