(Eniras patriarko, monaĥoj; post ili ĉiuj bojaroj; reĝinon oni kondukas sub brakoj; reĝidino ploregas.)
Kiu tie estas?
Ha! sankta monaĥigo… Jes, tre bone…
Eksonis horo! Reĝo jam monaĥo
Fariĝas,—ĉerk’—ĉambreto mia estos.
Atendu, sankta patriark’: ankoraŭ
Mi reĝo estas… Ho, bojaroj miaj!
Jen estas tiu, kiu min heredas,—
Al li potencon mian mi transdonas;
Al Teodoro ĵuru… ho, Basmanov,
Amikoj miaj… antaŭ ĉerk’ petegas
Mi vin: al li fervore, vere servu!
Li tiel juna estas kaj senkulpa.
Ĉu ĵuras vi?
Bojaroj
Ni ĵuras.Reĝo
Mi kontentas.
Pardonu do al mi erarojn, pekojn,
Ofendojn volajn kaj sekretajn…
Estas
Mi preta jam,—aliru, sankta patro…(Komenciĝas ceremonio de monaĥigado. Virinojn en sveno oni elportas.)
Tendaro
Basmanov
Eniru, tie ĉi libere diru,
Kaj tiel sekve li al mi vin sendis?Puŝkin
Al vi ĉiaman amikecon sian
Proponas li kaj plej unuan rangon
En Moskva regno.Basmanov
Sed sen tio estas
De Teodoro mi jam starigita
Tre alte: de militistar’ mi estas
Unua estro; li pro mi eĉ rangojn
Aristokratajn malestimis tute.
Al li mi ĵuris.Puŝkin
Ĵuris vi al leĝa
De trono heredanto; sed se vivas
Pli leĝa?…Basmanov
Ne, aŭskultu, Puŝkin: kial
Malveron vi parolas? Mi ja scias,
Li kiu estas.Puŝkin
Litvo kaj Rusujo
Jam longe nomis lin «reĝid’ Dimitrij»;
Sed tion ĉi mi tute ne defendas.
Ne ĝusta, eble, li Dimitrij estas,
Li estas, eble, ia uzurpulo;
Nur scias mi, ke frue, aŭ malfrue,
Sed Teodor’ al li ekcedos Moskvon.Basmanov
Dum mi defendas mian junan reĝon,
Ĝis tiu temp’ li tronon ne forlasos;
Da regimentoj ni sufiĉe havas!
Per venko nur mi ilin kuraĝigos,—
Sed kontraŭ mi de vi eliros kiu?
Kozak’ Karelo, eble,—eble Mniŝek?
Ĉu multaj vi? apenaŭ ja ok miloj.Puŝkin
Eraris vi; eĉ tiom ni ne havas.
Mi diros eĉ, ke ni militistaron
Malbonan tute havas, ke kozakoj
Vilaĝojn rabas nur, ke ĉiuj poloj
Nur multe fanfaronas kaj drinkadas,
Ke rusoj… Eĉ paroli mi ne volas,—
Mi antaŭ vi malici ne deziras;
Sed ĉu ekscii volas vi, Basmanov,
Per kio ĉiam fortaj ni restadas?
Ne per militistaroj, ne per poloj,
Sed nur per opinio de popolo.
Memoras vi triumfon de Dimitrij,
Almilitadojn liajn tute pacajn?
Al li sen pafo, sen batalo ĉie
Sin donis obeeme ĉiuj urboj,
Kaj vojevodojn mem popolo ligis;
Vi vidis mem: ĉu viaj regimentoj
Kun li batalis tre volonte? Kiam?
Ankoraŭ apud Godunov! Sed nune?
Ho ne, Basmanov, tre malfrue estas
Disputi kaj inciti ree flamon
De tute finiĝinta jam milito:
Kun via saĝo kaj kun forta volo
Eĉ ne eltenos vi; pli bone estos,
Se vi unua donos plej prudentan
Ekzemplon kaj anoncos, ke Dimitrij
Regnestro leĝa estas,—estos bone,
Per tio lin vi tute kontentigos!
