ТРАНЬЁ
Ды вам жа тут з-за кожнага вугла,
Як мантуанцу, беднаму паяцу,
Смерць пагражае — куля ці страла.
Ваш мантуанскі герцаг пасварыўся
За нешта з нашым, наш жа жываглот,
Каб дапячы вам і каб разарыўся
Ваш край, ён загадаў увесь ваш флот
Знянацку захапіць — усе карветы...
Мне дзіўна, што не чулі вы аб тым;
Хоць вы і нетутэйшы, ды аб гэтым
Усюды ўжо даўно вядома ўсім.
ПЕДАНТ
Авой-авой, сіньёр, дык я ж загінуў.
Мне тут па фларэнтыйскіх вэксалёх
Належыць доўг, працэнты з палавіны...
ТРАНЬЁ
Я спачуваю вам, сіньёр, дальбог,
I ад душы хачу вам даць параду.
Скажыце мне, вы ў Пізе не былі?
ПЕДАНТ
Быў, быў, сіньёр,— у госці ездзіў к брату;
Славуты горад — вежа, караблі,
I ўлады не скупяцца на прыёмы.
ТРАНЬЁ
Вам там сіньёр Вінчэнц’ё не знаёмы?
ПЕДАНТ
Старэйшына гандлёвае канторы?
Купец магнат? На жаль, у іхні дом
Я не хадзіў, а чуў аб ім замнога.
ТРАНЬЁ
Ён бацька мой, і шчыра вам скажу:
Вы так падобны да майго старога.
Б’ЁНДЭЛА
(сам сабе)
Як малако — на бурую іржу.
ТРАНЬЁ
Аддаючы даніну падабенству,
Я вам, сіньёр, гатоў дапамагчы,
Каб вас уратаваць. Мяне з маленства
Спагадваць людзям бацька прывучыў.
Для вас, скажу я,— танна і сярдзіта
Быць двайніком Вінчэнц’ё ў гэты час.
Пад іменем яго, з яго крэдытам,
Вы, можа быць, паселіцеся ў нас?
Старайцеся трымацца ў ролі брава.
Вы разумееце мяне, сіньёр?
Жывіце і спраўляйце вашы справы.
Ну, як — згаджаецеся? Угавор?..
ПЕДАНТ
Я згодны. Цэлы век вам буду ўдзячны.
Вы ж мне жыццё і волю збераглі.
ТРАНЬЁ
Дык пойдзем. I самому хлеб той смачны,
Што з бедаком у горы падзяліў.
Між іншым, я звяртаю вашу ўвагу:
Мой бацька неўзабаве будзе тут,
Каб даць гарантыю майму пасагу
I вынесці апошні свой прысуд
Па справе сватаўства майго да меншай
Дачкі Баптысты. Рушым жа, сіньёр.
Шчэ будзе часу — гутарку завершым,
А зараз трэба вам змяніць убор.
Выходзяць.
СЦЭНА III
Пакой у доме Петруч'ё.
Уваходзяць КАТАРЫНА і ГРУМ'Ё.
ГРУМ’Ё
Не, ні за што на свеце не пасмею.
Каб мог, дык я ж бы вас перасцярог.
КАТАРЫНА
Што божы дзень — то горш мне з гэтым змеем:
Сагнуў, скруціў мяне ў баранні рог.
Няўжо ён для таго са мной пабраўся,
Каб голадам марыць мяне? Жабрак.
Што ў нас, бывала, ля дзвярэй спыняўся,—
I той у дар атрымліваў пятак,
А не пятак, то і куском не грэбаў...
Я ж, век не ведаючы, як прасіць,
Як галадаць, я рада крошцы хлеба,
Глытку вады, каб горла арасіць!
Я прагну адпачынку, як збавення —
Забыцца б сном, зваліцца напавал.
I вось: замест яды — яго маленне,
Замест спачынку — лаянка і гвалт.
Я вар’яцею, клекачу ад злосці,
Што гэты здзек мой скараспелы муж
Тлумачыць тым, што гэта ўсё з любосці,
З замілавання да мяне. Чаму ж
Ён на сабе такое ўтаймаванне
Не хоча спрабаваць? I, сапраўды,
Калі б я ўночы спала, ела ўранні,
Няўжо б з таго памерла я тады
Ці захварэла? — Грум’ё, ты хоць трошкі
Дастань харчоў, хаця б пакаштаваць.
ГРУМ’Ё
Кусочак шынкі ці цялячай ножкі?
Што вам па густу?
КАТАРЫНА
Хопіць жартаваць;
Хутчэй нясі хоць што, без перабораў.
ГРУМ’Ё
Баюся я: ад мяса будзе боль
У жываце.— Мо вам рубцы пад нораў?
КАТАРЫНА
Ахвотна з’ем. Ты прынясі пабольш.
ГРУМ’Ё