У вочы прыродзе
Гляджу i пытаю:
Адкуль мы прыходзім?
Куды мы знікаем?
Гэй, ксёндз, пакажы
(Хоць сёння будзь шчыры)
Прытулак душы
У нябесным эфіры.
Дзе рай за латы?
Дзе спеў херувімскі?
Не пойдзе туды
Бязбожнік Лышчынскі.
Не прагну ярма,
Салодкай няволі,
Бо раю няма
І бога тым болей.
Няма мне ў той бок
Hi сцежкі, ні броду.
Адзіны мой бог —
Зямная прырода.
Каб здрадзіў я ёй,
Ніхто не прымусіць.
Прыродзе адной
Над плахай малюся.
Усё. Родны брат
Па веры, па богу,
Язык вырве кат,
Шпурне на дарогу.
Сыноўні паклон
Зямлі беларусаў.
Іду я ў агонь.
Іду. Не скаруся.
Вецер. 1744 год
Аб шчаку завіруха трэцца.
Снежны лес у халодным сне.
Я — мядзведзь з чалавечым сэрцам.
На шматкі рвуць сабакі мяне.
Ад пажараў быў ранак буры.
Радзівіл перамог ізноў.
Нас зашылі ў мядзведжыя шкуры,
Нацкавалі на нас ганчакоў.
Так, сябры, мы звяры, мы мядзведзі.
Хочаш, рэж нас. Хочаш, страляй.
Ды на нашай спіне не заедзе
Радзівіл у свой панскі рай.
Мы сказалі панам: «Даволі!
Хопіць з жылаў вяроўкі віць!»
Падзяліліся хлебам-соллю,
Птушку волі пайшлі лавіць.
Не злавілі. Далёка птушка.
Толькі пер'е пагладзіць змаглі.
Але мару нішто не патушыць
Аб свабоднай мужыцкай зямлі.
У чырвоны снег асядаю.
Крок зрабіць не хапае сіл.
Беларусь, за цябе памірае
Верны сын твой, Вецер Васіль.
Я — мядзведзь. Я вясёлы, вясёлы...
Вулей мёду цягну на спіне.
Я — мядзведзь. Ды кусаюць не пчолы,
А жаўнерскія кулі мяне.
Грынявіцкі. 1881 год
Агнём палае рана...
Крывёй дыміцца брук...
На новага тырана
Выходзіць новы Брут.
Не размінуцца болей —
Шлях скрыжаваўся ваш,
Баец «Народнай волі»
І царскі экіпаж.
Ты любіш рэчак буйства
Ды рэкі пад iльдом.
А дзесьці ля Бабруйска
Сумуе бацькаў дом.
Там светлым птушкам віцца.
Там юных сноў міраж.
Чакае Грынявіцкі...
Грукоча экіпаж...
Крывавых і агідных,
Ты змёў бы ўсіх цароў.
Ды ў ненавіснай гідры
Занадта шмат галоў.
На край, тыранствам скуты,
Яны наводзяць жах.
Полымя з атрутай
У іх стальных вачах.
Душу распалавіняць.
Загоняць у труну.
Ды з тых галоў павінен
Ты ссекчы хоць адну.
І з бомбай смертаноснай
(Загіну, а ссяку!)
Ўздымаеш пад нябёсы
Няўмольную руку.
Чарвякоў. 1922 год
Чуеш: метал пяе i гудзе.
Праз прахадную завода
Стараста Усебеларускі ідзе,
Ідзе да свайго народа.
Кажа:
«Волю здабыў беларус.
Каб вольнымі быць навечна,
Трэба з'яднацца ў адзіны Саюз,
Саюз Рэспублік Савецкіх.
Домам Братэрства ўздымецца ён —
Не Вавілонскаю вежай,—
Злучыць сэрцаў нашых агонь,
Земляў нашых бязмежжа.
Разам з Масквой не збаімся нягод,
Рушым у шлях перуновы».
І адказаў беларускі народ:
«Верым табе, Чарвякову!»
Чуеш: метал пяе i гудзе.
Бачыш: вясна расцвітае.
Гэта ў яснотныя далі ідзе
Наша зямля маладая.
Не, ты не згубішся ў громе вякоў,
Ты не загінеш, наш краю,—
Цені вялікіх адважных сыноў
Неба тваё ахінаюць.
ПАЧАТАК
Прысвячаецца Якубу Коласу
Не трэба хмельных чарак.
Хай згінуць сум i злосць.
Ёсць права на пачатак,
На выбар права ёсць.
Маўчыш, паэт, сумуеш.
Пяро баіцца рук.
Ты, як страла, якую
Пускае веку лук.
Ад зайздрасці пацее
Чарнільны крыхабор —
Куды страла пацэліць?
На чый багаты двор?
А ты паўз двор той. Міма.
Ты — ўдаль на поўны лёт.
Там — вецер. Там — Радзіма.
Там — поле. Там — народ.