– Арцёма шукаем, – адказаў адзін з аднакласнікаў.
– Шукайце. Калі знойдзеце. Але скажу вам, сябры мае: ён здзейсніў дрэнны ўчынак. З рук вон. Так сапраўдныя дзеці не паступаюць. Раней бы, калі былі акцябраты і піянеры, за такое маглі б і ўсе рэгаліі адабраць. А? Як?
– Што, што ён такое зрабіў? – насцярожыліся аднакласнікі.
Бройфрэнд Калян зразумеў, што не тое пачаў казаць, таму даў задні ход:
– А вам тое знаць не трэба! А знойдзецца, перадам, што вы прыходзілі, цікавіліся… Бывайце, арляняты!..
Хлопчыкі яшчэ пэўны час тапталіся перад дзвярыма, якія ўжо зачыніліся, і не ведалі, што ім рабіць далей. Вядомая справа, Арцёмкі дома няма і не было ў апошні час. Тады дзе ён? І што такое кепскае зрабіў?
Назаўтра, калі яны прыйшлі на заняткі і расказалі настаўніцы пра тое, што даведаліся пра аднакласніка, у цэнтры ўвагі зноў апынулася Міронава. Настаўніца паглядзела на яе больш строга і патрабавальна мовіла:
– Міронава, ці ты скажаш, дзе бачыла Арцёма і чым ён займаўся, ці я зраблю з цябе не ведаю што!
Міронава насупілася і зацята маўчала.
– Увесь клас чакае адказу ад цябе, – парушыла маўчанне настаўніца.
Клас пачуў ад Міронавай наступнае:
– Можна, я сама яго пашукаю? Я ж абяцала яму не ўсё гаварыць… Нават – нічога… Можна? А?
Ёй палічылі правільным дазволіць.
На аўтавакзале Арцёмка набыў білет да дзядулі з бабуляй, ён ведаў, што жывуць яны ў Паплавах. На ранішні рэйс спазніўся, а другі, і апошні, ідзе пасля абеда. Давялося чакаць. Дружок спаў пад лавай, а хлопчык ласаваўся марожаным і гартаў “Каламбур”. Калі нешта яму траплялася смешнае, тады смяяўся, гучна і весела, а людзі азіраліся на яго і хто ні хто з іх таксама ўсміхаўся: шчаслівы, гляньце, чалавек сярод нас! Канешне, шчаслівы. Каб жа яны яшчэ ведалі, што ён, унук Арцёмка, едзе да дзядулі з бабуляй у госці! Іншы раз, праўда, яму рабілася крыху страшна: а ці пазнаюць і прызнаюць яны яго? Даўно ж бачыліся. Гэта мама казала, што даўно, а ён дык і наогул нічога не помніць. Арцёмка, канешне ж, іх пазнае. Адразу. Ён ведае, якія бываюць дзядулі і бабулі. Добрыя, ласкавыя, спагадлівыя. І абавязкова – сівенкія і мудрыя. Хіба ж не бачыў ён старых, калі хадзіў да сяброў у госці? А чым ужо так гарадскія дзядулі ды бабулі адрозніваюцца ад вясковых!
Неўзабаве жаночы голас на ўсю залу абвясціў, што пачынаецца пасадка на аўтобус, які пойдзе на Паплавы.
– Дружок, пад’ём!
Сабачка паслухмяна вылез з-пад лавы, атрос з сябе бруд, што так і ліпне да яго.
– Пайшлі. Наша пасадка.
Перад уваходам у салон утварылася чарга, жанчына, відаць, кантралёр, правярала квіткі, а шафёр сядзеў на сваім месцы за рулём і корпаўся ў паперах. Узяла жанчына квіток і ў Арцёмкі, надарвала яго і адарзу ж вярнула, а калі той прапусціў перад сабой Дружка, залямантавала:
– З сабакам? Куды? Нельга! Дакумент ёсць?
Арцёмка разгубіўся, ціха адказаў:
– Няма…
– Выходзь, хлопчык. Выходзь, выходзь!
Арцёмка не ведаеў, выходзіць яму ці што рабіць, таптаўся на адным месцы, на яго ўжо пачалі шыкаць пасажыры, каб не затрымліваў пасадку, а калі выскачыў з салона Дружок, ступіў на зямлю і ён. Паглядзеў на цётку кантралёршу, і сказаў ёй:
– Я ж памыў яго! Ён чысты!
– Такіх сабак – вунь колькі! Не хапала яшчэ катаць іх усіх!..
– Правільна, правільна,– хвалілі цёткі і дзядзькі кантралёршу, і тая была на сёмым неба ад шчасця: я сваю справу ведаю, грамадзяне, не думайце!..
Калі ў аўтобус зайшлі ўсе пасажыры, кантралёрша ўсё ж глянула на Арцёмку, і быццам спачуваючы яму прапанавала:
– Кідай яго, і залазь. Чуеш? А то зараз адпраўляецца аўтобус. Табе дакуль ехаць?
– Да Паплавоў…
– Пачакай, Міця! – кантралёрша папрасіла шафёра, а сама падыйшла бліжэй да Арцёмкі і Дружка. – Да Паплавоў, кажаш?
– Так.
– А да каго ж ты там? – яшчэ больш настойліва дапытвалася кантаралёрша.
– Да дзядулі з бабуляй…
– А хто ж яны, твае дзядуля і бабуля?
– А вам нашто?
– Я ж сама з Паплавоў.
– Праўда? – у Арцёмкі засвяціліся вочы.– Тады, можа, прапусціце нас?
– Але спярша скажы, хто твае дзядуля з бабуляй?
– Дзед Іван і баба Мар’я. Прыгожыя такія…
І тут нешта здарылася з кантралёршай, не інакш: яна заперхала, адвярнулася ад хлопчыка, а калі супакоілася траха, паглядзела на шафёра і махнула рукой: едзь, Міця.
– А яшчэ землякі…– пакрыўдзіўся Арцёмка і пагладзіў Дружка. – Прапаў білет.
– Білет? – ачомалася нарэшце кантралёрша і працягнула руку.– Давай яго мне, я здам. Табе грошы вернуць, хлопчык. За гэта не хвалюйся.