Выбрать главу

МАЛЬВОЛЬЁ

«...з нейкім там «Чыкчырыкам» — сэрам Эндру»...

СЭР ЭНДРУ

Я адразу здагадаўся, што гэта пра мяне, бо многія завуць мяне дурнаватым.

МАЛЬВОЛЬЁ

А тут што за папера? (Падымае з долу пісьмо.)

ФАБІЯН

Наша ўзяло — трапіў у сіло!

СЭР ТОБІ

Цішэй вы! Маліцеся, каб дух весялосці падшыхнуў яго чытаць знаходку ўголас.

МАЛЬВОЛЬЁ

Каб я так жыў,— гэта почырк маёй мілэдзі: яе «элі», яе «эры», так яна выводзіць вялікае «эн». Не можа быць ніякага сумнення — гэта яе пачырк.

СЭР ТОБІ

«Яе «элі», яе «эры». Што ўсё гэта значыць?

МАЛЬВОЛЬЁ

(чытае)

«Невядомаму каханаму разам з маімі найлепшымі пажаданнямі». О, дык гэта ж адзін з яе любімых эпісталярных зваротаў — з вашага дазволу, воск. Так, так — асцярожненька. (Распячатвае канверт.) I пячатка яе — камея Лукрэцыі. Пісьмо ад яе, ад яе! Да каго ж бы яно магло быць, цікава?

ФАБІЯН

Узяло за пячонку і за ўсё іншае нягодніка!

МАЛЬВОЛЬЁ

(чытае)

«Я палонена тайком. Кім жа? Юнаком? Імя — тайна пад замком! Вусны — пад замком».

«Імя — тайна пад замком!» Што ж тут далей? Памер таксама вершаваны, але ўжо іншы. «Тайна пад замком». А што, там, пад замком — тваё імя, Мальвольё?

СЭР ТОБІ

Не пад замок цябе, а на шыбеніцу, смярдзючы барсук!

МАЛЬВОЛЬЁ

(чытае)

Магла б я тым, якога сэрца любіць, Камандаваць, ды што зраблю з сабой, Бо, як Лукрэцыю — кінжал, Мяне загубіць Мой мілы М. О. А. Ё.— абраннік мой.

ФАБІЯН

Нейкая напышлівая лухта!

СЭР ТОБІ

Хітрушчая шэльма — гэта Марыя, скажу я вам.

МАЛЬВОЛЬЁ

«М. О. А. Ё.— абраннік мой». Хто ж ён такі? Пачакайце, дайце падумаць. Дайце, дайце мне падумаць!

ФАБІЯН

Ох і ядавітага ж зелля яна яму падкінула!

СЭР ТОБІ

I з якой прагавітасцю гэты сцярвятнік на яго накінуўся!

МАЛЬВОЛЬЁ

«Магла б я тым, якога сэрца любіць, камандаваць». О так, яна можа мной і камандаваць, і распараджацца, я ёй служу, яна мая гаспадыня. Што ж тут можа быць незразумелага для чалавека з ясным розумам? Але вось канец — што можа азначаць гэтая расстаноўка літар не ў алфавітным парадку? Ах, каб я толькі мог знайсці ў гэтай шарадзе што-небудзь падобнае на сваё імя. Ціха, ціха — М. О. А. Ё.

СЭР ТОБІ

«Эм», «о» — шукай, шукай! Збіўся з следу, сухарлявы доберман-пінчар!

ФАБІЯН

Нічагуткі, гэты сабачка-сышчык знойдзе: у яго нюх, як у ганчака на лісіным тропе.

МАЛЬВОЛЬЁ

«М» — Мальвольё. «М» — о, эўрыка! З гэтай літары пачынаецца маё імя.

ФАБІЯН

А, што я казаў? Востры нюх заўсёды верне выжлятніка па згублены след.

МАЛЬВОЛЬЁ

«Эм» — супадае, але ў далейшым паслядоўнасць парушаецца. Чаму «О», а не «А»? Тут яўная загваздка. Чаму тут «О»?

ФАБІЯН

Для эфектнага фіналу, спадзяюся?

СЭР ТОБІ

Безумоўна, а калі не, то я вымешу з яго гэтае «о» кіем!

МАЛЬВОЛЬЁ

Ага, яшчэ ж у канцы і гэтая галосная «Ё».

СЭР ТОБІ

Так, так, брат, галосная табе ў канцы будзе — загалосіш і зацяўкаеш на ўвесь свой сабачы голас.

МАЛЬВОЛЬЁ

М. О. А. Ё.? У гэтай другой страфе намёк не такі, як у першай, і ўсё-такі, калі тое-сёе пераставіць ды прыціснуць адно к аднаму, дык сэнс можа схіліцца і да мяне, бо кожная ж з гэтых літар уваходзіць у напісанне і майго імя. Ціха, ціха! Тут ужо ідзе проза. (Чытае.) «Калі гэта трапіць у твае рукі, задумайся. Зоркі майго лёсу паставілі мяне вышэй за цябе, але ты не бойся вялікасці: адны вялікімі нараджаюцца, другія велічы дасягаюць, а трэцім веліч даруецца. Твой лёс прасцірае да цябе рукі; няхай жа твая кроў і дух прымаюць іх у абдымкі, а сам ты, каб прызвычаіцца да таго, чым можаш стаць, скінь з сябе сваю пакорную скуру і з’явіся на свет новым і свежым. Праяўляй непрыязнасць да сваяка, рэзкасць — да слуг; няхай твой язык загадвае па-дзяржаўнаму; прымі на сябе маску выключнай важнасці. Гэтыя парады дае асоба, якая ўздыхае па табе. Прыгадай, хто хваліў твой убор, калі ты быў у жоўтых панчохах; хто жадаў засёды бачыць цябе ў панчохах лімоннага колеру і каб чорныя стрыпкі на тваіх панталонах былі завязаны накрыж. Прыгадай гэта ўсё, кажу я табе. Дзейнічай смялей — і ты ўсяго дасягнеш, калі толькі таго пажадаеш. Калі ж не захочаш, то я, як і раней, буду бачыць у табе толькі слугу — аднаго з чэлядзі, які не варты дакрануцца нават да пальчыкаў фартуны.