— Любіце, а выгналі з хаты. Як жа гэта зразумець?
Камейша цяжка ўздыхнуў.
— Не сваім розумам жыў, людзей слухаў.. Трымаўся за палоску ды за конскі хвост, як сляпы за кій, от і выйшла так... Вучыцца ён будзе хадзіць, а жыве няхай дома. Два гэтыя кіламетры прабегчы не такая вялікая ўжо дарога. Ходзіць жа вучняў ад нас нямала... Старая вочы свае праплакала...
— Добра, прыеду з бальніцы, пагавару з Лёнем. Захоча ісці, трымаць не будзем. А не захоча — сілком не адправім.
— А можа, таварыш загадчык, цяпер пагаворыце?
Пад’ехала фурманка. Не злазячы з воза, завуч гукнуў:
— Паехалі, Ігнат Міхайлавіч.
— Адну хвілінку, — падняў угору руку загадчык школы і звярнуўся да сакратара камсамольскай ячэйкі: — Слава, схадзі пакліч Лёню Камейшу. Скажы, што я заву.
Неўзабаве Слава з’явіўся з Лёнем. Убачыўшы бацьку, хлапчук на момант збянтэжыўся, пачырванеў, але пайшоў следам за Славам. Рыгор здрыга'нуўся.
Лёня таксама захваляваўся. Што сабе ні кажыце — бацька. Няхай ён выправіў Лёню пад злосць з хаты, няхай пакрыўдзіў яго... Лёню чамусьці вельмі шкада стала бацькі ў гэты час.
Слава з Лёнем падышлі зусім блізка.
— О, ты падрос за гэты час, — праз сілу ўсміхнуўся Рыгор, перамагаючы ўзрушанасць. — Ну, здароў, — падаў ён руку. Хлапчук узяў працягнутую руку, зірнуў у вочы загадчыку школы, бацьку і сарамліва пацалаваў яе.
— Можна лічыць, што прымірэнне адбылося, — зірнуў на Камейшу Савасцюк, а ў Лёні спытаў: — Ты ведаеш, чаго прыйшоў бацька?
Хлапчук паціснуў плячыма. Яму хацелася ад бацькі самога пачуць тое, аб чым ён толькі здагадваўся. I Рыгор не замарудзіў сказаць гэта:
— Па цябе, сынок, прыйшоў. I мама, і я змаркоціліся адны... 3 канём табе не прыдзецца больш важдацца. Адвёў яго ўчора на калгасны двор. Што будзе людзям, тое і нам.
— Уступілі ў калгас, тата? — павесялеў Лёня.
— Уступіў, сынок, уступіў. Шкада было з конікам разлучацца, але ж усе кажуць, лепей будзе ў калгасе і нам, старым, і вам, маладым.
— Дык як, Лёня, згодзен вярнуцца назад? — спытаў Ігнат Міхайлавіч.
— Пайду, — з радасцю кіўнуў галавою хлапчук.
— Тады здай усё, што лічыцца за табою школьнае, каменданту. Скажы, я дазволіў ісці. Пачакай, я лепш напішу. Толькі заўтра, глядзі, прыходзь на заняткі, — даючы Лёню запіску, напомніў Ігнат Міхайлавіч.
— Можаце не сумнявацца, таварыш загадчык, заўтра ён першы тут будзе, — адказаў за сына Рыгор і звярнуўся адразу да траіх: загадчыка школы, завуча і сакратара камсамольскай ячэйкі: — Дзякую вам усім, што далі прытулак сыну. Усё ж хлапчук быў у доглядзе, і маё сэрца было на месцы, хоць і гарэла ад крыўды на яго.
— Няма за што дзякаваць, таварыш Камейша. Гэта быў наш абавязак памагчы, і мы яго выканалі, — адказаў за ўсіх загадчык школы.
Рыгор з сынам пайшлі шукаць каменданта, а Савасцюк, Сіўко і Слава паехалі ў бальніцу.
— Ото ўжо маці будзе рада, што вярнуўся з табою. Калі хутка ўправішся здаць рэчы, дык яшчэ на гарачыя бліны паспеем. Ты ж любіш іх, з лоем. Тут вас, мусіць, не песцілі гэтым? Дзе на такую сямейку напячэшся тых бліноў...
— Пяклі. Не часта, але пяклі. Толькі не бліны, а аладачкі, маленькія, вось такія, — паказаў, склаўшы колцам вялікі і сярэдні палец, Лёня.
Каменданта доўга шукаць не прыйшлося, ён жыў пры інтэрнаце і быў якраз дома. Неўзабаве бацька і сын ішлі полем дахаты.
Коля не мог дачакацца, пакуль скончыцца выстаўка, так не цярпелася пабачыць бацьку, даведацца, што з Грышам. Ён аж пабялеў увесь у твары, калі расказалі яму шакаэмаўцы пра начное здарэнне. Вельмі шкадаваў, што яго не было дома, а то памог бы ў бядзе бацьку: «Ды я качаргою паразбіваў бы галовы тым бандытам. Мама спалохалася і не магла ім нічога зрабіць — ведама, жанчына, — а я не папусціўся б, — разважаў сам з сабою Коля, стоячы каля сваіх экспанатаў. — А можа мы з Грышам удваіх пабеглі б на заставу, дык тату ўсё роўна магло тое самае быць. Затое з Грышам, можа, не сталася б так».
Місюк і Сушчыцкі тым часам сядзелі абодва на допыце, сагнутыя, скурчаныя, і апраўдваліся:
— Ніякіх калгасаў мы не палілі.
— А што, вы ў госці хадзілі ў Воўчы Брод? Варта мне паведаміць туды, што вы ў нашых руках, дык людзі мігам прымчацца сюды на расправу з вамі.
Місюк і Сушчыцкі здрыгануліся. Ад праніклівых вачэй начальніка заставы не схаваўся цень страху, што прабег па тварах затрыманых.
Ён, вядома,не зробіць такой расправы. Сваё яны і так атрымаюць. Важна тое, што Свірын упэўніўся ў іхняй прычыннасці да пажару.
— Вы хацелі забіць хлапчука, каб замесці сляды, — спытаў далей Свірын. — Не ўдалося, праўда? Ён раскажа яшчэ нам пра вас. Так, так, раскажа... — гаварыў спакойна начальнік заставы.