Выбрать главу
Потым не стала мамы. Астыла наша гняздо. Ніхто не мыў там рамы, вокан не мыў ніхто.
Колькі святла навокал! А мама туды пайшла, дзе ні рам, ні вокан, дзе ні шкла, ні святла.
Не мыць ёй болей раму. Свята абходзіць маму. Святло абходзіць весняе. І — мае акно глядзіць на свет нявесела, пацьмянела яно.
ЗАМЕСТ ЭПІТАФІІ
Cпi, родная. Ты мала спала. Ты неспакойна спала на зямлі, дзе мала цішыні і ладу мала, і сны твае трывожныя былі. Cпi, родная. Ты мала спала. Дзяцей прыспіш — сама ўсё не спіш, усё глядзіш у цемнату, бывала, усё ўздыхаеш у начную ціш. Тады была вайна, гула навала, трымцеў начамі водсвет на сцяне, звінелі шыбы... І ты мала спала, сама не знала, спала ты ці не. Былі нястачы, крыўды, непарадкі. I усё будзіў, як злы нядрэмны пёс, цябе твой лес — лёс маткі i салдаткі, і працаўніцы ніцай лёс. Cпi, родная. Ты мала спала. Ты з дня ў дзень і з году ў год рук не складала — мала спала. Нас гадавала — мала спала. Была навала — мала спала, навала мінавала — мала спала. Ты знала больш бяссонніц і турбот. Тваім спакоем мала даражылі. Ты старажыла сон усёй зямлі, а твой, а матчын сон не старажылі, а твой, а матчын сон не сцераглі.
Cпi, родная. Ты мала спала. Нас гадавала — мала спала ты. Нас выпраўляла — яшчэ болей дбала, зноў не да сну табе было тады. Ах, дзеці! Як вы там, на свеце, дзеці! Штось загулі трывожна правады. Ну, хопіць, правады, гудзеці, не нагудзелі б вы якой бяды... Бяда прыйшла. I ты зусім не спала. Які там сон мог быць ужо тады! Ты мала спала і жыла ты мала — заўчасна памірала ў муках ты. Cпi, родная. Ты мала спала. Ты болей знала неспакой начны. Нас гадавала — мала спала, нас ратавала — мала спала, шмат працавала — мала спала, шмат бедавала — мала спала... Cпі, родная. Хоць там спачні.
* * *
Сціраюць з карты белыя плямы і адкрываюць мацерыкі не калумбы — калумбавы мамы, іхнія добрыя мацяркі: благаславенне матчына ix, малітвы ix за сыноў сваіх. І мір заключаюць не дыпламаты — па ix бы голас гарматаў не сціх, — а мутэр i мэр, маці i маты, добрая матчына воля ix. I рэвалюцыі — справа ix рук, прасцёртых роспачна i нема. З гронак матчынага гнева праліваецца кроў на брук.
* * *
He усе і не заўсёды вяртаюцца пчолы ў соты з ношаю сваёй — гінуць разам з ёй. Не ўсе дапаўзаюць мурашкі груз у мурашкі цяжкі, i птушкі па вясне не ўсе далятаюць, не. Упаў журавель на дасвецці, выбіўся з сіл i надзей... Toe ж i у нашым свеце, тое ж i у нас, у людзей.
ЖЫЛІ-БЫЛІ
Жылі-былі... Так пачынаюцца казкі. Задоўга да нас людзі жылі-былі. Справы рабілі, хацелі любві і ласкі, ірвалі краскі. I адышлі, адплылі. Жылі-былі... Словы гучаць эпітафіяй. Жылі-былі. I адышлі, адплылі. Толькі над намі лятаюць ix душы птахамі, толькі сляды ix цямнеюць усё на зямлі. Жылі-былі... Скончацца нашы краскі, справы i ласкі, скончыцца наш час. Жылі-былі... Так пачынаць будуць казкі. I гэтыя казкі будуць ужо i пра нас.
ВЯРТАННЕ
Я вяртаюся ў вершы пасля адсутнасці доўгай. Супакойся,сэрца! Сэрца, не тоўхай! Думаў, што пражыву, абыдуся без вас я, вершы. Ды пачаў галаву я без верша ў вешаць. Затужыла душа, затужыла, заныла. Пацягнула яе, як птушку з далёкага Ніла... Я вяртаюся ў вершы зусім не па славу паэта. Я вяртаюся ў вершы, i ёсць запаветная мэта. Я хачу расказаць ім, паведаць ім многа-многа з падарожжа манго, майго шляху зямнога. Гэта — нібы вяртанне ў родныя сэрцу мясціны, гэта — нібы вяртанне ў світанне, у свет дзяціны. З падарожжа майго, майго шляху зямнога я вяртаюся ў вершы — вядзі i вядзі, дарога!