— Пойдзем паслухаем аб вясталках, — расплыўся ва ўсьмешцы Біл.
— Аб чым?
— Лізі! Ты не чытала? Бо спадар Данн даў нам аркуш, сказаў, што так мы здолеем больш запомніць.
— Давай хутчэй сюды, — запатрабавала Лізі.
Эйдан Данн зрабіў невялічкі плян, вылучыўшы месцы, якія яны наведаюць, і забясьпечыўшы іх сьціплымі тлумачэньнямі. Яна хуценька праглядзела і вярнула.
— Думаеш, ён сьпіць з Сыньёрай? — у яе загарэліся вочы.
— Калі так, Лярэнца і Канстанца будуць ведаць.
Канстанца і Сыньёра апрануліся і памкнуліся спусьціцца ўніз, пасьнедаць. У паветры адчувалася недаказанасьць.
— Канстанца?
— Si, Signora?
— Магу я папрасіць вас рабіць сёньня нататкі, калі Эйдан будзе распавядаць? Я не магу пайсьці і жудасна засмучаная, ну і, думаю, ён засмучаны. — Сыньёра выглядала сумнай.
— А вы павінны прапусьціць?
— Так, на жаль.
— Упэўненая, ён зразумее. Але я буду слухаць вельмі ўважліва, і, зразумела, усё вам перакажу. — Пасьля невялікай паўзы Коні загаварыла зноў. — М-м, Сыньёра?
— Si, Constanza?
— Проста … вы калісьці чулі каб нехта з групы кепска адклікаўся аба мне? Нейкія крыўды, або, магчыма, хтосьці страціў грошы па віне майго мужа, ці яшчэ нешта?
— Не, ніколі. Я ніколі ні ад каго аб вас нічога не чула. А чаму вы пытаеце?
— Хтосьці перадаў мне даволі жудасную цыдулку. Можа, жадалі пажартаваць, але я знэрвавалася.
— Што за цыдулка? Распавядзіце, калі ласка.
Коні выняла лісток з кішэні і паказала. Вочы Сыньёры напоўніліся сьлязамі. — Калі гэта здарылася?
— Яе пакінулі для мяне ўчора ўвечар, перад выхадам. Невядома хто. Я пытала, але Буона Сера ня ведаюць.
— Гэта ня мог быць ніхто з нашай групы, Канстанца, шчыра вам кажу.
— Але каму яшчэ вядома, што мы ў Рыме?
Сыньёра сёе-тое ўзгадала. — Эйдан распавядаў, у Дубліне нейкая звар'яцелая цікавілася, у якім гатэлі мы ўсе спыніліся. Магчыма такое? Нехта, хто перасьледавае вас?
— З напругай верыцца, ужо вельмі за вушы прыцягнута.
— Але яшчэ цяжэй паверыць, што гэта зрабіў хтосьці з групы.
— Чаму мяне? Зараз? І у Рыме?
— Хтосьці мог затаіць на вас крыўду, як вы лічыце?
— Сотні людзей, улічваючы ўчынкі Гары. Але ён за кратамі.
— Ніякіх вар'ятаў або неўраўнаважаных?
— Не, колькі мне вядома. — Коні рашуча ўзяла сябе ў рукі. Няма чаго марнаваць час на здагадкі і хваляваць Сыньёру. — Я проста пастараюся трымацца далей ад падарожнай часткі і быць уважлівей. І не хвалюйцеся, Сыньёра, я ўсё занатую. Абяцаю, перакажу вам лекцыю да апошняга слова.
— Альфрэда, спадзяюся, гэта важна. Ты паняцьця ня маеш, як засмучае сёе-каго мая адсутнасьць на лекцыі.
— У вас тут шмат лекцый, Сыньёра.
— Гэтая асаблівая. Паўстане мноства праблем. Тым ня менш?
Ён зрабіў ім каву і сеў поруч яе. — Сыньёра, я павінен прасіць вас аб вялізнай ласцы.
У яе стала тужліва на душы. Ён зьбіраецца прасіць у яе грошай. Адкуль яму ведаць, што ў яе нічога няма. Увогуле нічога. Па вяртаньні ў Дублін у яе ня будзе ні пэні. Прыйдзецца прасіць Селіванаў дазволіць ёй жыць у іх у пазыку да верасьня, калі ў школе зноў пачнуць плаціць. Усё да апошняга пэні яна абмяняла на ліры, каб плаціць за сябе ў гэтым viaggio. Як мог хлопчык з простай вёсачкі, які працуе ў заняпалай рымскай рэстарацыі, здагадацца аб тым? Ён бачыў яе на чале сарака чалавек, важнай пэрсонай. Нават магутнай.
— Гэта можа апынуцца нялёгка. Ты шмат чаго ня ведаеш, — пачала яна.
— Я ведаю ўсё, Сыньёра. Я ведаю, мой бацька кахаў вас, і вы кахалі яго. Вы сядзелі ў акна, гафтуючы, пакуль мы расьлі. Я ведаю, як добра вы паступілі па дачыненьні да маёй маці, і хоць вы і не жадалі зьяжджаць, калі яна і мае стрыі сказалі, што надышоў час пакінуць нас, вы зьехалі.
— Ты ўсё гэта ведаеш? — яе голас гучаў ледзь чутна.
— Так, мы ўсе ведалі.
— Як даўно?
— З тых часін, як я сябе памятаю.
— Так цяжка даць веры. Я меркавала… зрэшты, ня мае значэньня, што я меркавала…
— Нам усім было так сумна, калі вы зьехалі.
Яна падняла вочы і ўсьміхнулася. — Вы сумавалі? Шчыра?
— Так, мы ўсе. Вы дапамаглі нам усім. Мы ведаем.
— Як вы пазналі?
— Інакш мой бацька ніколі бы так не паступіў. Вясельле Марыі, кавярня ў Аннунцыяце, ад'езд брата ў Амэрыку … усё. Гэта ўсё вы.
— Не, ня ўсё. Ён любіў вас, прагнуў для вас лепшага. Часам мы размаўлялі. Вось і ўсё.
— Нам карцела адшукаць вас, калі памерла маці. Карцела напісаць і распавесьці вам. Але мы нават ня ведалі вашага імя.