Пад вухам у яго, немаведама адкуль з’явіўшыся, за ўзровеньзумкала пчала. Ён не стаў адмахвацца ад яе, наадварот — слухаў: яна быццам снавала яго супярэчлівыя гарачыя думкі і агучвала іх пранізлівым цягучым гулам. Але адкуль яна ўзялася? Тут жа — самая вайна. Няхай бы ляцела на луг за Дняпро, у раздолле красак, і там старанна, як гэта могуць толькі пчолы, рабіла сваю адвечную высакародную справу… Пчала памітусілася каля твару, апусцілася на белую дзяцеліну на ўзмежку. «Гэта яна каля мяне — што я, пагаліўшыся, паадэкалоніўся»,— абыякава, як пра штосьці далёкае і нерэальнае, падумаў ён.
А перад вачамі гайдалася ніва.
Даўным-даўно ён бачыў такое поле. Чацвёра яны — маці, сястра Тоня, брат Пеця і ён — ішлі ў недалёкі пасёлак пагасцяваць у знаёмай шахцёрскай сям’і, куды запрасіў іх добры бацькаў знаёмы. Абапал дарогі раскінуўся прывольны ўкраінскі стэп. Маці тады сказала ім: «Глядзіце, дзеці, і запамінайце. Каб у нялёгкую мінуту калі пабачыць такое поле, не маючы яго перад вачамі. Жыве чалавечая душа хлебнай ніваю — то мацнее і прыгажэе…» Яны глядзелі ў стэп, а аднекуль здаля, вокам не дастаць, ледзь чутна даносіліся мілагучныя пералівы царкоўнага звона: бом-дзінь, бом-дзінь, бом-дзінь… Ён не заўважыў, як прыгажосць і чыстата гукаў зачаравалі яго, узрушана і прагна слухаў. Яму тады падалося, быццам гэта кружыла над зямлёю якаясьці нябачная, казачнай красы птушка. Маці, відаць, зразумела яго душэўны строй і сказала: «Тата ваш гаварыў, што прыйдзе час, і такі малінавы перазвон будзе разносіцца над зямлёю з асяродкаў новай, пралетарскай культуры».
«Тата-тата!.. Дзе ён, той малінавы звон з асяродкаў пралетарскаь культуры?» — неспадзявана вырвалася ў Пятроўскага, быццам бацька быў тут вось, побач з ім ускрай гэтай жытняй нівы. I яму да нясцерпнасці закарцела неверагоднае — каб адтуль, дзе рваліся снарады і міны, вуха замест гэтых злавесных гукаў улавіла паўзабытае бом-дзінь, бом-дзінь, бом-дзінь…
За спіной пачуў крокі. Колесаў? Не, ад’ютант не так ступае — шпарка, борзда. А тут — размашыста, цяжка. Азірнуўся — начальнік палітаддзела Воранаў…
Палкоўнік падышоў, казырнуў.
— Быў у палявым шпіталі ў Старой Рудні, таварыш камкор. Шмат там нашых параненых.
«Старая Рудня!» — мільганула, як ластаўка чырканула крылом, у Пятроўскага думка. Ён адчуў: нешта няяснае, але ўчэпістае, звязанае з назвай вёскі, жыло глыбока ў памяці. Ды не стаў шукаць пра тое ўспамін у далечы гадоў — не па часе яно цяпер было. Спытаў:
_ Дзе размясціўся шпіталь?
— У калгасным садзе. Ускрай саду — шырокая ліпавая алея, у ей і раскінулі палаткі.
— Які настрой у параненых?
— Як вам сказаць, таварыш камкор? Хворыя людзі: раненні, кантузіі… Але галоўнае ж, канешне, што глыбока турбуе ўсіх — падзеі на фронце. Калі ў агульных рысах — дык настрой вызначаецца, я сказаў бы, наступленнем. Гучалі і запальчыва-рашучыя галасы: цяпер мы яму, фашысту праклятаму,— у хвост і ў грыву. Чулася і ўпартая насцярожанасць: паранены звер — ён шалее, сябе не чуе… Словам, розны настрой.
Пятроўскі і Воранаў памалу крочылі дарогай уздоўж поля. Воранаў дастаў з кішэні бліскучы партсігар, шчоўкнуў крышкай. Аднак папяросу не ўзяў, чамусьці таропка закрыў партсігар і сунуў назад у кішэню.
— I такое чуў. Стаім мы з начальнікам шпіталя пад ліпай, размаўляем, а з палаткі галасы: «Загояцца твае ногі, Зыблеў, а к таму часу, глядзіш,— і вайна скончылася. Вернешся дадому — і зажывеш мірным шчаслівым жыццём. Ажэнішся. Толькі глядзі, дзяўчыну бяры самую прыгожуюі ў свеце».— «Скажаце, таварыш старшына,— у свеце. А можа, самая прыгожая — дзе ў Англіі, Іспаніі ці Амерыцы!..» — «Запомні раз і назаўсёды: самая прыгожая там, дзе табе жаніцца… I ведаеш яшчэ, што дзед мой казаў?» — «Ну як жа, таварыш старшына, не ведаць! Пра тое, што дзед ваш казаў, у газетах пісалі».— «А дарэмна не пісалі, пра такое трэба пісаць. Ён казаў: «Сцеражыся, чалавеча, агню, вады і благой жонкі». Так што, Зыблеў, выбірай такую, каб прыгожая была, як артыстка Ала Тарасава, і добрая каб — як Таццяна Ларына. Паняў?» — «Во-во, якраз і кінецца яна такая да маіх мыліц». — «Маўчы, Зыблеў, нічога ты не цяміш. Калі яна прыгожая, добрая, дык будзе і разумная, высакародная. Як княгіня Марыя Мікалаеўна Валконская, ну тая, што за мужам, сасланым на катаргу дзекабрыстам, паехала ў Сібір… Яна зразумее і сэрцам, і розумам, што ты за святое дзела пацярпеў. Паняў, Зыблеў?..»
Далёка, ледзь чуваць было, застрачыў кулямёт. Яму доўгай чаргою азваўся другі. Яны нібы нагадалі адзін аднаму пра сябе і змоўклі.