3 дарогі Грыша звярнуў на сцяжынку. Для большай смеласці ён трымаў у руцэ невялікі кіёк, размахваў ім у такт хадзе. Раптам ці то здалося яму, ці сапраўды пачуліся крокі. «Можа ўцяклі Місюк і той, другі, дык калгаснікі ідуць шукаць іх», — падумаў хлапчук. Коля яму расказваў, што ў Русінавічах, у Світалаўцы ды і ва ўсіх вёсках так вялося: калі трэба памагчы пагранічнікам — памагаюць усе.
Людзі набліжаліся. Грыша саступіў трошкі са сцяжынкі і сцішыўся. Цікава, хто ж там ідзе? Яму і ў галаву не магло прыйсці, што Місюк і Сушчыцкі накіроўваюцца ў бок граніцы. Ды хлапчук і не ведаў, што яны ўцяклі ўжо ад Сцяпана. Як толькі мужчыны падышлі зусім блізка, Грышу здалося, што шэпчуць не Місюк з Сушчыцкім, а іхні сусед з некім.
— Дзядзька Андрэй, гэта вы? — запытаў напаўголаса Грыша.
— Я,— здрыгануўся Місюк, пачуўшы сваё імя. Аднак страх не заглушыў яго слыху: голас хлапчука здаўся дужа знаёмы. — О, дык гэта наш сябар, — схапіў Місюк Грышу за руку, калі той выйшаў да іх на сцяжынку.
Хлапчук перапалохаўся, у горле перасохла, ён не ведаў, што гаварыць, — думаў суседзі, а тут вунь у чые лапы трапіў.
— Не развітаўся з намі ў хаце, дык твой гаспадар паслаў нас насустрач табе. Ну, добра, што мала часу патрацілі на пошукі, — прыкінуўся радасным Місюк. — Дарогу ты ведаеш тут, пойдзеш разам у Караліну. Памятаеш, Грыша, я табе даў дваццаць грошай на цукеркі? А цяпер, як дойдзеш да пана Вайтовіча, аж дваццаць злотых будзеш мець ад мяне.
— Я не пайду да пана Вайтовіча. Ён заб’е мяне за штраф.
— За які штраф? ·
— Панскія каровы трапілі на гэты бок мяжы.
— О, за гэта біць мы не дадзім. А за тое, што прыдзеш з намі, пан даруе табе ўсё, і ты з грашыма пойдзеш да бацькоў.
— Усё роўна не пайду. Мне тут лепей, як у Караліне.
— Ну, калі не хочаш ісці да маткі, заставайся сабе тут, толькі давядзі нас да мяжы, а сам вернешся.
— Я не ведаю, дзе мяжа, — ледзь не заплакаў Грыша.
— Не ведаеш? А ў заставу дарогу знаеш, нягоднік! — страсянуў Місюк за каўнер хлапчука.
— Не павядзеш, смерць табе тут. Бачыш гэта? — паказаў нож Сушчыцкі.
— А як мяне зловяць пагранічнікі? — усхліпнуў Грыша.
— Цсс, — цыкнуў Місюк. — Не распускай нюняў. Вядзі туды, дзе няма пагранічнікаў.
Грыша крануўся ў дарогу. Не выпускаючы з рук каўняра хлапчуковай сарочкі, следам ішлі Місюк і Сушчыцкі.
Ці то здалося Грышу, ці сапраўды пачуўся ў начной цішыні конскі тупат? Прыслухаўся лепш: так, гэта тупат. На заставу вяртаўся начальнік і коннікі.
Раптам тупат сціх. «Няўжо яны паехалі другой дарогай? Хто ж мне паможа? А што, калі драпануць самому? Не, пакідаць іх адных нельга. Трэба іх весці на заставу, але як?» — хвалявалі трывожныя думкі Грышу. Ён на момант спыніўся, ці не ўловіць слых тупату, але ўсё было ціха.
— Ты чаго стаў? Вядзі далей, — штурхнуў яго злёгку Місюк.
— Баюся ісці на мяжу. Ідзіце адны, — прыкінуўся хлапчук.
— А дзе мяжа?
— Вунь там, — паказаў Грыша ў бок заставы.
— Там? У лапы пагранічнікаў пасылаеш? — страсянуў за каўнер Місюк. — Цяпер я павяду цябе. Ідзі наперад. Пойдзем да Вайтовіча. Я чуў пра твае штучкі.
Усяго мог чакаць хлапчук, толькі не гэтага. Страх апанаваў яго. Ён ірвануўся, але ўчэпістая Місюкова рука ўтрымала за каўнер.
— Заб’ю, калі будзеш уцякаць.
«Каб павесці іх на той пост, дзе затрымалі былі пагранічнікі мяне? Можа яны і цяпер там?» — падумаў Грыша, але тут жа спахапіўся: — Яны не палезуць у балота, пабаяцца». Прыгадалася, як учора расказваў начальнік пра таго парушальніка граніцы, што ледзь не захлынуўся ў дрыгве, уцякаючы ад рыбака. I страшэнна захацелася хлапчуку, каб і гэтых злачынцаў злавіць такім спосабам. Толькі дрыгвы тут няма, ды і цёмна.
Зусім паблізу затупацелі коні. Місюк і Сушчыцкі кінуліся ўбок да лазовага куста, пацягнуўшы за сабою Грышу. Каб даць пагранічнікам трывожны сігнал, хлапчук хацеў крыкнуць, але Місюк на першым гуку «А...» закрыў Грышу далоняй рот.
— Навошта ён табе? — сыкнуў Сушчыцкі.
— Гэта ж цэлы скарб для дэфензівы і Вайтовіча.
— Патрэбен табе Вайтовіч, як у мосце дзірка. Сваю галаву ратуй. Прыкончым гадзяня і ўсё, — дастаў Сушчыцкі нож з-за халявы.
— Паспеем прыкончыць, — адштурхнуў яго Місюк.
Тупат набліжаўся, адзін з коней моцна зафыркаў. Пагранічнік паляпаў каня па шыі і нешта шапнуў. Да чаго карцела Грышу крыкнуць...
Ні Грыша, ні Місюк з Сушчыцкім не ўяўлялі нават сабе, што за пяць крокаў ад іх ляжалі двое пагранічнікаў. Яны чакалі толькі, каб пад’ехалі бліжэй коннікі і пад конскі тупат накінуцца на Місюка і Сушчыцкага.