Нарэшце Максім прыехаў пад сваю размаляваную ў вясёлыя колеры панэльку і адразу выйшаў з машыны. Хацеў схадзіць у краму, бяз дай прычыны, проста каб забіць час чымсьці, але пасаромеўся ісьці прапахлым рыбаю й вогнішчам. “Глупства, дахаты трэба”.
Ён расчыніў багажнік, прыўзьняў торбу й пацягнуў пакунак зь ляшчом. Згортак вываліўся на траву. Максім адышоў на пару мэтраў. “Ладна, ладна, я сраку малому мыю й нічога. Проста рыбіна”. Максім замкнуў машыну, схапіў пакунак.
Ціха, як кожны малады бацька, адамкнуў дзьверы. На мяжы шэпту паклікаў Марыю. Але яна не адгукнулася. Ён сьцягнуў боты. На кухні жонкі не было. У пакоі спаў Ян. Тата ня стаў цалаваць ці кранаць сына, вярнуўся на кухню. Дастаў тэлефон. Прапушчаных і паведамленьняў не было. Максім хутка скінуў адзеньне і ўзяў душ. Выйшаў у вітальню і шчыра, але ўпаўголасу вылаяўся. Спачатку трэ было разабрацца з рыбінай, а ўжо пасьля мыцца.
Максім зьняў усё са стала й заслаў яго чорнымі пакетамі для сьмецьця. Знайшоў пад мыйкаю рэклямныя газэты, выклаў іх у некалькі столак над пакетамі. Акно было адчынена. Максім уключыў яшчэ й выцяжку. “Ну, з богам!” – падумаў ён і жартам перажагнаўся. Зьняў слой плястыку зь ляшча, другі, вываліў рыбіну на стол.
Лешч лёг ідэальна, заняўшы амаль усю стальніцу. На ягонай лусцы ўсё яшчэ заставаўся попел. Колер рыбіны быў чорна-чырвоны. Хаця пах быў невыносны, выглядала рыбіна манумэнтальна, нібыта бронзавы, счарнелы помнік цяжарнаму гарбачу.
Максім знайшоў у ваннай белую прасьцінку і закрыў рыбіну па шчэлепы. Падумаўшы, паклаў ёй пад галаву згорнуты ручнік. Ледзь ня ўголас расьсьмяяўся. Падумаў, што яшчэ б паставіць сьвечку, але гэта ўжо магло раззлаваць Марыю. Лешч зрушыў вокам і выгнуў тулава. Але праз сэкунду страціў прытомнасьць. Папраўляць бялізну не прыйшлося. Максім доўга адмываў рукі ў ваньне.
У пакоі ўзяў сына на рукі і разам зь ім лёг на канапу, падклаўшы яму пад голаў пялюшку. Малы не прачнуўся. Максім пагладзіў яго пальцам па шчацэ. Панюхаў палец. Паху нібыта не было.
“Калі ты вырасьцеш, я абавязкова раскажу табе пра гэтую рыбалку. Пра тое, як я цягнуў яго, што твайго тапельца. Як дзядзька Віталь ускочыў у ваду й ледзь не патануў. Як да нас прыходзіў мядзьведзь – аматар піва. Як у нас ледзь ня скралі вуды. Але найбольш я буду апавядаць табе пра ягоны колер. Падобны да сьвежавылітай медзі, да адшараванай да бляску джэзвы, што стаіць на белым пяску ў недарагой праскай кавярні. Я бачыў такую, у старога турка. І вочы турка былі падобныя да вачэй ляшча, такія ж круглыя, вялікія й рухавыя. Як я ледзьледзь ня выпусьціў рыбіну, але твой дзядзька Віця дапамог мне ў самы адказны момант. А ты будзеш сьмяяцца й казаць, што не бывае такіх ляшчоў, што я падманваю цябе, як падманваў зь Дзедам Марозам. Але тады дзядзька Віця выцягне тэлефон і пакажа табе фотаздымак. Ты будзеш сьмяяцца ды есьці марозіва. А можа быць, тады зьявіцца нешта смачнейшае за марозіва. Тое, што будзе выклікаць больш добрага настрою, штосьці такое, што будзе халодным у сьпёку, але ад яго ніколі і ні ў кога ня будзе ангіны. І ты будзеш ісьці шчасьлівы, нават ня ведаючы, што гэта такое – ангіна. Слухаць нашыя казкі. Казаць, што ніколі не магло быць такога часу, калі прыходзілася хварэць, але калі тэмпэратура – гэта як пад сонейкам у сьпякотны дзень, ты ня супраць і ня бачыш нічога страшнага. Ты б хадзіў зь ёй у школу, бо там самае лепшае месца на сьвеце, а ў сьпякотны сонечны дзень там было б яшчэ лепей”.
