ВУЧАНЬ
Пішу — маю ў тым асалоду,
Рыфмую — «табе» і «сабе».
Ад раніцы і да заходу
Пілую вучнёўства калоду
Да зморы, да болю ў гарбе.
I колькі яшчэ давядзецца
Пісаць-рыфмаваць неўнапад?
Вучнёўства — ці стане майстэрствам?
Вучнёўства аблытала сэрца
I ўжо ні туды, ні назад.
Назад — сапраўды немагчыма.
Туды — ёсць надзея, аднак
Надзея з пустымі вачыма,
Надзея з хадою качынай —
Ёй верыць? Хацеў бы. Ды як?
Яна ж на бальшак не выводзіць,
А так — па дрыгве, па куп'і,
Па жвіры і зноў па балоце —
Вядзе, і падманліва ў слоце,
Як жабы, пяюць салаўі.
Яе не папросіш: «Даволі»,
Не крыкнеш у твар: «Адыдзі!»
Па жылах цячэ алкаголем,
Звісае пятлёю са столі,
Смяецца і цвеліць: «Глядзі,
Вяроўка — таксама ж магчымасць
Наблізіць сябе да багоў.
Ты шыю не сцісквай плячыма,
Паперу бяры і прычыну
Тлумач: адышоў да майстроў.
Маўляў, пры жыцці не ўдалося
Стаць майстрам (ён гэтакі — лёс),
Аднак жа даволі знайшлося
Рашучасці ў шэранькім лёсе...
I вось — у нябёсы панёс».
Штукарка. У гэтыя штукі
Хіба што адпеты вар'ят
Паверыць без лішняй прыпукі,
Уздыме пабраклыя рукі —
Ахвяра і сам сабе кат.
А я не вар'ят, не падучы,
I ўсе адхіленні мае
У тым у адпым, што я — вучань,
Рамеснік, якому балюча
Глядзець на «майстэрствы» свае.
Як боскую светлую ласку
Прымаю жыцця кожны міг,
Пражыў ці не большую частку
I трапіў у боль, пібы ў пастку,
Шапчу... А мой шэпт, быццам крык.
Крычу і сябе разумею,
I ў тым разуменпі адно:
Хачу развітацца з надзеяй,—
А як развітацца? Не ўмею.
Закрыць, нібы накрыўкай дно?
Забыцца на вуліцы недзе?
На спезе пакінуць? Ды не,
Нішто ёй не стапе на снезе,
На лёдзе нішто, па жалезе...
Дарма ўсё! Яна ж ува мне!
Вось тут, каля сэрца,— цяжкая,
З сябе не нагоніш, ані,
Бо гэта падзея пустая,
Як тая нухліна, пускае
Глыбей і глыбей карані.
Самому — на снег, на жалеззе?
Упасці на лёд, растапіць —
Хай цела ў палонку пралезе,
Ні гімнаў яму, ні паэзій —
Нічога. Ды хочацца жыць.
Адзінае выйсце — майстэрства.
Адзіна шчаслівы зыход:
Вучнёўскія путы раздзерці,
Стаць майстрам і майстрам памерці,
А там — хоць палын, хоць асот,
Вядома, на ўласнай магіле...
Пакуль жа пакутна марнець...
Да самай апошняе хвілі,
Да скону прабуючы крылле,
А ў неба ні раз пе ўзляцець.
Вялікія, дапамажыце!
Іван Дамінікавіч, Вы
Няслі ў сабе нашыя жыцці,
За гэта і джалы, і кіпці
Да Вашай паўзлі галавы.
За гэта, як ордэн, пакуты,
За гэта ж і памяць, як храм...
Таксама да страху прыкуты,
Вы зведалі тыя мінуты.
Што Бог ахвяруе майстрам.
Гадзюкаю тая падзея
Ад Вас адышла, адпаўзла.
Надзея, з якою тупее,
Надзея, з якою нямее
Душа і прыходзіць імгла.
Прашу я — зрабіце такое —
Няхай ад мяне адпаўзе!
Вы ж маеце сілу, з якою
Аблокі ў блакітным спакоі
Да Бога стаяць у чарзе.
Вы — майстар, а майстар умее
Самога сябе ўваскрасіць.
Пакуль у душы залацее
Іскрынка сапраўднай надзеі —
Вас буду прасіць і прасіць.
Як вучань, што ў лапленай свіце,
Хіба ж я багата хачу?
Патрэбныя словы шапніце,
Святыя радкі падкажыце,
Чым хочаце, тым заплачу.
* * *
Падсцерагу, яго пачую
Яшчэ здалёку, з аддалення...
Абавязкова падпільную
Сваё апошняе імгненне.
З яго як з дурня пасмяюся,
I выпіхну за дзверы прэч,
I супакоена стаюся,
З ім новых прагнучы сустрэч.
* * *
Да кветак не хінуўся я ў маленстве.
Было ў гародзе кветак — цераз плот!
З любой грады, бы ў нейкім набажэнстве,