У мыцельніку каваль знарок доўга абмываў твар вадой, каб упэўніцца, ці сапраўды спяшаецца пан.
— Ці нельга, каханы, хутчэй трохі? — нерваваўся Вайтовіч.
— Гэта ж, пане, не распаленае жалеза ляжыць на кавадле, калі азірацца няма часу. Трэба ж памыцца.
— Спяшаюся. Прашу, чым барджэй зрабі.
— Ну, тады іншая справа, калі так,— заспяшаўся каваль.
На двары ён агледзеў зламанае кола, хвілінку падумаў, пачухаў патыліцу і, мацаючы цэлыя спіцы, сказаў, колькі абыдзецца рамонт.
— Пабойся бога, чалавеча... Пяць злотых? — аж вытрашчыў вочы Вайтовіч. — Ды за такія грошы можна новае кола купіць.
— Дык няхай пан і купіць новае, навошта са старым важдацца. А мне няма інтарэсу танней рабіць,— махнуў каваль рукой і павярнуўся ісці ў хату.
— Ну добра, добра, рабі за пяць злотых, — загарадзіў Вайтовіч дарогу кавалю.
— Адразу б так, а то дорага, дорага. Баіцёся, пане, каб палацаў каваль не пабудаваў за свае мазалі... Праз гадзіны тры прыходзьце, — ускінуў ён кола на плячо і накіраваўся ў кузню.
— А раней нельга?
— Пастараюся. Але ж, самі бачыце, работы шмат з ім.
Вайтовіч пашворыўся ў кішэні, дастаў трыццаць грошай і падаў за турботы селяніну, і яны пайшлі разам назад.
— Зойдзем, Альбіна, у хату, пакуль адрамантуюць, — гукнуў Вайтовіч жонцы, падышоўшы бліжэй да брычкі. — А ты, Некраш, назірай за коньмі. Дай ім аўса.
— Пане, ім трэба было б сена трохі дастаць у людзей. Няхай падсілкуюцца, пакуль стаяць, — параіў фурман, — а авёс на скорую руку прыгадзіцца яшчэ.
— I то праўда. Альбіна, ідзі з гэтым чалавекам у хату, — паказаў ён на таго селяніна, што насіў кола, а сам звярнуўся да аднаго з апечкаўцаў, якія акружылі брычку: — Вазьмі злоты, каханы, і прынясі ахапак добрага сена.
Следам за жонкай Вайтовіч таксама пайшоў у хату. А на вуліцы ўсё больш і больш падыходзіла да брычкі людзей. Коні елі мурог, пафырквалі, а людзі стаялі, гаманілі, выказвалі свае меркаванні, ўсе сходзіліся на адным: цесна тут Вайтовічу стала, уцякае.
— Мо варта было б яго затрымаць. Навошта выпускаць са сваіх рук.
— Калі што якое будзе чуваць, дык я яго і сам не пашкадую, здам у рукі, — падаў свой голас фурман.
У хаце Вайтовічу не сядзелася. Перакусіўшы трохі, ён зараз жа пайшоў у кузню. Там ужо калеснік канчаў насаджваць спіцы і каваль не замарудзіў з нацяжкай шыны. Вайтовіч разлічыўся і паабяцаў даць кавалю на кілішак гарэлкі за тое, што занясе кола да брычкі.
Але не дайшлі яны крокаў дзесяць да брычкі, як з-за могілак, што былі недалёка ад вёскі, выскачыла чацвёра коннікаў. Яны спыніліся, убачыўшы кучку людзей. Па адзенні апечкаўцы пазналі, хто гэтыя коннікі.
Хтосьці з прысутных радасна гукнуў:
— Бальшавікі!
Мужчыны замахалі рукамі, нехта падкінуў угару шапку. Пачулася гучнае:
— Ур-ра!
Коннікі прышпорылі коней і апынуліся каля апечкаўцаў. 3 хат павыбягалі дзеці, жанчыны, пачуўшы радаснае «Ур-ра!». Усе спяшаліся да нахіленай на бок брычкі, дзе стаялі коннікі. Вайтовіч, скарыстаўшы мітусню, кінуўся ў хату да жонкі.
— Салдат няма ў вашай вёсцы? — спытаў адзін з коннікаў.
— Няма, — хорам адказалі апечкаўцы.
Двое коннікаў тут жа памчаліся ў другі канец вёскі праверыць.
— А брычка чыя? — спытаў другі коннік.
— Гэта каралінскага пана. Уцякаў ад вас, ды кола зламалася.
— Не толькі кола, уся панская машына сапсавалася, — зарагаталі ў натоўпе.
I толькі цяпер, калі першая ўзрушанасць прайшла, спахапіліся апечкаўцы, дзе ж Вайтовіч. Нехта паказаў на канцавую хату. Трое мужчын з вуліцы пабеглі на двор. Следам за імі падалося яшчэ некалькі чалавек. Неўзабаве адтуль выйшла Альбіна з мужам, а за імі мужчыны.
— Хацелі праз агароды ў кусты шмыгнуць, — сказаў адзін з мужчын.
— А навошта ж вы са сваіх рук выпускаеце? — спытаў у апечкаўцаў коннік.
— Не ведалі, як што. А цяпер-то не выпусцім.
— Ад’ездзіў сваё.
— Ды яно ж так: колькі вяровачку ні віць, быць і канцу,— сказаў, праціснуўшыся наперад, стары дзядуля.
Насустрач Вайтовічу падышоў каваль. Ён працягнуў руку і, ківаючы ўсімі пальцамі, напомніў:
— Не расквіталіся, пане. За фатыгу абяцалі на кілішак гарэлкі.
— Чаго ты прычапіўся з гэтым кілішкам гарэлкі да пана? — пачулася з натоўпу.
— Ну як жа, людцы, маўчаць — дармавая чарка прападае. Раз, мабыць, за ўсё жыццё хацеў пан зрабіць ласку, ды і то не паспеў...