Выбрать главу

...Не цёмная для яго ноч. Не замінае імклівы бег чуць усе лясныя шолахі, бачыць усе лясныя дзеі. Мякка кратае лапы знаёмы мох, звыкла адштурхоўваючы ад зямлі. Скок, яшчэ скок. Карагодам ідуць дрэвы, цягнуцца-варушаць сваімі галінамі. Але вырываецца ён з яго, бо імклівейшы за гэты карагод. Лягчэйшы за лагчынны туман. Мацнейшы за дубовы буралом. Гэта яго лес. Але побач з ім няма нікога. Дзе вы? Чаму я адзін? Гэта ведае чалавек, але не ваўкалак. Гэта быў яго лес. І з ім побач тады былі... Цені. Цяпер толькі цені, але цені з імёнамі і абліччамі. Што ведае ваўкалак? Нечалавечым болем адгукаецца ваўчынае выццё. Тое, што і чала­век. Таму што адчувае чалавечую адзіноту і роспач мацней за чалавека. І тады прыходзіць выратавальны сон...

Ад сну яго абуджае лес. Вяртае такая знаёмая лясная песня, памяць пра якую не змагло сцерці нават чорнае небыццё. Неўр не чуў яе безліч часу. Не чуў у той бездані няпамяці, якая адбірае ў любой смяротнай істоты ўсе зямныя ўспаміны. Але насуперак усім магічным скрыжалям, неўр памятаў сябе, а таму памятаў і песню. Песню, якая цяпер вітала яго нараджэнне.

Плыў над зямлёй спеўны лясны шолах. Пераліваючыся, ляцелі зыкі ад цёмных шатаў яго, неўравых, ялін. Яны, мудрыя, шапацелі пра сонца, сіняе бясхмарнае неба і зямлю, якая купаецца ў сонечным святле. Змрочныя яліны віталі гэты свет, хоць самі побач з яго жыццядайным святлом былі толькі сумнымі ценямі. Але гэтыя цені ведалі вялікую патрэбу святла. Вялікую патрэбу жыцця. Як і кожнае, яго, неўрава, жыццё было святлом. І лясная песня вітала новае жыццё.

***

Лясная песня вітала жыццё. Мудрыя лясныя яліны віталі неўрава нараджэнне. Так як калісьці ў мінулым жыцці славілі ягоную магію лясы Неўрыды. Удзячныя, калыхалі свайго чарадзея зялёныя шаты. І ведаў тады неўр, што стварае яго чары цёмны дух лесу, якому падуладная гэтая прастора. Неўр быў народжаны лесам, і таму ён сам, як і лес, быў цёмным. Непрадказальным у сваім чарадзействе, скрыт­ным у сваіх таямніцах, невядомым да апошняй мяжы сваёй сілы. І цяпер неўр памятаў, што ён цёмны, што ягоная магія бярэ вытокі ад лесу, а заспакоены ў глыбінях свядомасці ваўкалак — яго дарунак. Неўр гэта памятаў, але вітальная лясная песня не пазнавала яго, не бачыла сваім. Мудрыя яліны не памяталі. Яны нарадзіліся і ўвайшлі ў сілу пасля яго, неўравай, смерці.

Неўра тут не было. Зніклі бяскрайнія неўрыдскія лясы, здольныя ствараць чары і памятаць, дапамагаць і ўшчуваць, дзяліцца мудрасцю мінулага і веставаць будучыню. Тыя дрэвы мелі жывую душу, якую неўр адчуваў усюды, дзе ён быў. Адчуваў, калі хадзіў па сваёй зямлі, цягнучыся сваімі чарамі да яе магіі. Адчуваў, калі ладзіў мяжу апошняй абароны... Калі паміраў. І нават у небыцці непакорны лёсу чарадзей сніў пра свой лес. Лес быў ягоным лёсам. Лёс быў лесам. Але гэтыя яліны, мудрыя і задуменныя, былі толькі дрэвамі. Неўр быў у небыцці. Быў у незваротным, такім прагным імкненні жыць, калі істота пераступае мяжу жыцця і смерці. Неўр быў у мінулым жыцці. Але тут яго не было.

І няхай скаланае лес магія бессмяротнага, што сведчыць пра ягонае набліжэнне. З неўрам ужо не можа нічога адбыцца, таму што яго няма. Ён памёр і цяпер яго не будзе...

«Не будзе святла Вялікай Кветкі», — цягнецца да неўра Дзіваў голас. І хоць нікога няма побач, адчувае неўр нібы ўяўны позірк шэрых вачэй, у якіх пабліскваюць іскрынкі нябеснага агню. Хавае Дзівава магія ад неўра ўсю постаць бессмяротнага, але праз гэтую заслону агністыя вочы сына Сусветнага глядзяць на неўра, і не можа той схаваць ад усевідушчага свае думкі. І цяпер, магутны, прабіваецца той у нетры свядомасці смяротнага, адхінаючы неўраву магію.

«Не будзе святла Вялікай Кветкі», — паўтарае Дзіў, пыхкаючы блішчастымі нябеснымі пажарамі. Хвост нечакана хутка аплятае неўра, і вось ужо паднесены неўр хвастом, нібы рукою, да самых мудрых на свеце вачэй.

— Што? Дзіўны я? — пытаецца між тым бессмяротны. — А якім, ты думаў, павінен быць сын Сусветнага Змея, Першага бога гэтага свету? Але я не такі раўнадушны, як мой бацька. Я не такі ўсюдыпранікальны, як маладыя багі. Мае чары жывуць на ўсіх межах... і заўсёды, заўсёды залежаць ад волі і ўчынку самога смяротнага.

Бачыць неўр мудрасць і скруху вечнага жыцця, бачыць велічны спакой істоты, што роўная ўзростам з гэтым светам. Хаваюцца ў Дзівавай памяці абліччы тых смяротных, каго ён сустрэў за сваё бясконца доўгае жыццё. Твары, усмешкі, словы. Многа твараў, многа ўсмешак, многа слоў тых, хто даўно ў небыцці. І кожны самы маленькі ўспамін асветлены хваляй агню. Агню, які ў магіі ўсіх нашчадкаў Сусветнага азначае памяць. Дзіў памятаў усіх...

— Так, я памятаю ўсіх... усіх тых, каго сустрэў за сваё бессмяротнае жыццё. Іх не проста многа, іх — безліч. Ці разумееш ты мяне, неўр? Усіх, каго сустрэў, каму дапамог, з кім пазнаваў скарбы вялікага Сусвету. Усіх, каго страціў. Але я памятаю кожнага... І я не кляну сваю бессмяротную памяць, якая не губляе ніводнай драбніцы, хоць часам мне здаецца, што той, хто не мае смерці, асуджаны на вечнае нежыццё. Я памятаю іх усіх, таму што яны вартыя гэтага. І яны жывыя, пакуль я іх памятаю.