Вас не шануюць у сталічных загсах,
Ды і ў вясковых вышлі вы з цаны.
А вас насілі, мушу я прызнацца,
Майго народу лепшыя сыны.
Мы ў космасе суровым пабывалі.
Мы новых дзён узводзім вечны зруб.
Мы сеялі, спявалі, будавалі.
Прабачце мне, што вас не ўшанавалі,
Язэп, Марцін, Давыд, Кандрат, Якуб.
* * *
Не чуеце роднага грому?
Не кліча сцежка дадому
У светлыя ветлыя ранкі?
Пішыце на эсперанта.
Не помніце бор вячысты?
Мілей, чым блакіт наш чысты,
Нябёсаў заморскіх транты?
Пішыце на эсперанта.
І спадчынаю вам будзе
Не дождж, што прыроду будзіць
І зерне сее глыбока,
А толькі цень ад аблокаў.
ДРЫГАВІЧЫ
Аляксею Пятрухну
Дрыгавічы — лясныя людзі.
Сыны вады. Сыны зары.
Шляхоў назад мне больш не будзе —
Я тут кідаю якары.
Бяжыць рака ў трыснёг зялёны.
Бліскоча месяц уначы.
То позірк ваш, пагляд бяссонны,
Дрыгавічы.
На сцежках веку навальнічных
Я чую ваш зазыўны кліч,
Бо я дзіця лясоў, язычнік,
Бо я таксама дрыгавіч.
Назло захопніку — забойцу
Вы ўмелі родны край любіць,
І сеяць хлеб, і ладзіць борці,
І на дубовым чоўне плыць.
Калі ж было чужынцу мала
Зямлі, паветра і вады,
Сцяной нязломнай вы ўздымалі
Свае чырвоныя шчыты.
Дрыгва ваш след не праглынула.
Мы чуем вашы галасы,
Калі з гарачым свістам, гулам
Віхор суровы гне лясы.
Калі ж метал зазвоніць строга,
Палезе звер у родны кут,
Мы вас паклічам на падмогу
І вы адкажаце: «Мы тут!»
Няхай удалеч дні імчацца —
З крыніцы вашай будзем піць.
Бярозка, як дрыгавічанка,
Над той крыніцаю стаіць.
ПОСТАЦІ ГІСТОРЫІ АЙЧЫННАЙ
Не кліч, не кліч —
мне ўдалеч добра крочыцца,
Аддамся я шляхам, вытокам, нетрам,
Бо мне ў душу стагоддзяў глянуць
хочацца,
Нібы ў акно, расчыненае ветрам.
Да вас іду, адважныя, палеглыя.
І разам з вамі за народ свой б'юся.
І праз усе нягоды i адлегласці
Нам свецяць вочы роднай Беларусі.
Вячка. 1224 год
Дзядзінец дагарае.
Прабіў сцяну таран.
Князь Вячка памірае
Ад ран.
Смяюцца мечаносцы:
— Здыхай, славянскі пёс!
Не ўбачыш болей ноч ты
І дзень у ззянні рос.
Глядзі: агонь віхурыць...
Смыліць, пячэ — няўсцерп!
Мы знішчым горад Юр'еў,
Збудуем горад Дэрпт.
Мы пройдзем лесам, полем,
Смерць несучы i боль.
Мы спалім горад Полацк.
На попел кінем соль.
Ты бой прайграў. На трупах
Сваіх людзей ляжыш.
Пад неба сіні купал.
Плыве тэўтонскі крыж.
Hi ліваў i ні селаў*
He ўбачыш больш сляпы.
Ты жыта ў полі сеяў.
Мы сеем чарапы.
Дзядзінец дагарае.
Скрышыў сцяну таран.
Князь Вячка памірае
Ад ран.
Пральецца хмара-плачка
Слязінкай дажджавой.
Але не плача Вячка,
Смяецца мужны вой:
«Сын Полацка не стане
Аб літасці прасіць.
Умеюць палачане
Заморскіх птушак біць.
З-за мора, совы-госці,
Вы прыляцелі ўсе.
І ў мора вашы косці
Паводка панясе.
Прыблудам-ліхадзеям
Славян не зацугляць.
Мы будзем жыта сеяць,
Спяваць, жанчын кахаць.
Ваш меч не пацалую.
Цалую васілёк...»
Пацалаваўшы кветку,
На попел Вячка лёг.
Сканаў. I ў тыя ж хвілі,
Трывогі вестуны,
На Полацкай Сафіі
Ускрыкнулі званы.
...За векам век згарае.
Зірні ў начны блакіт —
Вунь маладзік над гаем,
Як князя Вячкі шчыт.
* Лівы, селы — прыбалтыйскія плямёны, якія ў пачатку XIII стагоддзя сумесна з Полацкім княствам змагаліся супроць агрэсіі рыцараў-мечаносцаў.
Лышчынскі.
1689 год