ЗГУБЛЕНАЕ СЛОВА,
ЦІ ЗДАРЭННЕ Ў АЎТОБУСЕ
Я павінен звярнуцца
да жанчыны.
І не магу, не ведаю — як.
«Дзяўчынай» яе не назавеш —
яна ж не афіцыянтка
і яна ўжо немаладая.
Звярнуцца: «Таварыш!» —
Але ж мы не на сходзе,
а ў аўтобусе,
і такі зварот гучаў бы занадта афіцыйна,
калі не казённа.
Я пачынаю злавацца.
Злавацца на сябе,
злавацца на мову.
Злавацца на слоўнік,
які паважна стаіць на паліцы,
а такога патрэбнага слова не мае.
Я пачынаю ў думках
сыпаць гром i маланкі
у адрас знаёмага мовазнаўцы,
які лічыць сябе вялікім вучоным,
а згубленае слова не можа адшукаць
ці знайсці новае —
калі такога слова не было...
Сказаць: «Грамадзянка?» —
хапаюся я за апошнюю, здаецца, магчымасць.
Але ж мы зноў-такі
не ў судзе і не ў міліцыі.
Я — не суддзя, яна — не падсудная.
Мы — у аўтобусе, мы — пасажыры.
Мы — проста людзі.
Мы — проста мужчына і жанчына,
і адзін з нас проста
хоча звярнуцца да другога...
— Прабачце, я да вас... як вас зваць!
— Мяне? Аляксандра Пятроўна...
ДРЭВА ЖЫЦЦЯ
Шуміць перад намі жыцця дрэва.
Як гэта дрэва паказваць трэба?
У чым, паэт, задача твая?
Абмаляваць стройнасць ствала?
Альбо захапіцца пышнаю кронаю,
да лістка перабраць яе?
Яшчэ прыгадаць: на галінку крохкую
салавей садзіцца, салавей пяе?
Можа, усё гэта і нядрэнна.
Але лісточкі — яшчэ не дрэва.
І раз бярэшся дрэва паказваць,
трэба, брат, рукавы закасваць.
Ты дзейнічаць, як хірург, павінен —
лезь да стрыжаня, да сэрцавіны.
З той жа настырнасцю агалі
карэнні, што недзе ў зямлі,
што спавілі ўлонне гліністае.
Не будзеш наіўным тады, як дзіця.
Спасцігнеш карэністае, галіністае,
вечназялёнае дрэва жыцця.
ТРОМБЫ
А. А. Куляшов
Пад сэрцам планеты —
тромб з атамных бомб.
Пад сэрцам паэта —
з трывог яго тромб.
Як ком снежны,
тромб першы расце.
Ад яго залежны —
другі расце пакрысе.
Змагацца б нядрэмна
з першым тромбам тым.
Ды вельмі дрэнна,
калі ненадзейны тыл.
Калі так зацята
стаіўся ўласны тромб
і пачынае заўзята:
«Ты што — супраць бомб?
Ты супраць цемры,
ты супраць зла, паэт?
Табе скрозь церні
бачыцца новы свет?
Ды ты не вельмі,
не вельмі старайся ты!
Я ў тваёй вене,
я — твой ненадзейны тыл...»
Аднойчы пад раніцу,
калі паэт шукае троп,
паэта па-здрадніцку
ашукае тромб.
Як звер драпежны,
згорнецца ў камячок
і зробіць свой непазбежны,
свой дзікі скачок...
І здасца паэту,
калі пацямнее ў вачах,
што нешта з планетай,
што здарыўся атамны жах.
* * *
Куды вядзе месячны след,
што свеціцца на вадзе?
Вядзе ён у дзіцячы свет,
у казачны свет вядзе.
Ну, а куды яшчэ вядзе
сцяжынка, што свеціцца на вадзе
усё ярчэй i ярчэй?
Да першай тваёй любві вядзе,
да светлых яе начэй.
АЗ, БУКІ І ВЕДЗІ
Сумна не ведаць нічога на свеце.
Жыць жыццём цёмных лясоў.
Жыць добры, аз, букі і ведзі!
Усе пачынаецца з вас, з азоў.
Бывайце, мішкі, каты ды мышкі.
Бывай, першабытны дзіцячы свет.
Дзень добры, першыя мае кніжкі!
Дзень добры, першы веласіпед!
Дзень добры, кніжкі мае другія
Дзень добры, трэція кніжкі мае!
Дзень добры, настаўнікі дарагія!
Вучыце! Мне ведаў не стае.
Вітаю цябе, настаўнік галоўны —
мае і ўсіхняе жыццё!
Я мала знаю, мой розум галодны,
галоднае мае пачуццё.
Галоднай прагай блішчаць мае вочы,
як вочы воўчыя ўначы.
Жыццё, наталі бляск ix воўчы!
Жыццё, наталі, напаі, навучы!..
Многа чаго я зведаў на свеце.
Стамілася цікаўнасць мая.
Дзе вы, аз, букі i ведзі?
Дзень добры, дзеці, —
гэта я!
* * *