ВЕРШЫ МАЕ — ПІСЬМЫ..
Я знайшоў вызначэнне
сваім вершам, —
тым, што напісаны,
і тым, што яшчэ не напісаны
і спеюць недзе ў нетрах
маёй душы.
Вершы мае —
гэта пісьмы.
Гэта толькі пісьмы.
Пісьмы ў мінулае,
пісьмы майму папярэдніку.
Я хачу ведаць, ці не мае
ён да мяне якіх прэтэнзій,
я хачу спытацца,
ці няма ў яго, мёртвага,
якой-небудзь крыўды на мяне, жывога
Вершы мае — пісьмы ў будучае,
пісьмы да маіх патомкаў,
я хачу ведаць,
помняць яны мяне
ці не помняць.
Я хачу ведаць,
ці памагае ім мой вопыт,
і хачу пакінуць ім
свой запавет
(у адносінах да патомкаў
вершы мае — духоўны запавет).
Вершы мае — мае пісьмы.
Маці, ты атрымоўваеш мае пісьмы?
Ці яны да цябе не даходзяць?
Ці, можа, я не так пішу адрас?
Я пішу: «Магіла маці».
А можа, трэба пісаць неяк іначай?
Можа, патрэбны нейкі іншы
больш дакладны адрас?..
Вершы мае — мае пісьмы.
Пісьмы людзям.
Тым, якіх я люблю
І якім не магу не сказаць,
як я іх люблю.
І тым, якіх я не люблю
і якім я павінен сказаць,
што я іх не люблю.
Вершы мае — мае пісьмы,
і пішу іх не для таго,
каб напомніць пра сябе,
каб напомніць аб сваім існаванні.
Не, я пішу, каб напомніць усім
аб нашым усеагульным існаванні,
каб усе помнілі
аб жыцці ўсіх.
Вершы мае — мае пісьмы.
І паколькі гэта так,
то я пішу іх недарэмна.
Проста вершы могуць не чытаць,
проста вершы могуць есці мышы.
А пісьмы —не.
У пісьмаў іншы зусім лес.
Вершы мае — мае пісьмы.
На адны я атрымаю адказ.
На другія адказ
будзе ісці доўга-доўга,
як ідзе на зямлю святло
ад далёкай зоркі.
Адказ можа прыйсці тады,
калі мяне ўжо не будзе.
Але гэта мяне не палохае.
Галоўнае, што такі адказ будзе.
Вершы мае — мае пісьмы.
А мне трэба напісаць безліч пісем.
Колькі на зямлі чалавек?
Мільёны? Мільярды?
Ну вось я павінен буду напісаць
мільёны, мільярды пісем.
Кожнаму чалавеку па пісьму.
А колькі людзей будзе на зямлі?
Цяжка сказаць?
Усе гавораць пра дэмаграфічны выбух?
Усё адно я буду пісаць ім.
І буду настойліва пісаць
сваёй маці.
Можа, якое пісьмо і дойдзе...
І буду настойліва пісаць пісьмы туды —
у тую сінюю прастору, тую далеч,
недасягальную майму зроку
і нават маёй свядомасці,
пакуль не прыйдзе адтуль адказ.
І калі гэты адказ
будзе ісці доўга вельмі,
як ідзе святло ад далёкай зоркі,
і калі ён прыйдзе тады,
як мяне ўжо не будзе,
то пашлюць мне адказ па адрасу,
па якому я пішу сваёй маці...
«З'ЯЎЛЕННЕ» (1975)
* * *
— Што значыць сапраўдным другам быць?
— Любіць.
— Што значыць аддана справу рабіць?
— Любіць.
— Што значыць дарогу ў жыцці не згубіць?
— Любіць.
— Што значыць зямное шчасце здабыць?
— Любіць.
З'ЯЎЛЕННЕ
З'яўленне зор і сонца ў вышыні.
З'яўленне сокаў з глыбіні карэння.
З'яўленне траў у веснавыя дні...
І вось маё, і вось тваё з'яўленне.
Як быццам бы дамовіліся ўсе —
глыбіні цёмныя і залатыя высі, —
як быццам бы сказалі ўсе: «З'явіся!»
І ты з'явілася ва ўсёй красе.
Як быццам нечакана ўсё было,
як быццам выпадкова.
А на справе
увасабленне гэтае наяве
чакалася, як ранняе святло.