Vi kiel pensas?Basmanov
Morgaŭ vi ekscios.Puŝkin
Decidu.Basmanov
Nu, adiaŭ.Puŝkin
Vi pripensu.(Li foriras.)
Basmanov
Jes, prava li, perfido maturiĝas;
Sed kion faros mi? Ĉu mi atendos,
Ke ribelistoj ankaŭ min kunligu
Kaj al Otrepjev donu? Ĉu ne estos
Pli bone, se mi antaŭvenos ilin
Kaj mem… Sed ĵuron, ĵuron mi perfidos!
Eterne perdos mi honoron mian!
Konfidon de junulo kronportanto
Mi pagos per perfido plej terura!…
Al elpelito estas tre facile
Ribelon kaj konspiron pripensadi;
Sed mi, sed mi, amato de regnestro…
Sed mort’… potenco… de popol’ mizeroj…(Li enpensiĝas.)
He! kiu tie estas? (fajfas) Nu, alvenu!
Ĉevalon! Kaj trumpetu tuj kolekton!
Ekzekutejo
Popolo
Al ni reĝido jen bojaron sendis.
Aŭskultu, kion li al ni parolos.
Alvenu tien ĉi!Puŝkin (sur tribuno)
Regnanoj Moskvaj!
Saluti vin al mi reĝid’ ordonis. (Salutas.)
Vi bone scias, kiel zorg’ ĉiela
Reĝidon nian de krimulo savis;
Kaj li krimulon ekzekuti iris,
Sed Dia juĝo batis jam Boris’on.
Rusujo al Dimitrij humiliĝis,
Basmanov mem al li kun pent’ fervora
Jam alkondukis siajn regimentojn,
Al vi Dimitrij iras ame, pace.
Ĉu levos glavon vi, pro kontentigo
Al familio de Boris’, sur reĝon
Plej leĝan kaj sur nepon Monomaĥan?Popolo
Sendube ne.Puŝkin
Regnanoj karaj Moskvaj!
Vi ĉiuj scias, kiam vi suferis
Sub potencado de fremdul’ kruela:
Depagojn, ekzekutojn, malfavoron,
Laboron kaj malsaton vi ekprovis.
Dimitrij do favori vin intencas,
Bojarojn ĉiujn kaj popolon tutan.
Ĉu estos vi obstinaj senprudente?
Ĉu vi forkuros de favoroj liaj?
Sed iras li sur Moskvan patran tronon
Ne sola, sed kun akompan’ minaca.
Ne kolerigu reĝon, timu Dion!
Kaj ĵuru tuj al leĝa potenculo;
Ekhumiliĝu: sendu al Dimitrij
Vi patriarkon kaj bojarojn viajn,
Sekretariojn, elektitajn homojn,—
Salutu ili al regnestro—patro.(Li foriras. Bruo popola.)
Popolo
Pri kio pensi? Li parolis veron.
Dimitrij vivu! vivu nia patro!Vilaĝano (sur tribuno)
Popol’! popol’! En Kremlon! Reĝajn ĉambrojn!
Kaj ligu tuj hundidon de Boriso!Popolo. (Rapide kuras en amaso)
Dronigi! ligi! Vivu reĝ’ Dimitrij!
Pereu tuta gento de Boriso!Kremlo. Domo de Boriso
GARDANTOJ apud perono. TEODORO apud fenestro.
Malriĉegulo
Donu almozon, pro Kristo!
Gardantoj
Iru for! oni ne permesas paroladi kun enŝlositaj.
Teodoro
Foriru, maljunulo, mi estas pli malriĉa, ol vi: vi libera estas.
(Ksenio sub kovrilo aliras al fenestro.)
Unu el popolo
Frato kaj fratino—malfeliĉaj infanoj,—kvazaŭ birdetoj en kaĝo.
Dua
Kiun vi kompatas? Malbenita gento!
Unua
Patro estis krimulo, infanetoj do estas senkulpaj.
Dua
Pomo de pomarbo ne malproksime falas.
Ksenio
Frateto! frateto! Ŝajnas, al ni bojaroj iras.