Kiaj baroj? Kion tio ĉi signifas?
Iu forkuris el Moskvo kaj estas ordonite ĉiujn kapti kaj pririgardi.
Jen vi havas!… (Laŭte.) Kiun do oni bezonas? Kiu forkuris el Moskvo?
Dio lin konas, ĉu ŝtelisto, ĉu rabisto,—sed tie ĉi eĉ bonaj homoj nun ne povas trairi. Kaj kiaj rezultatoj el tio ĉi estos? Neniaj; oni eĉ laman diablon ne kaptos: kvazaŭ Litvon ne ekzistas alia vojo, krom vojo granda! Jen, ekzemple, de tie ĉi—sin turnu maldekstren, kaj per arbaro iru sur vojeto ĝis preĝejeto, kiu estas super Ĉekana rivereto, kaj poste rekte trans marĉon al Ĥlopino, de tie al Zaĥarievo, kaj tie jam ĉiu knabeto povas vin alkonduki al Luevaj montoj. Tiuj ĉi observistoj nur pasantojn premas, kaj nin, mizerulojn, ĉirkaŭŝiras. (Estas aŭdata bruo.) Kio tie ankoraŭ estas? Ha, jen estas ili, malbenitaj! ili patrolas.
Mastrino! ĉu vi ne havas en dometo ian alian angulon?
Ne, mia kara,—mi mem volus min kaŝi. Estas nur solaj vortoj, ke ili patrolas,—sed donu al ili brandon, panon kaj ĉion,—malviviĝu ili, malbenitaj! Ke ili…
(Observistoj eniras.)
Bonan tagon, mastrino!
Bone venu, karaj gastoj, mi petas!
Ba! Tie ĉi oni drinkas; ni havos, kion manĝeti. (Al monaĥoj.) Vi kiaj homoj estas?
Ni estas Diaj maljunuloj, monaĥoj humilaj, ni iradas en vilaĝoj, kaj kolektas almozon kristanan por monaĥejo.
Kaj vi?
Nia kolego…
Mi estas burĝo el urbeto: mi akompanis maljunulojn ĝis limo; de tie ĉi mi iros hejmen.
Ĉu vi jam ne volas…
Silentu.
Mastrino, donu ankoraŭ brandon; ni do tie ĉi kun maljunuloj trinkos kaj interparolos.
Knabo, ŝajne, estas nuda, de li oni nenion povas preni; sed maljunuloj…
Silentu, tuj ni ilin palpos.—Kio do, patroj miaj, ĉu bone iras viaj aferoj?
Malbone, filo, malbone! Nun kristanoj fariĝis avaraj; ili monon amas, monon kaŝas. Malmulte ili donas al Dio. Venis peko granda sur popolojn terajn. Ĉiuj komencis komercadi, profitadi; pensas pri monda riĉeco, sed ne pri savo de animo. Ni iradas, iradas; petadas; iafoje en tri tagoj eĉ tri kvaronkopekojn ne povas elpeti. Tia estas peko! Forpasas semajno, dua, ni enrigardas monujon, kaj en ĝi estas tiel malmulte, ke eĉ honte estas monaĥejon iri; kion fari? de malĝojo ni eĉ restaĵon fordrinkas; mizero estas, kaj nenio plu.—Ho, malbone estas, videble, nia lasta tempo venis…
Dio kompatu kaj savu!
(En daŭro de Varlaama parolo unua observisto signifie rigardas Misailon.)
Alekso! Ĉu vi havas reĝan ordonon?
Jes, mi havas.
Donu do ĝin al mi.
Kial vi tiel atente min rigardas?
Jen kiaclass="underline" el Moskvo forkuris iu malbona herezisto, Griŝko Otrepiev. Ĉu vi tion ĉi aŭdis?
Mi ne aŭdis.
Ne aŭdis? Bone. Kaj tiun forkurintan hereziston reĝo ordonis kapti kaj sufoki.—Ĉu vi tion ĉi scias?
Ne, mi ne scias.
Ĉu vi scias legi?
En juneco mi sciis, sed forgesis.
Kaj vi?
Min ne instruis Dio.
Jen, vi havas reĝan ordonon.
Por kio mi ĝin bezonas?
Al mi ŝajnas, ke tiu ĉi forkurinta herezisto, ŝtelisto kaj fripono—estas vi.
Mi? Kompatu! kion vi diras!
Haltu! Fermu pordon. Jen ni tuj ekscios.
Ha! malbenitaj turmentantoj! Ili eĉ maljunulon ne forlasas!
Kiu tie ĉi scias legi?
Mi scias!
Jen, prenu… Sed de kiu vi ellernis?
De nia sanktaĵisto.
Legu do laŭte.
«El Ĉudova monaĥejo seninda monaĥo Grigorio, el gento de Otrepievoj, fariĝis herezisto kaj, instruita de diablo, kuraĝis eksciti sanktan frataron per diversaj tentaĵoj kaj malpiaĵoj. Kaj, laŭ informiĝoj, montriĝis, ke forkuris li malbenita Griŝko, al limo Litva…»
Kiel do ne vi?
«Kaj reĝo ordonis lin kapti…»
Kaj sufoki!
Tie ĉi ne estas dirite: «sufoki.»
Vi mensogas! ne ĉiun vorton oni skribas en linion. Legu: kapti kaj sufoki.
«Kaj sufoki. Aĝon havas ŝtelisto Griŝko… (rigardante Varlaamon) pli ol kvindek jaroj, lia alteco estas meza, frunton li havas senharan, barbon grizan, ventron dikan.» (Ĉiuj rigardas Varlaamon.)
Fratoj! Tie ĉi estas Griŝko! tenu, ligu lin! Mi eĉ ne pensis pri tio ĉi!
For, petoluloj! Kia mi estas Griŝko? Kiel! kvindek jaroj, barbo griza, ventro dika! Ne, frato, vi ankoraŭ juna estas por fari ŝercojn kun mi. Mi jam longe ne legis kaj legas tute malbone, sed nun mi jam tralegos, se oni min volas sufoki (Li legas silabe.) «Aĝon li havas de dudek jaroj.»—Kio, frato, kie do estas kvindek? vidu—dudek?
Jes, mi memoras, dudek; tiel same ankaŭ al ni estis dirite.
Vi, frato, videble estas ŝerculo.
(En daŭro de legado, Grigorio staras, mallevinte kapon, havante manon en brusta poŝo.)
«Alteco lia estas malgranda, brusto larĝa, unu mano estas pli mallonga, ol alia, okuloj estas bluaj, haroj—flavruĝaj, sur vango estas veruko, sur frunto—alia.» Ĉu ne vi, amiko, tio ĉi estas?
(Grigorio subite elmetas ponardon; ĉiuj antaŭ li disiras; li rapide sin ĵetas fenestron.)
Tenu! Tenu!…
(Ĉiuj kuras en senordo.)
Moskvo.—Domo de Ŝujskij
ŜUJSKIJ; multego da gastoj; vespermanĝo