Максім яшчэ раз дакрануўся пальцамі да шчакі сына.
“– А што, тата, праўда, што калісьці людзі паміралі? – запытаеш ты. – Так, – адкажу. – Вам яшчэ раскажуць у школе. Мог памерці і я, і дзядзька Віктар, і нават мама магла памерці. Шмат хто памёр. Тысячы й тысячы людзей памерлі без усялякага сэнсу. Проста таму, што нічога не маглі з гэтым зрабіць. Але сьмерці больш няма. Табе раскажуць пра гэта ў школе. На гісторыі. Ці як там гэта цяпер у вас называецца. А яшчэ людзі старэлі. Цяжка патлумачыць. Але валасы ў іх рабіліся белымі, а скура абвісала. Зубы вывальваліся і больш не расьлі. І на тое, каб дайсьці да тваёй школы, у старога мог сысьці цэлы дзень. Табе ўсё раскажуць. І ўсё гэта цябе зьдзівіць. Ты будзеш доўга абмяркоўваць гэта зь сябрамі. І пра ляшча ім таксама раскажаш. Раскажаш ім пра ўсё. І яшчэ праз шмат-шмат гадоў. Ня ў гэтай галяктыцы. Далёка адсюль ты ўзгадаеш маю гісторыю і зьвяжасься са мною звышсьветлавой сувязьзю. – Як ты? – Спаў. – Прабач, я ня ведаў, дзе ты. – Мы з мамай у Малым Воблаку, тут плюс шэсьць да стандартнага зямнога часу, але тэлефануй, калі хочаш. – Вы амаль дома. А ў мяне таксама плюс шэсьць, але ня сьпіцца. Я што. Ты помніш, калі мне было пяць ці шэсьць, ты апавядаў мне пра ляшча? – Помню, помню. – Ты праўду апавёў? Я штосьці ўсё згадваў яго сёньня і вось думаю, што вы сьмяяліся тады. – Так, сыночку, гэта ж проста жарт такі быў. – Я засьмяюся. – Ну вы даяце, а я ж столькі гадоў верыў у твайго ляшча. Мы яшчэ пагаворым. – Тут вельмі прыгожа, – скажаш ты. – Прылятайце. – Мама сканчае парк, тыдзень ці два, ня больш. – А ты? – А я палюбіў рыбалку на гэтай плянэце. Выпісаў сабе ляшчоў зь Зямлі, але яшчэ не даслалі. – Ідзі ты. – Мы яшчэ пагаворым. І абодва пойдзем спаць, ты – на адным краі сусьвету, а я – на іншым. Усё будзе так. І ніхто ніколі больш не памрэ. І ні ў кога не застанецца апошняй соткі на невядома які час. І ніхто ніколі ня будзе ні да чаго змушаны. А потым ты раскажаш усім братам і сёстрам разам, як бацька падмануў цябе ў дзяцінстве. І ўсе будуць сьмяяцца. І вы вырашыце сабрацца ўсе разам. І зрабіць нам з мамай сюрпрыз. Сабрацца на Старой Зямлі, дзе нарадзіўся ты, і твае бацькі, і бацькі тваіх бацькоў”.