Выбрать главу
Ты падыдзеш, усхваляваны, да акна, скажаш: «Добры дзень!» Добры дзень, веснавыя туманы! Добры дзень, веснавы прамень!
СТРАКОЧА САРОКА, СТРАКОЧА..
Стракоча сарока, стракоча. Аб чым расказаць яна хоча, другім, можа быць, і няўцям. А маці? О, ведае маці, аб чым гэта птушка на хаце шчабеча — быць скора гасцям. Другі дзень стракоча сарока. Пабегла дарога далёка, далёка за небакрай... І маці падоўгу з парогу маўкліва глядзіць на дарогу: «Хутчэй жа, сынок, прыязджай». А недзе на тую ж дарогу з глыбокай сардэчнай трывогай дзявочыя вочы глядзяць. І ў іх то надзеі іскрынка, то горкага суму слязінка — не можа яна не чакаць. Дзень трэці стракоча сарока. Пабегла дарога далёка, хтось едзе дарогаю той. Прыкмеціла маці сына, угледзела хлопца дзяўчына. Куды ж раней пойдзеш, хлапчына, — да маці ці любай сваёй?
* * *
Імчыць машына «хуткай дапамогі». Ратунак, пэўна, некаму нясе. Яе сірэна — як сігнал трывогі, і адкрываюць ёй дарогу ўсе.
І паставыя ў будках, кожны стрэчны, не зводзячы з яе вачэй, удачы будуць ёй жадаць сардэчна, у думках падганяць: «Хутчэй, хутчэй!»
Скароцяць пажаданнямі дарогу. Машыне, знаю, не спазніцца той... ...Вось так бы нам заўсёды біць трывогу, як толькі стрэўся чалавек з бядой.
* * *
Пад стукі вагонных калёс аб тых, незнаёмы чый лёс, аб новых дарогах-шляхах, нязведаных далях-краях узрушана думаецца.
Пад ціхае плёсканне хваль зарэчная мроіцца даль, — аб чымсь запаветным, сваім, аднойчы забытым зусім спакойна думаецца.
Пад посвіст зімовых завей аб дружбе, з якою цяплей, аб тых, хто ў дарозе брыдзе, аб новай вясне, што ідзе, хораша думаецца.
Пад весні зялёны шум праходзяць турботы і сум, — аб светлых з'явах зямных, аб добрых справах людскіх радасна думаецца.
І толькі калі кругом грукоча далёкі гром, аб лютай, жахлівай вайне, З дзяцінства што помніцца мне, трывожна думаецца
* * *
Многа ёсць на зямлі калек, на зямлі і ў маёй старане. Дажываць яны будуць свой век напамінкам жывым аб вайне.
У адных з ix няма вачэй, у другіх жа — рука адна. Ну, a трэцім яшчэ цяжэй: ім скалечыла душы вайна.
Яны з крыўдай глядзяць на свет. Ім кашмары сняцца ўначы. Рукі доўга лячыў лазарэт, а душу паспрабуй палячы.
І ад тых успамінаў і сноў паратунак — у веры адной, што вайна не паўторыцца зноў, не залье мірны дзень крывёй.
ШЧАСЛІВАЕ РЭХА
Мы моўчкі стаім на сонцам залітай паляне. Павевам сваім чаруе нас светлае ранне. Бялюткіх аблокаў сям'я павольна плыве па небе. Чакаю: сяброўка мая скажа мне зараз што-небудзь. Гарэза яна — як дзіця, на выдумкі, ой, майстрыха! Ды тут ад свайго пачуцця змянілася, стала ціхай. Уся яна — увага і слых, уся яна — захапленне. А вочы смяюцца — у іх іскрынкі якогась рашэння. На дыбачкі стала аж, рот акружыла далонькай. «Ты чуеш голас наш?!» — крыкнула звонка-звонка. І коціцца мігам адказ нядрэмнага рэха. Насустрач пабеглі ад нас раскаты вясёлага смеху. Смяецца каханка мая — рада находцы без меры. «Паслухай! Кахаю я, кахаю і ў шчасце веру!» «І я-я», — ёй уторыць гай. «І веру-у», — шчыра гукае. І нават птушыны грай на нейкі момант змаўкае. Прыціхлі ўсе: салавей, сініцы і берасцянкі — не чулі яны раней гаворкі маёй каханкі. Яна ж паглядзіць на мяне: маўляў, падзялі ўцеху. Ды зноўку задорна гукне свайму субяседніку-рэху. Смяюся я разам з ёй. І верым мы шчыра, як дзеці, што там, за зялёнай ліствой, знаходзіцца нехта трэці. І любай кажу я ўсур'ёз: «Не рэха табе адказала, а нечы шчаслівы лёс — шчаслівых наўкола нямала. Нехта, як мы, малады, радасны і прыветны прыйшоў раніцой сюды з марай сваёй запаветнай...» Смяецца сяброўка ў адказ сваім непаўторным смехам. Звяртаецца смех да нас шчаслівым раскацістым рэхам.