Вось — за старанне. (Дае Блазну манету.)
БЛАЗЕН
Якое ж тут старанне? Для мяне, гаспадар, спяваць — адна асалода.
ГЕРЦАГ
Тады хай гэта будзе за асалоду.
БЛАЗЕН
Сказана дакладна. За асалоду, гаспадарок, даводзіцца расплачвацца ўранні ці пазней.
ГЕРЦАГ
Даруй мне мае дары — і ў дарогу!
БЛАЗЕН
Хай засцерагае цябе бог меланхоліі ў тваёй меланхоліі, а кравец пашые табе камзол і штонікі з пералівістай парчы, бо і душа ў цябе непастаянная і пералівістая, як бляск апалу. Я б такіх адпраўляў у мора, каб ім там і гайдацца: то туды, то сюды. I было б для іх там вясёленькае падарожжа. Будзьце здаровенькі!
(Выходзіць.)
ГЕРЦАГ
Пакіньце нас і вы.
КУРЫЁ і СЛУГІ выходзяць.
А ты, мой хлопчык,
Яшчэ раз будзь гатовы з даручэннем
Наведаць тую каменную жорсткасць.
Маё каханне — скажаш ёй — вышэй,
Мацней і гарачэй за ўсё на свеце.
Мяне не спакушаюць — растлумач ёй —
Ні плошча земляў у пасаг, ні тое,
Што ёй, шчаслівіцы, сама прырода
Ўдзяліла шчодра,— гэта мне ўсё роўна,
Як і ўсё роўна шчасце. Дасканаласць
Красы з характарам яе — вось цуд,
Якім мой дух палоніць іхні кут
I вабіць да яе — у тым прычына.
ВІЁЛА
Але ж, калі ўзаемнасцю дзяўчына
Не можа адказаць?
ГЕРЦАГ
Такі адказ
Я не прыму: для графа ён не ветлы.
ВІЁЛА
А вы прыняць павінны, ваша светласць.
Дапусцім, што якаясьці жанчына
Кахае вас, душу па вас раняе,
Як вы па той Алівіі, тым часам
Вы раўнадушны да яе і нават
Сказалі ёй аб тым. Яна ж павінна
Прыняць адказ ці не? Ну, як,нармальна?
ГЕРЦАГ
О неба! Хлопчык мой, недапушчальна,
Каб кволы стан жанчыны мог стрываць
Такі напор страсцей, як тут, у сэрцы,
А ў ім — вулкан пачуццяў. Іх каханне —
Не бунт крыві, а апетыт, патрэба,
І варта толькі задаволіць голад,
Як у жанчын адразу ж наступае
Апатыя і грэблівасць ад сыці.
Маё каханне — гэта голад мора,
Яно няўтольнае, і параўнання
Між тым, як я Алівію кахаю,
I тым, як быў бы я другой каханы,
Няма, не можа быць!
ВІЁЛА
ГЕРЦАГ
ВІЁЛА
А тое, як кахаюць
Жанчыны. Вернасць іх жаночых сэрцаў
Такая ж, як і ў нас. У майго бацькі
Была дачка. Яна кахала так,
Што, выпадкам, калі б я быў дзяўчынай,
То пакахаў бы вас не менш аддана.
ГЕРЦАГ
Цікавая гісторыя, расказвай!
ВІЁЛА
Цікавая, ды сумная: пачуцці
Яна таіла моўчкі. Так да часу
Бутоны тояць вусень. Жар кахання
Паліў яе знутры, і паступова
Згасаў румянец шчок. Яна ў маркоце
Пазелянела, зжоўкла і застыла,
Як статуя Пакорнасць над магілай,
I ўсё ўсміхалася. Ці ж гэты прыклад
Не лепшы доказ шчырасці кахання?
Мужчыны — мы падатлівы на клятвы,
На абяцанні. Словы ж — мітусня,
А капанеш глыбей — адна хлусня.
ГЕРЦАГ
Я слухаю, а сэрца ў заміранні:
Што ж, бедная, й памерла праз каханне.
ВІЁЛА
З сыноў і дочак я адзін застаўся,
Хоць, можа быць... Дык мне ісці яшчэ
Да вашай мілай?
ГЕРЦАГ
Так, ідзі, хутчэй
Спяшы, аддай дарунак. Да спаткання!
Скажы — не адступлю ў сваім каханні!
Выходзяць.
СЦЭНА V
Сад Алівіі.
Уваходзяць сэр ТОБІ, сэр ЭНДРУ і ФАБІЯН.
СЭР ТОБІ
Смялей — за мной, сіньёр Фабіян.
ФАБІЯН
Іду, а як жа. Калі я прапушчу хоць крупінку такой пацехі, дык няхай мяне на смерць абварыць панурая меланхолія.
СЭР ТОБІ
Не дзіва. Хіба ж ты не быў бы рады пабачыць публічнае пасмешышча з таго скупога нягодніка і падбрэхіча?