(яна ж Жыгуліна Фіатаўна).Сабралі карты, блакноты...Што яшчэ было трэба,што трэба было яшчэ ўзяцьу такую дарогу?Помню, у нейкай сувязія нагадаў Андрэю,што маці не раз мне казала,калі збірала ў дарогу:«Запас не чыніць бяды».Андрэй паўтарыў тыя словыі дадаў у адказ,што амаль такое жчуў ён ад сваёй маці,якая казала яму:«Зімою без тарбічкі,а летам без аблічкі(без торбы і вопраткі, значыць)з дому не выходзь...»Так прыгадаўшы матак,балгарскую і беларускую,нібы бласлаўленне ўзяўшы,крануліся ўрэшце мы.Мы рушылі на ўсход,да Чорнага мора, да Варны(пад Варнаю вёсачка Яварава,дзе нарадзіўся Андрэй).Мы ехалі. па зямлі,якая была для другароднай, а для мянеяшчэ была тэра інкогніта,ды ўжо адкрывалася мне.Андрэй дзяліўся са мнойусім, што меў на радзіме.Дзяліўся сінім небам,зялёнымі горнымі схіламі.водарам руж у даліне,мясцінамі гістарычнымі,лавандавымі плантацыямі,помнікамі i крыніцамі(яны ў Балгарыі разам),дзіцячымі ўспамінамі,садамі i вінаграднікамі,песнямі гайдуцкімі,вёскамі i гарадамі,пяскамі залатымі,зорамі балканскімі,мілагучнымі трэляміварненскіх салаўёў...Дзяліўся ўсім, што меўён на сваёй радзіме.(«Ты будзь як магнітафон,ты толькі слухай, запісвай,а я расказваць буду,паказваць буду табе...»)Дзяліўся ўсім, што меў.І абяцанай чарэшняй,што якраз падаспелада нашага падарожжа.Калі прытамляў крыху рух,зганялі наўзбоч машыну,а самі лезлі на дрэвы(Андрэй тут паказваў прыклад),і такім натуральным,такім першабытным чынаммы здабывалі чарэшню,свежую, сакавітую,елі ўдосталь, усмак.(Нямала ёсць перавагу тым птушыным спосабездабывання ежы.)Добра падмацаваўшыся,заадно — наталіўшы смагу,заадно — крыху адпачыўшы(вось што такое чарэшня,калі есці проста з дрэва!),ехалі мы далей...Андрэй дзяліўся ўсім,што толькі меў на радзіме.А меў нямала ён.Калі праязджалі праз вёскуз назвай такой славянскай —Жытарава (ад «жыта»),ён мне з усмешкай сказаў:«Толькі ў гэтай вёсцыЎ мяне не менш як паўсотністрыечных дзядзькоў i цётак,стрыечных братоў i сясцёр...»Ехалі мы далей.Андрэй з усмешкай той жаi крыху больш шматзначнайсказаў: «У наступнай вёсцызробім маленькі прыпынак,і я цябе пазнаёмлюз дзядзькам сваім адным.З усёй сваёй раднёю,як ты ўжо здагадаўся,я не змагу пазнаёміцьпры ўсім маім жаданні.Ды з гэтым сваім дзядзькам,з кавалём i вінаградарам,з цёзкам сваім Андрэем,з Германавым Андрэем,хачу пазнаёміць цябе...»Германаў, той, што дзядзька,сустрэў нас каля хаты,новай, дагледжанай, чыстай(не хата, а заглядзенне!),павёў у хату нас,гасцінна паставіў чарэшань(так, гэта былі зноў яны!):«Частуйцеся на здароўе».І тут жа спытаўся ў мяне,з пляменнікам любым сваімпа-змоўніцку пераглянуўшыся:— Ну, як Балгарыя наша?Відаць, спадабалася вам?— Ці спадабалася? Дзіва што!Яшчэ б ды не спадабацца! —пачаў я з захапленнем. —Такі цудоўны край!Такі разнастайны, багаты!Чаго ў вас толькі няма!У вас i горы, i долы,і вінаград, i чарэшня...— І ёсць усе поры года! —узяў падхапіў нечаканаГерманаў, той, што старэйшы,і, глянуўшы зноў на пляменніка,у тым жа тоне дадаў:— Ёсць усе поры года,усе чатыры сезоны:зіма, вясна, лета, восень...Я тут крыху апешыўад такой павароткі тэмы.Збянтэжана глянуў на сябра:«Давай выручай, калега!»На дзядзьку глядзеў запытальна:«Жартуе ён ці ўсур'ёз?»А той з усмешкай гуллівайглядзеў на нас з Андрэем:якое, маўляў, уражаннеробіць яго «дасведчанасць»,робяць словы яго?Трэба было мне змірыццаз тым, што ў сваім захапленніузяў я занадта высока,што трэба збавіць пафасхаця б на паўтона ніжэй.— Ну так, — працягваў я,падладжваючыся пад жартоўны,пад гуллівы тон балгарына,з якім, як я зразумеў,трымаць трэба вуха востра. —Ну так, усё ў вас ёсць,ёсць усе поры года.Узяць вось, напрыклад, лета.Слаўнае лета ў вас...— І слаўная будзе восень, —працягваў гульню сваю дзядзька,мы маем у наяўнасцічатыры выдатных пары.— Усе чатыры сезоны, —не вытрымаў i пляменнік, —у нас як мае быць!— І усе чатыры вятрыдзьмуць у вас паўнацэнна? —працягваў я далей.— Ну так, ну так, вядома...Вятры ў нас проста на славу.— Вятры, i сонца, i дождж...— I, значыць, круглы годвам ёсць чым ганарыцца?Ёсць радавацца чаму?— Так, так, i мы гатовыпа-братняму з вамі дзяліццабагаццем усім сваім,як гэтаю чарэшняй...Так жартавалі мыў вясковай балгарскай хаце,чыстай такой, такой светлай,гасціннай i мудрай такой.Так я гасцяваў на зямлісябра свайго Андрэя,так я адкрываў яелюдзей, прыроду, надвор'е...Прыгадваў я потым не разтой жарт старэйшага Германаваі думаў аб тым, што ённаўрад ці хацеў пакеплівацьз майго адкрыцця Балгарыі,з турысцкага ззяння майго.Не меў ён і намерурабіць мне, госцю, праверкуна здольнасць валодаць гумарам,які назіраў я там скрозь.Калі я не памыляюся,тлумачыцца ўсё прасцей.Вуснамі дзядзькі паэта,каваля і вінаградара,смяяліся, гаварылісялянская прастадушнасць,душэўнае тое здароўе,адна з умоў якога —чуццё прыроды роднай,глыбокая злітнасць з ёй.Ну, і, вядома, быў гумар,што так уласцівы балгарам(стагоддзі турэцкага рабстване дасягнулі свайго!).Ну i, вядома, былалюбоў да роднай краіны,і да яе прыроды,і да пагоды яе.І я з сваёй Беларусі,то снежнай, то зялёнай,то сонечнай, то дажджлівай,багатай таксама на ўсё, —сардэчнае шлю прывітаннемаім сябрам балгарскім,двум Германавым Андрэям,пляменніку і дзядзьку,пісьменніку і кавалю.Жадаю ім, каб спорна,каб добра, каб паўнацэнназмяняліся поры года,каб ім у жыцці спрыяліусе чатыры сезоны,усе чатыры вятры!